کارگاه «شهر پایدار» در جشنواره فیلم سبز برگزار شد
دومین کارگاه ششمین دوره جشنواره بین المللی فیلم سبز با عنوان «شهر پایدار» با حضور رئیس دفتر هبیتات در تهران برگزار شد.
دومین کارگاه ششمین دوره جشنواره بین المللی فیلم سبز با عنوان «شهر پایدار» روز دوشنبه ۲۰ شهریور با حضور سیامک مقدم، رئیس دفتر هبیتات در تهران، محمد اکدوگان کارشناس زلزله از ترکیه، سولماز حسینیون کارشناس برنامه ریزی شهری، مهرداد زاهدیان کارگردان و ایزابل وتزل از دفتر UN-Habitat در موسسه فرهنگی هنری صبا برگزار شد.
سیامک مقدم، رئیس دفتر هبیتات در تهران درباره بحث «تاب‌آوری» گفت: تاب‌آوری از مسائل مهم امروز ما است که از ابعاد مختلفی می توانیم به آن نگاه کنیم. مساله فاضلاب و زمین در شهر ها هم به هر حال از مسائلی هستند که در شهرها وجود دارد.
او درباره دفتر هبیتات در تهران، توضیح داد: ما دفتر کوچکی هستیم که منابع مالی محدودی داریم اما سعی کردیم با آن منابع مالی محدود کارهایی را در حد توان انجام دهیم. متاسفانه سه، چهار سال پیش زمانی که می خواستیم دفتر را فعال کنیم با دوره اول ریاست جمهوری آقای روحانی مواجه شدیم که منجر به محدودیت مالی برای دفترمان شد. امیدوارم در دوره جدید بتوانیم منابع مالی بیشتری دست یابی کنیم.
مقدم با اشاره به این که انتشار کتاب هایی درباره مسکن، برنامه ریزی و سیاست ملی شهری، تغییرات اقلیمی را در دست اقدام دارند، گفت: کسانی که با امور برنامه ریزی شهری آشنایی دارند به درستی می دانند سیستم برنامه ریزی ما هنوز به هفتاد هشتاد سال پیش باز می گردد. امیدوارم در ادامه فعالیت های تدریجی خودمان روزی بتوانیم مسئولان را قانع کنیم تا تغییری در روند برنامه ریزی شهری ایجاد کنند.
او ادامه داد: اما کار دیگری که ما در اکتبر ۲۰۱۶ انجام دادیم برگزاری کنفرانس بین المللی در اکوادور بود و یک سال قبل از آن کمپینی را در این زمینه راه اندازی کردیم که بسیار موثر بود. اما ما فعالیتی را شروع کردیم تا متوجه بشویم چه شهری مورد دلخواه مردم ایران است. نگاه ما به هیچ عنوان انتقادی نبود. هدف ما این نبود که ببینیم مشکل شهر چه چیزی هست. ما فقط می خواستیم نظر ایرانی ها را در مورد شهر دلخواهشان بدانیم.
رئیس دفتر هبیتات در مورد انتشار این کتاب توضیح داد: ما از هنرمندان مثل آقای کیانیان یا لویس چکناوریان در این مورد نظراتشان را با ما مطرح کردند. برخی از معاونان وزرا هم به عنوان شهروند نظراتشان را در مورد شهر دلخواهشان با ما در میان گذاشتند.
او عنوان کرد: به غیر از کیهان شمس و جیران کردستانی که در این دفتر روی کتاب «شهر دلخواه ایرانیان» کار کردند تمام کسانی که با ما کار کردند فقط از روی حسن نیت تاکنون با ما همکاری داشته اند. چون ما منابع مالی نداشتیم که در اختیار آنها قرار دهیم.
