تورج نائیج‌ پور عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی استان مازندران در این نشست گفت: یکی از معضلات شهرهای جدید در ایران نبود هویت شهری است. یعنی این که ساکنان شهرهای جدید، مانند: پردیس و پرند و... احساس وابستگی نسبت به محل زندگی خود ندارند و نمی‌توانند بگویند اهل پردیس هستم. در حقیقت سرمایه‌های اجتماعی در این شهرهای جدید وجود ندارد حتی این شهرها سرمایه‌های اجتماعی نمادین هم ندارند.

تهران الگوی مناسب شهرسازی نیست

وی افزود: یکی از معضلات شهرسازی و معماری امروز در ایران این است که همه به سوی تهرانیزه شدن گام برمی‌دارند. یعنی تهران یک الگوی شهرسازی و معماری برای دیگر شهرهای ایران شده است. به‌طور مثال در شهر تهران و دیگر شهرهای بزرگ، حریم اماکن اجتماعی رعایت نمی‌شود؛ به طور مثال: حریم های شهر مانند حریم پیاده،رودخانه، جنگل و ... رعایت نمی شود.

ناییج پور افزود: به عبارتی می‌توان گفت ما در سطح ملی با فاجعه بزرگ در شهرسازی و معماری روبه‌رو هستیم. ما در دوران غیبت معماری و شهرسازی به سر می‌بریم.

به طور مثال: ما در برخی از امور مختار هستیم می‌توانیم کتاب و موسیقی که به آن علاقه نداریم را نخوانیم و گوش ندهیم؛ اما نمی‌توانیم ساختمانی را که دوست نداریم و انرژی خوبی به ما نمی‌دهد را نبینیم.

این عضو سازمان نظام مهندسی، نبود حریم پیاده و عدم رعایت آن را باعث عصبی شدن شهروندان و موجب بسیاری از نزاع های خیابانی دانست که خود افزایش جرم و بزه را به دنبال دارد.

عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی استان مازندران در ادامه گفت: یکی از معضلات امروزی شهرها این است که درآمد پایدار ندارند و برای تامین هزینه‌های نگه‌داشت شهرها اقدام به شهرفروشی می‌کنند؛ در حالی که در سال‌های گذشته عوارض و مالیات شهروندان درآمدهای شهرداری را تامین می‌کرد و امروز همین درآمد از طریق تراکم‌فروشی شهرداری تامین می‌شود که این خود یک جرم و بزه اجتماعی است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه گفت: در دیگر کشورها مردم در ساخت و ایجاد پروژه‌های شهری مشارکت دارند در حالی که در ایران اصلاً شهرها برای شهروندان ساخته نمی‌شود. شهرهای امروزی ما براساس طراحی هندسی شکل گرفته‌اند نه براساس هویت اجتماعی و فرهنگی اهالی آن شهر.

وی افزود: باید بگویم نقض قانون بسیار بیشتر از نقص قانون است. چون همان قانون ناقص هم اجرا نمی‌شود. مسکن مهر یکی از همین موارد است وقتی خود دولت با نقض قانون مبادرت به اجرای یک پروژه می‌کند؛ چه کاری از دست شهروندان برمی‌آید؟ بی‌تفاوتی به محیط اطراف به نوعی کرخی و بی‌حسی اجتماعی تبدیل شده است که بسیار خطرناک است.

معماری شهری در کاهش یا افزایش جرایم اجتماعی موثر است

همچنین لمیا رستمی تبریزی عضو هیئت علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی یکی دیگر از سخنرانان در این نشست بود که در مورد طراحی شهری گفت: اگر طراحی محیطی درست و براساس اسلوب صحیح معماری نباشد هزینه پرداخت نشده در این بخش، صرف هزینه دادگاه و دادرسی می‌شود و باید از مالیات مردم هزینه دادگاه و زندان پرداخت شود.

رستمی افزود: در ساخت و طراحی مجتمع‌ها تعداد پنجره‌ها، روش ارتباطی میان افراد شیوه نظارت بر رفتارها، همه‌وهمه موضوعاتی هستند که در کاهش یا افزایش بزه و جرم در اجتماعات شهری موثر هستند.

این استاد دانشگاه با تفکیک مجرمان از نظر تعدد و تکرار ارتکاب جرم به مجرمان حرفه‌ای و مجرمان اتفاقی و غیرحرفه‌ای گفت: طراحی محیطی شهری در شمال و جنوب شهر به طور کامل با هم متفاوت است؛ چون الگوهای رفتاری متفاوتی دارند و همین‌طور ارتکاب جرم در این دو منطقه هم متفاوت است.

وی ادامه داد: در شمال شهر بیشتر بزهکاران حرفه‌ای مرتکب بزه می‌شوند؛ در حالی که در جنوب شهرها به دلیل ویژگی‌های سنتی و ارتباطات انسانی مجرمان و بزهکاران اتفاقی و غیرحرفه‌ای مرتکب جرم می‌شوند. به همین دلیل در شمال شهر طراحی محیطی هیچ تاثیر روی کاهش بزهکاری ندارد.

امنیت حالتی طبیعی از یک جامعه سالم است

علاوه بر این مرجان‌السادات نعمتی مهر عضو هیئت علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی نیز یکی دیگر از سخنرانان این نشست بود که با بررسی مکاتب موجود در شهرسازی و معماری از گذشته تا امروز گفت: محیط فیزیکی و محیط اجتماعی هر دو عامل موثر بر بزه و جرم در شهرهای بزرگ و زیست‌گاه‌های بشری است. سال‌ها است که بشر به دنبال تحقیقات و طراحی است که از وقوع جرم جلوگیری کند و در جهت کاهش فرصت‌های وقوع جرم گام برمی‌دارد.

وی تاکید کرد: معماری امروزی در شهرها با اصول خاصی تعریف و طراحی شده‌اند تا از وقوع جرم جلوگیری کنند. یعنی خیابان‌ها چگونه طراحی شوند؟ که از وقوع جرم جلوگیری شود یا پنجره‌های ساختمان‌ها چگونه تعبیه شوند؟ قلمروبندی فضاهای ساختمانی به‌گونه‌ای باشند تا فضاهای عمومی، نیمه‌عمومی، خصوصی و نیمه‌خصوصی محدوده خود را داشته باشند و رفتارهای مناسب درآنها شکل بگیرد. ما باید دسترسی‌ها به این محدوده‌ها را بپذیریم و فضای امن را ایجاد کنیم.

نعمتی مهر گفت: معماران و شهرسازان اجتماعی امروز دریافته‌اند که به جای طراحی شهرها براساس اصول کار پلیسی و امنیتی باید شهرها براساس زیرساخت‌های اجتماعی مستحکم ساخته شوند. ایجاد کانون‌های اجتماعی و اماکن عمومی که حس تعلق بیشتری را برای شهروندان ایجاد کند. امنیت حالتی طبیعی از یک جامعه سالم است.