مطالعه و اجرای کلیه طرحهای انتقال آب متوقف شود
اعضای حاضر در نشست هماندیشی انتقال بین حوضهای آب خواستار آن شدند که تا انجام مطالعات مجدد بر اساس شرایط جدید، مطالعه و اجرای کلیه طرحهای انتقال آب متوقف شود.
اولین نشست هماندیشی انتقال آب بین حوضهای در کشور،با حضور اساتید صاحبنظر از دانشگاههای استانهای اصفهان، چهار محال و بختیاری، لرستان و خوزستان، جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، استاندار، تعدادی از سازمانهای مردم نهاد و کارشناسان سازمانهای جهاد کشاورزی، آب و برق خوزستان و محیط زیست در دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد.
در این نشست استاندار خوزستان، رئیس دانشگاه شهید چمران اهواز و دو تن از نمایندگان مردم استان در مجلس شورای اسلامی به ایراد سخنرانی پرداختند. در ادامه نشست. نیز هفت نفر از اساتید دانشگاهها نتایج پژوهشهای خود را در موضوعات مرتبط با انتقال آب بین حوضهای ارائه دادند و به پرسشهای حضار پاسخ گفتند.
پس از آن اعضای اصلی حاضر در سه نشست تخصصی موازی و جداگانه با موضوعات «مسائل مرتبط با رودخانه کارون بزرگ»، «مسائل و مشکلات و راهحلهای استانهای واقع در فلات مرکزی»، «مشکلات مربوط به انتقال آب بین حوضهای»، به تبادل نظر و بحث کارشناسی پرداختند. در نهایت در جلسهای با حضور کلیه اعضای این نشست، موارد زیر با اتفاق آرا تأیید شد:
1- اعضای حاضر بر این اصل که کلیه طرحهای انتقال آب بین حوضهای مستقیماً باعث بروز مشکلات و آسیبهای اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و امنیتی در هر دو حوضه مبدأ و مقصد میگردد تأکید کردند. از سویی با توجه به شرایط تغییر اقلیم در بیست سال گذشته، اعضا خواستار آن شدند که تا انجام مطالعات مجدد بر اساس شرایط جدید، مطالعه و اجرای کلیه طرحهای انتقال آب متوقف شود.
2- از نظر شاخصهای کمبود آب، در حال حاضر عمده مناطق کشور در وضعیت تنش آبی قرار دارد، لذا باید سیاستهای مدیریت صحیح و دقیق بر منابع آب و بهرهوری بیشتر از آب با مدنظر قرار دادن مؤلفههای توسعه پایدار شامل محیط زیستی، اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و نهادی و همچنین شاخصهای مرتبط با آن در دستور کار متولیان قرار گیرد.
3- با توجه به اینکه مقدار استفاده از منابع آب شیرین قابل استحصال کشور به بیش از 80 درصد رسیده و موجب خسارت بسیاری به محیط زیست کشور شده است، بر این اساس پیشنهاد میگردد برنامهریزی منابع آب کشور با هدف قرار دادن مصرف 60 درصد منابع آب شیرین قابل استحصال سالیانه، صورت گیرد.
4- بر اساس آمار بهنگام، پتانسیل منابع تجدیدپذیر حوضه کارون بزرگ و به دنبال آن، آب قابل برنامهریزی به طور چشمگیری کاهش یافته و به سختی پاسخگوی نیازهای درون حوضه است. بنابراین هرگونه انتقال آب از این حوضه باعث کاهش سهم زیست محیطی رودخانه، خشک شدن بیشتر تالابها و گسترش کانونهای تولید ریزگرد در خوزستان خواهد شد.
5- عدم شفافیت در مطالعات، برنامهریزی و تصمیمگیری مربوط به طرحهای استحصال و مصارف آب و نیز عدم رعایت دقیق ضوابط بینالمللی در مورد طرحهای انتقال آب از حوضه کارون بزرگ منجر به برآوردهای غیرواقع بینانه در آورد آبی حوضه شده است. نمونه بارز آن طرح انتقال آب بهشت آباد است که علیرغم انتقادات و هشدارهای کارشناسان و متخصصان، با تخصیص 580 میلیون مترمکعب و حجم سد بالای یک میلیارد متر مکعب در حال نهایی شدن است. عدم بازنگری در این طرح نتیجهای جز اتلاف سرمایه ملی و ایجاد چالشهای بسیار زیاد محیط زیستی، اقتصادی و اجتماعی، حاصل دیگری نخواهد داشت و بیم آن میرود تجربه تلخ سد گتوند علیا با اجرای طرح مزبور تکرار گردد.