مقدم افزود: ما توانستیم این کتاب را براساس داده هایی که جمع آوری کردیم به کنفرانس برسانیم. البته نسخه فارسی اش کمی دیرتر درآمد. از شما می خواهم که حتما این کتاب را بخوانید و اگر خواستید می توانید نسخه الکترونیک آن را از روی سایت هبیتات دانلود کنید. من می دانم که آقای دکتر آخوندی که وزیر راه و شهرسازی هستند از این کتاب بسیار استقبال کردند و از آن استفاده می کنند.
رئیس دفتر هبیتات با اشاره به موضوع زلزله تاکید کرد: چرا ما هنوز می گویم اگر تهران زلزله بیاید آمادگی اش را نداریم. باید در این مورد برنامه ریزی داشته باشیم اما این که دائم در مورد آن صحبت کنیم ولی اقدامی برایش انجام ندهیم چیزی را حل نمی کند. اهمیت مساله زلزله و این که ما می خواهیم در موردش چه کاری انجام دهیم مساله امروز ماست.
او ادامه داد: البته فقط زلزله در شهر تهران مشکل ساز نیست. کافی است کمی باران بیشتر از حد معمول ببارد آنوقت است که چندنفر می میرند. ما هنوز درگیر مسائل ساده و پیش پاافتاده هستیم. بنابراین سعی می کنیم هر کدام از ما که از این جلسه بیرون می رویم سفیری برای حفظ سلامت جامعه ایران باشیم.
محمد اکدوگان کارشناس زلزله از ترکیه درباره زلزله گفت: متاسفانه ذهن مردم کوتاه تر از بلایای طبیعی است. این جمله را آقای تریدمن می گوید چون ما بسیار فراموشکار هستیم. شاید گاهی این فراموش کردن برای روحیه ما خوب باشد. اما اگر شما به یاد بیاورد تقریبا هر ده سال یکبار ما زلزله بزرگی در کشور ایران داشتیم.بنابراین نباید آن را فراموش کنیم.. زمانی که مردم آمادگی بلایای طبیعی را داشته باشند، خودشان را برایش آماده می کنند.
او با بیان این که شهر را موجودی زنده ویکپارچه می داند بیان کرد: شما نمی توانید بگوید شهر من نسبت به ارتباطات سازمانی خوب است اما برای بلایای طبیعی آماده نیست. همه چیز یکپارچه است. ما باید نقصان شهرمان را پیدا کنیم و آن را تاب‌آوری کنیم.
اکدوگان درباره معنی «تاب‌آوری» گفت: تاب‌آوری یعنی برگشتن یک سیستم به حالت اصلی. یک سیستم باید بتواند در یک زمان مشخص مقاومت کند، انعطاف پذیری داشته باشد و به حالت اولیه اش بازگردد. وقتی در مورد تاب‌آوری صحبت می کنیم فقط به زلزله یا سیل محدود نمی شویم. ما بیش از هشتاد مورد بلایای طبیعی و غیرطبیعی داریم.
او با اشاره به این که ما باید ثروت های طبیعی را برای نسل آینده حفظ کنیم توضیح داد: ما باید تلاش کنیم ساختمان هایی بسازیم که بیش از ۵۰۰ سال عمر داشته باشد و آنها را به نسل آینده تحویل دهیم. ساختمان هایی که در کشورهای مختلف بیش از هزارسال قدمت دارند با بتون یا آهن ساخته نشدند بلکه از موادی که در سیستم طبیعی وجود دارد استفاده کرده اند.
اکدوگان درباره نقش سه سیستم محیط زیست، اقتصادی و اجتماعی در ساخت شهر گفت: در کل دنیا از روز اول تا امروز این سه سیستم در کنار هم بودند تا شهری شکل گرفته است اما اگر شما شهری پایدار می خواهید باید در ابتدا سیستم اقتصادی خوبی پایه ریزی کنید بعد سیستم اجتماعی و در اطراف آن سیستم محیط زیست باید وجود داشته باشد.
