خوابگاه، نقطه آغاز و پایانی برای مسکن مهر!

شاید مسئولان و متولیان طرح مسکن مهر، زمانی که اجرای این طرح را آغاز کردند و رویای خانه دار کردن بسیاری از اقشار ضعیف و کم درآمد جامعه را از طریق ساخت این خانه ها در سر می پروراندند، تصور این را هم نمی کردند که تعداد قابل توجهی از واحدهای مسکن مهر، امروز به چنین سرنوشتی دچار شود.

این تصور نه تنها برای متولیان طرح مسکن مهر، بلکه برای اکثریت شهروندان که در روزهای نخست و دوره طلایی مسکن مهر، حائز شرایط بودن برای ثبت نام و دریافت آن را به عنوان یک امتیاز محسوب می کردند، دور از ذهن بود که امروز بعد از حدود هفت سال، این طرح ملی به جایی برسد که نبود متقاضی برای آن و بلوکه شدن سرمایه های هنگفت در آن، دولت را بر آن دارد که حداقل فکری برای این خانه های خالی بکنند و چه فکری بهتر از اینکه خوابگاهی برای دانشجویانی باشد که برای تحصیل به شهرهای دیگر می روند.

در همین راستا به تازگی قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در امور مسکن مهر با اشاره به ۱۱۰ هزار واحد مسکن مهر فاقد متقاضی، اعلام کرده است که برنامه وزارت راه بر این است که واحدهای بدون متقاضی به عنوان سرمایه‌های ملی، مورد استفاده قرار گیرند که یکی از گزینه‌ها، استفاده به عنوان خوابگاه دانشجویی است و این واحدها ممکن است به خوابگاه دانشجویی تبدیل شوند.

این خبر در حالی اعلام شده که طرح مسکن مهر از همان ابتدا با انتقادات زیادی نه تنها از سوی کارشناسان و صاحب نظران، بلکه از سوی سازندگان و انبوه سازان نیز روبه‌رو بود. به طوری که بسیاری از سازندگان از همان ابتدا، از جانمایی طرح مسکن مهر به شدت انتقاد کرده و علی رغم اینکه حذف قیمت زمین را یک عامل موثر در کاهش هزینه‌ها برشمرده بودند، اما در مقابل اشکالات طرح از جمله جانمایی نامناسب و نبود زیرساخت‌ها را مانع از توفیق آن اعلام کرده بودند. شاید به همین دلایل بوده که امروز با گذشت بیش از 7 سال از شروع عملیات ساخت، بسیاری از پروژه های مسکن مهر به دلیل مشکلات مختلف، از سوی پیمانکاران رها شده‌اند و به صورت پروژه‌های متروک مسکن مهر باقی مانده اند یا ساخت آنها به کندی پیش می‌رود.

به طوری که اخیرا ایرج رهبر، سازنده مسکن مهر پردیس در همین رابطه گفته است: شاید اگر جانمایی بهتر بود، تامین زیرساخت‌ها راحت تر انجام می شد و بهتر بود به جای پردیس، در بافت فرسوده تهران اقدام به ساخت مسکن مهر در زمین‌های ارزان قیمت می شد یا در شهرهای اقماری تهران که امکانات بیشتری وجود داشت، واحدها را احداث می کردند. چراکه امروز به دلیل هزینه های بالای ناشی از توپوگرافی سخت پردیس، پنج سال است که در این منطقه گرفتار شده ایم. جغرافیای خشن و کوه‌های ناهموار پردیس به بالا رفتن هزینه ها انجامیده و به همین دلیل اتمام پروژه طولانی شده است.

وزیر راه و شهرسازی دولت یازدهم نیز بارها و بارها از همان زمانی که تصدی گری این وزارتخانه را برعهده گرفت، انتقادات تند و تیز خود را از مسکن مهر عنوان کرد و این طرح ملی را یکی پس از دیگری مورد هدف انتقادات شدید خود قرار داد و از فاجعه‌ای سخن گفت که طرح مسکن مهر به ایران و اقتصاد تحمیل کرده است. تا جایی که وی حتی با اشاره به انتخاب هلیکوپتری برخی سایت‌های مسکن مهر ازجمله پردیس گفت: «طراحان مسکن مهر، شهر را به عنوان انبار آدم در نظر گرفته‌اند و به جای آنکه کالا داخل آن بریزند، آدم داخل آن می‌ریزند و امروز 117 هزار واحد مسکن مهر حتی یک متقاضی هم ندارد.»

وزیر راه همچنین با بیان اینکه «دولت گذشته پول مردم را از آنها گرفته و در قبالش به جای آنکه خانه قابل سکونت به آنها بدهد، برای آنها در کوه و کمر و بیابان بنایی ساخته که با تعریف خانه اساساً تفاوت دارد» تاکید کرد: «اگر این اتفاق در فرنگ رخ می‌داد، دولت متهم به گمراه کردن عامدانه و آگاهانه مردم می‌شد و قطعاً بر علیه او به دادگاه شکایت می‌شد. اما از آنجا که در ایران برخی چیزها به صورت وارونه رخ می‌دهد، کسانی که مردم را گمراه کرده‌اند امروز به منتقد تبدیل شده‌اند.»

آخوندی در جای دیگری در تعریف خود از مسکن مهر، آن را «قفسی مزخرف در بیابان که فقط یک خوابگاه است» خواند و هر بار که این انتقادات شدید وزیر راه از مسکن مطرح می شد، در مقابل منتقدان وی نیز لب به اعتراض می گشودند.

منتقدان وزیر راه و شهرسازی دولت یازدهم بر این باور بودند: دولتی که خود از انجام کوچکترین طرحی در حوزه مسکن ناتوان مانده و صرفا از دو طرح بدون انجام هیچ اقدام عملی سخن به میان آورده است، چگونه طرح مسکن مهر (با تمام کمبودها و کاستی‌ها) را که باعث خانه‌دار شدن بسیاری از اقشار کم درآمد شده است، تخریب کرده و از آن به عنوان «خوابگاهی برای مردم» نام می برد.

اما حالا با بی متقاضی بودن تعداد قابل توجهی از واحدهای مسکونی مهر و در شرایطی که دولت ظاهرا تصمیم گرفته تا از این واحدها به جای خوابگاه دانشجویی استفاده کند، شاید منتقدان آخوندی هم به این نتیجه برسند که گفته های وزیر راه چندان هم پربیراه نبوده است.

با این اوصاف باید گفت مسکن مهر اگرچه در برخی شهرها توانست متقاضیان زیادی را خانه‌دار کند، اما درمجموع اقدامی شتاب‌زده بود که در دولت قبل آغاز شد و بیش از آنکه بر مبنای نظرات کارشناسی و تخصصی باشد، حرکتی برخاسته از احساسات بود.

درواقع هرچند طرح مسکن مهر از اهداف اولیه خود دور شد و سرمایه‌های‌ ملی را نابود کرد، اما حالا با تبدیل این واحدها به خوابگاه دانشجویی، شاید بتوان بهره دیگری از این واحدها برد که از نگاه کارشناسان شاید این گزینه بتواند یکی از گزینه‌های خوب برای واحدهای مسکن مهر باشد.