اقتصاد مقاومتی در بهشت مالیاتی کشور محقق می شود؟

هر ساله با نزدیک شدن فصل تابستان، بازار مالیات رنگ و بوی دیگری به خود می گیرد. به گونه ای که در تمام سطح کشور شاهد آغاز ماراتن مالیاتی هستیم، اما در این میان تکاپوی فرار مالیاتی برخی از افراد نیز انکار ناپذیر و وصف ناشدنی است.

به گزارش سازه نیوز:آنچه مسلم است در کشور، تنها اقشار کارگر و کارمند  بدون هیچ اما و اگری مالیات خود را پرداخت می کنند. چرا که  امروزه متاسفانه تنها میزان درآمد این دو قشر مذکور شفاف است. اما در مقابل بقیه افراد که بیشتر شامل سرمایه داران می باشند، از این قاعده مستثنی هستند و به هر نحوی از پرداخت مالیات شانه خالی می کنند.

 جالب است بدانیم طبق بررسی های به عمل آمده، ایران از قدیمی ترین کشورهایی است که برای تامین مخارج عمومی خود، دست به وصول مالیات زده است، به زعم برخی از تاریخ نویسان عمر مالیات در کشور به بیش از پنج هزار سال می رسد و وصول مالیات نیز به دوره سومریان بر می گردد. این در حالی است که با توجه به قدمت تاریخی بیان شده، متاسفانه امروزه مقوله مالیات یکی از دشواری ها و نابرابری های اقتصادی به شمار می آید.

 بدین معنا که در شرایطی به راحتی از بخش تولید، مالیات دریافت می شود که نیمی دیگر از اقتصاد با آن حتی بیگانه هستند.

با نگاه اجمالی بر نقش مالیات در نظام اقتصادی کشورهای توسعه یافته به این مهم دست می یابیم که این اصل مهم اقتصادی ، نه تنها تامین کننده مصارف بودجه دولت محسوب می شود، بلکه در اجرای سیاست ها و راهبردهای اقتصادی و همچنین هدایت اقتصاد نقش تعیین کننده ای را ایفا می کند. اما مالیات در ایران به دلیل مشکلات ساختاری که ریشه آن به مجموعه عوامل اقتصادی، فرهنگی و سیاسی نیز بر می گردد، اهمیت و اثر بخشی چندانی در بودجه های سالانه ندارد و به عبارت دیگر مالیات کارآیی لازم را در کشور ندارد و همچنین بی توجهی به مقوله مالیات یکی از عوامل ایجاد انسداد در توسعه یافتگی اقتصادی و اجتماعی است.

 امروزه نظام مالیاتی ایران با وجود پیشرفت های چند دهه  اخیر، هنوز به عنوان یک منبع درآمد ناقص برای دولت عمل می کند و سایر جنبه های آن   از جمله هدایت اقتصاد هنوز مورد  توجه واقع نشده است. چرا که با توجه به اقتصاد تک محصولی کشور که بر مبنای درآمدهای حاصل از فروش نفت خام است. تفکر جدی و کارشناسانه ای برای ایجاد اصلاحات در نظام مالیاتی صورت نگرفته  و گاها طرح های پیشنهادی نیز در عمل با مشکلات عدیده ای مواجه شده اند. 

در گذر زمان کاهش چشمگیر درآمدهای نفتی یک اصل انکار ناپذیر قلمداد می شود که از همین رو انتظار می رود جایگزین اصلی برای این منبع عظیم درآمدی دولت،سامان دهی اصولی نظام مالیاتی باشد که با توجه به رکود حاکم بر اقتصاد کشور به سادگی این امر تحقق نمی یابد. به طور کلی در هیچ یک از کشورهای جهان وقتی شرایط رکود حاکم است مالیات ها را افزایش نمی دهند و نمی توان مانور مالیاتی زیادی را انجام داد. این در حالی است که آشفتگی و تناقضات دیرینه موجود در نظام مالیاتی، ایران را به بهشت مالیاتی افراد گریز پای از مالیات مشهور کرده است که برای برون رفت از این معضل دیرینه اقدامات کارشناسانه تری طلب می شود.

با توجه به نام گذاری سال جاری از سوی مقام معظم رهبری به اقتصاد مقاومتی و تاکید به  تحقق همه جانبه این مقوله ،باید نقش مالیات در اقتصاد شفاف تر شود. به عبارت دیگر تحقق اقتصاد مقاومتی شاکله اصلی مباحث اقتصادی خرد و کلان کشور است. در این راستا مالیات و درآمدهای مالیاتی را می توان به عنوان یکی از بزرگترین ابزارهای دولت در مسیر اعتلای اقتصاد مقاومتی دانست. این در حالی است تکیه دولت بر منابع مالیاتی از یک سو سبب کاهش وابستگی دولت و ملت به منابع زیر زمینی می شود و از طرف دیگر زمینه ساز پویایی و نشاط در بازارهای کشور و فعالیت های تولیدی و صنعتی را در پی خواهد داشت. از این رو بنا به اظهار نظر کارشناسان، لازمه دستیابی به اقتصاد مقاومتی را می توان در عواملی مانند کوچک شدن فعالیت های اقتصادی دولت، پرداخت به موقع مالیات و جلوگیری از فرارهای مالیاتی دانست.

آنچه مسلم است فرار مالیاتی یکی از مظاهر جدی فساد به حساب می آید که در دهه های گذشته دولت و اقتصاد ملی را از درآمدهای هنگفتی محروم کرده است و برخی از جامعه شناسان نیز براین باور هستند فرار مالیاتی افراد ناشی از هنجارها و واکنش های اجتماعی است. از این رو باید توجه داشت که اخذ مالیات می تواند به نوعی ابزار برای مقابله با تجمل گرایی، مصرف زدگی، گرد آوری ثروت و انباشت غیر تولید نیز باشد.

برخی از کارشناسان مسائل اقتصادی بر این باور هستند که فرار مالیات به دلیل عدم تحقق درآمد دولت، موجب کاهش سرمایه گذاری دولتی می شود. بنابراین می تواند اثر منفی بر رشد اقتصادی داشته باشد و از طرف دیگر به دلیل افزایش پس اندازهای خصوصی افراد، می تواند محرک برای سرمایه گذاری خصوصی بوده و تاثیر مثبتی بر رشد اقتصادی داشته باشد. 

طبق اظهار نظر مسوولان، یکی از دلایل فرار مالیاتی برخی از اقشار وجود چندین منبع درآمد است، این موضوع متاسفانه در قشر سرمایه دار بسیار مشهود است. با این اوصاف آیا بهتر نیست این ادعا را داشت که اقشار ضعیف و متوسط جامعه هزینه خدمات به اشراف را پرداخت می کنند؟