او شاخصه اصلی شهرها را پنج مورد برشمرد و توضیح داد: شما باید ابتدا فضایی داشته باشید، سازمانی داشته باشید، یعنی آن فضا را باید یک سازمان مدیریت کند. بعد شما به یکسری ساخت و ساز نیاز دارید و شما باید یک زمانبندی داشته باشید. در کنار این بعد فیزیکی ما بعد عملکردی داشته باشیم که این شاخصه ها را هدایت کند.
مهرداد زاهدیان کارگردان فیلم «تهران چند درجه بیشتر؟» به کارگردانی پیروز کلانتری را پخش کرد و سپس درباره این کارگاه، گفت: من به این جلسه دعوت شدم تا از زاویه یک مستندساز درباره شهر صحبت کنم. چون یکی از مشغله های من ساخت فیلم های مستند با موضوعات شهری است.
او عکس هایی از شهرهای قدیم ایران را برای حاضران نمایش داد و بیان کرد: در دوره پهلوی ساختارهایی که شهر را شکل داده فرو می ریزد و شهرها به شکل مدرن شدن می روند. شهرهایی که مثلا اتومبیل هایی بتوانند در آنها تردد کنند. اما این ماجرا اگر در دوره پهلوی اول یک روالی برای خودش پیدا می کند در دوم به شکل تخریبی جلو می رود. در واقع تطبیق این دو با هم می تواند نشان دهد که ما در دوره تاریخی درکی از توسعه یا توسعه به شکل پایدار خودش نداریم. اینکه توسعه چطور می تواند با اقلیم و ساختار فرهنگی و اجتماعی ما سازگاری داشته باشد. این مسیر نشان می دهد که ما از این دوره تاریخی به بیراهه رفته ایم.
ایزابل وتزل از دفتر هبیتات درباره بحث تاب‌آوری گفت: با افزایش بیشتر جمعیت و دارایی ها در مناطق شهری، هر روز شهرها با شوک ها و تنش های جدید و پیچیده تری مواجه اند. در حالی که مدیریت خطر بلایا و تاثیرات تغییر اقلیم مدت مدیدی بخش مهمی از تمرکز تاب‌آوری شهری بوده است. رویدادهای اخیر در سراسر دنیا نشان می دهد که چگونه بحران های اقتصادی، اپیدمی سلامت و و شهری شدن بدون کنترل، می تواند روی توانایی رشد سریع جمعیت، شهرهای سراسر جهان را در معرض خطر قرار می دهد. رشد جمعیت، مهاجرت رو به افزایش انسان و تغییرات اقلیمی تاثیرات چشم گیری بر شهرها دارد؛ به این معنی که ما به نقطه عطف ایمنی شهرها در سراسر دنیا نزدیک می شویم. ما امروز نیازمند سرمایه گذاری برای شهرهایمان و افرادی که در آنها زندگی می کنند، هستیم.
او ادامه داد: «تاب‌آوری شهری» توانایی یک سیستم شهری در جذب و بهبود سریع فعالیت ها، در مقابل اثرات تمامی شوک ها و تنش های محتمل و حفظ تداوم آنهاست. تاب‌آوری شهری گاهی فراتر از روش های سنتی به منظور «کاهش خطرات» برمی دارد، و با نگاهی رو به جلو، مدلی چندبخشی، چند بلایی و چند ذینفعی را با در نظرگیری تمامی پیچیدگی ها و ارزش های منحصر به فرد شهرها، استقلال ذاتی هر بخش از سیستم شهری ارائه می دهد. تاب‌آوری شهری یکی از اولویت های توسعه پایدار بوده که در «دستور کار جدید شهری» به ضرورت توجه به آن تاکید شده است. اهمیت این موضوع به این دلیل است که در زمان وقوع سوانح، جان افراد، دارایی ها و تضمین ارائه خدمات به آنها به خطر می افتد.