6- به استناد قانون توسعه و بهینهسازی آب شرب کشور (مصوبه مورخ 24/12/1394 مجلس شورای اسلامی)، وزارت نیرو مکلف است در مناطقی نظیر استانهای فلات مرکزی که با مشکل آب شرب مواجه هستند آب آشامیدنی را از سایر مصارف شهری مانند مصارف بهداشتی جداسازی کند. بر این اساس نیاز آب این مناطق از طریق سامانههای اجراشده قبلی انتقال آب از کارون بزرگ به فلات مرکزی قابل تأمین است.
7- نیل به پایداری در مدیریت منابع آب در گرو حل مسائل کم آبی حوضههای آبریز از طریق مدیریت و بهرهبرداری بهینه از پتانسیل همان حوضهها است. لذا تأکید میشود اصلاح الگوی مصرف به عنوان تنها راهبرد کاهش تنشهای آبی، به جای راهبرد تقاضامحورِ تأمین آب در سیاستگذاریهای آب کشور، منطقه و حوضه لحاظ گردد.
8- بررسی و تجدیدنظر در طرحهای انتقال آب بین حوضهای، بهویژه از مبدأ کارون بزرگ، باید مبتنی بر موارد زیر باشد:
1-اصلاح مبانی طرح با توجه به تغییر اقلیم
2-تأثیر این طرحها بر مسائل محیط زیستی، اقتصادی، اجتماعی و امنیتی
3-اصلاح الگوی مصرف و افزایش بهرهوری آب در هر دو حوضه مبدأ و مقصد
4-منظور نمودن حقابه تالابها و رودخانهها و مدیریت کیفی آبهای سطحی و زیرزمینی
5- بازنگری در مبانی مطالعاتی شبکههای آبیاری و زهکشی آبیاری و زهکشی با هدف به حداقل رساندن نیازهای آبی و افزایش کیفیت و کاهش کمیت زهآبها
9- پیشنهاد میشود مطالعات جامعِ مبتنی بر تأثیر تغییر اقلیم بر مسائل آب حوضه کارون بزرگ با محوریت دانشگاههای واقع در حوضههای دز، کارون و زاینده رود انجام پذیرد.
10- تهیه و تصویب طرحهای مقابله با ریزگردها و تثبیت کانونهای تولید ریزگرد با تخصیص منابع آب مورد نیاز در حوضه کارون بزرگ مورد تأکید است.
11- اصلاح و تکمیل قوانین موجود (نظیر قانون جامع آب) به منظور افزایش بهرهوری مصرف آب در بخشهای کشاورزی، شهری و صنعتی و توسعه فنآوریهای نوین به منظور حصول و نظارت دقیق بر اجرای این قوانین.
12- توقف توسعه اراضی آبی کشاورزی در استانهای واقع در فلات مرکزی ایران که بر اساس طرحهای آتی انتقال آب از حوضه کارون بزرگ درحال انجام است.
13- مدیریت و کنترل برداشت از آبهای زیرزمینی در مناطق واقع در حوضههای مبدأ و مقصد باید با جدیت ادامه یابد.
14- تشکیل پارلمان آب متشکل از ذینفعان حوضههای مبدأ و مقصد در سطح کارشناسی به منظور ارتباط و هماهنگی بین استانها و رسیدن به اهداف مشترک با حفظ منافع ملی ضروری است.
15- شرکتکنندگان ضمن تشکر از استانداری خوزستان، دانشگاه شهید چمران اهواز و سازمان عمران کارون که برگزارکنندگان این نشست مهم بودند، بر تداوم برگزاری چنین نشستهایی تأکید نموده و خواستار مشارکت بیشتر متولیان امر (وزارتخانههای کشور، نیرو، جهاد کشاورزی، صنایع و معادن و سازمان محیط زیست) در این نشستها شدند.
منبع: ایسنا
با تشکر