رودها مانند انسان ها حق شكايت دارند

* زینب شریفی:«نیوزلند در پاسخ به مطالبات مردم بومی برای حفاظت از رودها، قوانینی تصویب کرد که بر اساس آنها رودها به مانند یک انسان می‌توانند در دادگاه‌ برعلیه کسانی که به رود آسیب‌زده‌اند، اقامه دعوی کنند.»

به مناسبت چهاردهم مارس، روز جهانی اقدام برای رودخانه ها در حال جستجوی منابع برای اقدامات دولت ها،  سازمان ها و نهادهای مردم نهاد بودم که یکی از خبرنگاران بین المللی خبر بالا را از زبان آلمانی برایم ترجمه کرد. رودخانه ها هم می توانند مثل یک انسان و شخص حقیقی به دادگاه ها شکایت کنند! ما در خوزستان برای رودهایمان چه کرده ایم؟

پارلمان ایالت ولینگتون نیوزلند، با درخواست مردم مائوری به عنوان ساکنان بومی نیوزلند، برای تصویب قوانینی برای حمایت از رودها موافقت کرد. كريستوفر فينلايسون،  مذاکره‌کننده دولت نیوزلند با مردم مائوری در این‌باره گفته که مردم مائوری از یک قرن پیش با هدف حمایت از محیط زیست و محلی زندگی خود، مطالباتی برای حمایت از رودها مطرح کرده و رودخانه‌ها را به عنوان یک موجود زنده به رسمیت شناخته بودند.

براساس قوانین جدید، برای حمایت از رودها هیاتی دونفره متشکل از یک نماینده دولت و یک نماینده مردم بومی وظیفه مراقبت از حقوق رودخانه‌ها را بر عهده خواهد داشت. این هیات می‌تواند به نمایندگی از رودخانه‌ها در محاکم قضایی حاضر شده و حقوق تضییع شده رود را مطالبه و استیفا کند.

بر همین اساس، رودخانه وانگانوی که با 290 کیلومتر طول، سومین رود طولانی نیوزلند است که به اقیانوس آرام می‌ریزد، در چهارچوب این قانون جدید، حمایت‌های بیشتری دریافت خواهد کرد.

رودخانه وانگانوی که در زبان محلی مردم مائوری با نام "تی آوا توپوا" از آن یاد می‌شود، در جزیره شمالی اقیانوس آرام جریان دارد. مردم مائوری برای اولین بار در دهه هفتاد قرن نوزدهم میلادی، این رود را به عنوان یک موجود زنده به رسمیت شناختند. برای مردم مائوری، مراقبت از رودها یک امر ویژه و حیاتی به شمار می‌رود. یک ضرب‌المثل مائوری می‌گوید: «من رود هستم و رود من است».

براساس قانون جدید، اگرچه رود یک انسان نیست ولی شرکت‌ها و کارخانه‌هایی که در کناره رود ساخته شده و فعالیت می‌کنند و یا اینکه به هر نحو دیگری با رود در ارتباط باشند، باید با نمایندگان رود مذاکره و توافق کرده و قرارداد امضا کنند. آنها همچنین باید به مواد مندرج در قرارداد نیز پاییبند باشند. در نقطه مقابل نیز، نمایندگان رود موظف هستند، اگر طرف‌های قرارداد، به رود آسیبی زده و یا آن را آلوده کنند، به نمایندگی از رود، در محاکم قضایی به نفع رود و برعلیه طرف مقابل اقامه دعوی کنند. هیات نمایندگی رود، همچنین موظف است قبل از عقد هرگونه قرارداد، نوع فعالیت طرف مقابل را بررسی کرده و در صورت لزوم از مدارکی که ثابت می‌کند، فعالیت‌های آنها آسیبی به رودها نمی‌زند را ارائه کنند.

براساس آمار رسمی، بیش از 180 هزار کیلومتر رودخانه در نیوزلند شناسایی و روی نقشه‌های رسمی ثبت شده است. رودخانه‌های وایکاتو با 425 کیلومتر، ماتائو با 332 کیلومتر و  وانگانوی با 290 کیلومتر به ترتیب طولانی‌ترین رودهای نیوزلند هستند.

لازم به ذکر است، مائوری‌ها ساکنان بومی نیوزلند هستند. براساس باورهای مائوری، آنها در ابتدا ساکن جزیره هاوائیکی بودند و برای یافتن غذا و سرزمین‌های جدید، با قایق‌هایی به نام "واکا" راهی دریاها شدند. آنها در انتهای سفر خود سرزمینی یافتند که آن را آئوتئاروئا به معنای "سرزمین ابرهای کشیده" نامیدند. این سرزمین‌ها بعدها نیوزلند نام گرفت.