وتزل تاب‌آوری شهری را پنج بعدی دانست و توضیح داد: تاب‌آوری شهری پنج بعد حیاتی مستقل فضایی، سازمانی، فیزیکی، کاربردی و از همه مهم تر بعد زمان را شامل می شود. بخش های اصلی سیستم های تاب‌آوری شامل: زیر ساخت ها، بخش نهادی و سازمانی، اقتصادی، اجتماعی هستند.
او درباره هدف تاب‌آوری گفت: هدف از تاب‌آوری، تسهیل جریان دانش و منابع مالی لازم برای کمک به تاب‌آوری شهرها در مقابل تبعات ناشی از تغییر اقلیم، حوادث ناشی از بلایای طبیعی و سایر شوک ها و تنش های سیستمی شامل چالش های اجتماعی- اقتصادی مرتبط با شهری شدن سریع است.
وتزل درباره اهداف اصلی برنامه توضیح داد: برنامه های تاب‌آوری شهرها در ایران بایستی منجر به درگیر کردن تمامی ذینفعان به منظور رویارویی با چالش ها و فرصت های ساخت شهر تاب‌آوریتر گردد. همچنین گسترش همکاری در تمامی سطوح و وارد کردن تاب‌آوری به برنامه ها و سیاست های جدید و موجود و تعریف معیارهای اولویت دهی منجر شود.
او ادامه داد: برنامه های تاب‌آوری بایستی موجب افزایش آگاهی عمومی در رابطه با تاب‌آوری و جلب مشارکت جامعه محلی گردد و موجب افزایش تعهدات در سطح حکومتی گردد.
وتزل با اشاره به این که برنامه های تاب‌آوری شهری برای دستیابی به هدف تعیین شده در مدت مشخص طراحی شده گفت: این برنامه ها باید شامل مدل تطبیقی سیستم های شهری برای اسکان انسان، شاخص ها، پروفایل ها و استانداردهای حامی شهر، به منظور متعادل سازی توانایی سیستم های شهری در مقابله و ترمیم نسبت به بحران باشند.
او در رابطه با ساختار شهر گفت: تاب‌آوری باید منجر به تاب‌آوری فضایی، سازمانی، فیزیکی و کاربردی شود. برنامه عمل تاب‌آوری باید با تشخیص وضعیت موجود و در نظر گرفتن ارزیابی تاثیرات و عواقب احتمالی، به تعریف اهداف استراتژیک شهر بپردازد و با اولویت دهی فعالیت های نیازمند اقدام، چالش ها و فرصت های جدید را پیش بینی کند.
وتزل افزود: مفهوم اقتصاد سبز به ما می گوید که چطور بهره وری را در شهرها افزایش دهیم. کاهش گازهای گلخانه ای نگاه زیست محیطی است که این برنامه نسبت به شهرها دارد. اشتغال و اقتصاد شهری هم از دیگر اهدافی است که این برنامه با مدیریت انرژی، آب، غذا و پسماند در پیش دارد.
سولماز حسینیون کارشناس برنامه ریز شهری درباره بحث زلزله و جدی نگرفتن آن گفت: مساله فقط مردن نیست. مساله فلج شدن و قطع نخاع شدن است. این ها از کمترین تبعات زلزله است اما متاسفانه تمام افراد تحصیل کرده ما در خدمت بساز و بفروش ها هستند. حتی افراد علمی ما دائم اظهار می کنند که تهران در معرض زلزله است اما هیچ کدام کاری نمی کنند. و این موضوع در فرهنگ وجود دارد. ما نسبت به سیستم شهری بی توجه هستیم. به این دلیل امروز بحث تاب‌آوری مهم شده است چون دیگر نگاه از بالا به پایین از بین رفته است و امروز می دانند که همه چیز به شکل سیستم است.
او درمورد مزارع شهری برای تاب‌آوری شهری گفت: تاب‌آوری مفهومی است که به عنوان یکی از دیدگاه های نوین برای پاسخ گویی به تغییرات پیش بینی نشده، نیازها و پیچیدگی های روز افزون کشورها، شهرها، روستاها، محیط های طبیعی و نظام ها و ابعاد پیچیده چند وجهی آنان مطرح شده است.
حسینیون افزود: تاب‌آوری یک دیدگاه است و با توسعه پایدار در تضاد نیست. تاب‌آوری می گوید ما امروز یک چرخه داریم که باید در حال حاضر به آن توجه کنیم. اما توسعه پایدار به آینده نگاه می کند. ما در دوره ای از حیات زمین زندگی می کنیم که در همه جای زمین تغییر ایجاد کرده ایم بنابراین باید بازنگری نسبت به عملکرد خودمان داشته باشیم.
او تاکید کرد: شما همیشه در تاب‌آوری یک موضوع یا موضع دارید که باید مقیاس های بالاتر و پایین ترش را در نظر بگیرید.
حسینیون ادامه داد: اولویت های چالش های تحقق تاب‌آوری در کشورها متفاوت است، هر چند دیگر براساس نظام های فکری جدید نمی توان جزیره ای و مجزا فکر یا اقدام کرد. تمامی شهرها و کشورها بخشی از نظام پیچیده انعطاف پذیر هستند و هر رخدادی در یک منطقه، سایر مناطق را تحت تاثیر قرار می دهد.
سیامک مقدم، رئیس دفتر هبیتات در تهران درباره بحث «تاب‌آوری» گفت: تاب‌آوری از مسائل مهم امروز ما است که از ابعاد مختلفی می توانیم به آن نگاه کنیم. مساله فاضلاب و زمین در شهر ها هم به هر حال از مسائلی هستند که در شهرها وجود دارد.
او درباره دفتر هبیتات در تهران، توضیح داد: ما دفتر کوچکی هستیم که منابع مالی محدودی داریم اما سعی کردیم با آن منابع مالی محدود کارهایی را در حد توان انجام دهیم. متاسفانه سه، چهار سال پیش زمانی که می خواستیم دفتر را فعال کنیم با دوره اول ریاست جمهوری آقای روحانی مواجه شدیم که منجر به محدودیت مالی برای دفترمان شد. امیدوارم در دوره جدید بتوانیم منابع مالی بیشتری دست یابی کنیم.
مقدم با اشاره به این که انتشار کتاب هایی درباره مسکن، برنامه ریزی و سیاست ملی شهری، تغییرات اقلیمی را در دست اقدام دارند، گفت: کسانی که با امور برنامه ریزی شهری آشنایی دارند به درستی می دانند سیستم برنامه ریزی ما هنوز به هفتاد هشتاد سال پیش باز می گردد. امیدوارم در ادامه فعالیت های تدریجی خودمان روزی بتوانیم مسئولان را قانع کنیم تا تغییری در روند برنامه ریزی شهری ایجاد کنند.
او ادامه داد: اما کار دیگری که ما در اکتبر ۲۰۱۶ انجام دادیم برگزاری کنفرانس بین المللی در اکوادور بود و یک سال قبل از آن کمپینی را در این زمینه راه اندازی کردیم که بسیار موثر بود. اما ما فعالیتی را شروع کردیم تا متوجه بشویم چه شهری مورد دلخواه مردم ایران است. نگاه ما به هیچ عنوان انتقادی نبود. هدف ما این نبود که ببینیم مشکل شهر چه چیزی هست. ما فقط می خواستیم نظر ایرانی ها را در مورد شهر دلخواهشان بدانیم.
رئیس دفتر هبیتات در مورد انتشار این کتاب توضیح داد: ما از هنرمندان مثل آقای کیانیان یا لویس چکناوریان در این مورد نظراتشان را با ما مطرح کردند. برخی از معاونان وزرا هم به عنوان شهروند نظراتشان را در مورد شهر دلخواهشان با ما در میان گذاشتند.
او عنوان کرد: به غیر از کیهان شمس و جیران کردستانی که در این دفتر روی کتاب «شهر دلخواه ایرانیان» کار کردند تمام کسانی که با ما کار کردند فقط از روی حسن نیت تاکنون با ما همکاری داشته اند. چون ما منابع مالی نداشتیم که در اختیار آنها قرار دهیم.
مقدم افزود: ما توانستیم این کتاب را براساس داده هایی که جمع آوری کردیم به کنفرانس برسانیم. البته نسخه فارسی اش کمی دیرتر درآمد. از شما می خواهم که حتما این کتاب را بخوانید و اگر خواستید می توانید نسخه الکترونیک آن را از روی سایت هبیتات دانلود کنید. من می دانم که آقای دکتر آخوندی که وزیر راه و شهرسازی هستند از این کتاب بسیار استقبال کردند و از آن استفاده می کنند.
رئیس دفتر هبیتات با اشاره به موضوع زلزله تاکید کرد: چرا ما هنوز می گویم اگر تهران زلزله بیاید آمادگی اش را نداریم. باید در این مورد برنامه ریزی داشته باشیم اما این که دائم در مورد آن صحبت کنیم ولی اقدامی برایش انجام ندهیم چیزی را حل نمی کند. اهمیت مساله زلزله و این که ما می خواهیم در موردش چه کاری انجام دهیم مساله امروز ماست.
او ادامه داد: البته فقط زلزله در شهر تهران مشکل ساز نیست. کافی است کمی باران بیشتر از حد معمول ببارد آنوقت است که چندنفر می میرند. ما هنوز درگیر مسائل ساده و پیش پاافتاده هستیم. بنابراین سعی می کنیم هر کدام از ما که از این جلسه بیرون می رویم سفیری برای حفظ سلامت جامعه ایران باشیم.
محمد اکدوگان کارشناس زلزله از ترکیه درباره زلزله گفت: متاسفانه ذهن مردم کوتاه تر از بلایای طبیعی است. این جمله را آقای تریدمن می گوید چون ما بسیار فراموشکار هستیم. شاید گاهی این فراموش کردن برای روحیه ما خوب باشد. اما اگر شما به یاد بیاورد تقریبا هر ده سال یکبار ما زلزله بزرگی در کشور ایران داشتیم.بنابراین نباید آن را فراموش کنیم.. زمانی که مردم آمادگی بلایای طبیعی را داشته باشند، خودشان را برایش آماده می کنند.
او با بیان این که شهر را موجودی زنده ویکپارچه می داند بیان کرد: شما نمی توانید بگوید شهر من نسبت به ارتباطات سازمانی خوب است اما برای بلایای طبیعی آماده نیست. همه چیز یکپارچه است. ما باید نقصان شهرمان را پیدا کنیم و آن را تاب‌آوری کنیم.
اکدوگان درباره معنی «تاب‌آوری» گفت: تاب‌آوری یعنی برگشتن یک سیستم به حالت اصلی. یک سیستم باید بتواند در یک زمان مشخص مقاومت کند، انعطاف پذیری داشته باشد و به حالت اولیه اش بازگردد. وقتی در مورد تاب‌آوری صحبت می کنیم فقط به زلزله یا سیل محدود نمی شویم. ما بیش از هشتاد مورد بلایای طبیعی و غیرطبیعی داریم.
او با اشاره به این که ما باید ثروت های طبیعی را برای نسل آینده حفظ کنیم توضیح داد: ما باید تلاش کنیم ساختمان هایی بسازیم که بیش از ۵۰۰ سال عمر داشته باشد و آنها را به نسل آینده تحویل دهیم. ساختمان هایی که در کشورهای مختلف بیش از هزارسال قدمت دارند با بتون یا آهن ساخته نشدند بلکه از موادی که در سیستم طبیعی وجود دارد استفاده کرده اند.
اکدوگان درباره نقش سه سیستم محیط زیست، اقتصادی و اجتماعی در ساخت شهر گفت: در کل دنیا از روز اول تا امروز این سه سیستم در کنار هم بودند تا شهری شکل گرفته است اما اگر شما شهری پایدار می خواهید باید در ابتدا سیستم اقتصادی خوبی پایه ریزی کنید بعد سیستم اجتماعی و در اطراف آن سیستم محیط زیست باید وجود داشته باشد.
او شاخصه اصلی شهرها را پنج مورد برشمرد و توضیح داد: شما باید ابتدا فضایی داشته باشید، سازمانی داشته باشید، یعنی آن فضا را باید یک سازمان مدیریت کند. بعد شما به یکسری ساخت و ساز نیاز دارید و شما باید یک زمانبندی داشته باشید. در کنار این بعد فیزیکی ما بعد عملکردی داشته باشیم که این شاخصه ها را هدایت کند.
مهرداد زاهدیان کارگردان فیلم «تهران چند درجه بیشتر؟» به کارگردانی پیروز کلانتری را پخش کرد و سپس درباره این کارگاه، گفت: من به این جلسه دعوت شدم تا از زاویه یک مستندساز درباره شهر صحبت کنم. چون یکی از مشغله های من ساخت فیلم های مستند با موضوعات شهری است.
او عکس هایی از شهرهای قدیم ایران را برای حاضران نمایش داد و بیان کرد: در دوره پهلوی ساختارهایی که شهر را شکل داده فرو می ریزد و شهرها به شکل مدرن شدن می روند. شهرهایی که مثلا اتومبیل هایی بتوانند در آنها تردد کنند. اما این ماجرا اگر در دوره پهلوی اول یک روالی برای خودش پیدا می کند در دوم به شکل تخریبی جلو می رود. در واقع تطبیق این دو با هم می تواند نشان دهد که ما در دوره تاریخی درکی از توسعه یا توسعه به شکل پایدار خودش نداریم. اینکه توسعه چطور می تواند با اقلیم و ساختار فرهنگی و اجتماعی ما سازگاری داشته باشد. این مسیر نشان می دهد که ما از این دوره تاریخی به بیراهه رفته ایم.
ایزابل وتزل از دفتر هبیتات درباره بحث تاب‌آوری گفت: با افزایش بیشتر جمعیت و دارایی ها در مناطق شهری، هر روز شهرها با شوک ها و تنش های جدید و پیچیده تری مواجه اند. در حالی که مدیریت خطر بلایا و تاثیرات تغییر اقلیم مدت مدیدی بخش مهمی از تمرکز تاب‌آوری شهری بوده است. رویدادهای اخیر در سراسر دنیا نشان می دهد که چگونه بحران های اقتصادی، اپیدمی سلامت و و شهری شدن بدون کنترل، می تواند روی توانایی رشد سریع جمعیت، شهرهای سراسر جهان را در معرض خطر قرار می دهد. رشد جمعیت، مهاجرت رو به افزایش انسان و تغییرات اقلیمی تاثیرات چشم گیری بر شهرها دارد؛ به این معنی که ما به نقطه عطف ایمنی شهرها در سراسر دنیا نزدیک می شویم. ما امروز نیازمند سرمایه گذاری برای شهرهایمان و افرادی که در آنها زندگی می کنند، هستیم.
او ادامه داد: «تاب‌آوری شهری» توانایی یک سیستم شهری در جذب و بهبود سریع فعالیت ها، در مقابل اثرات تمامی شوک ها و تنش های محتمل و حفظ تداوم آنهاست. تاب‌آوری شهری گاهی فراتر از روش های سنتی به منظور «کاهش خطرات» برمی دارد، و با نگاهی رو به جلو، مدلی چندبخشی، چند بلایی و چند ذینفعی را با در نظرگیری تمامی پیچیدگی ها و ارزش های منحصر به فرد شهرها، استقلال ذاتی هر بخش از سیستم شهری ارائه می دهد. تاب‌آوری شهری یکی از اولویت های توسعه پایدار بوده که در «دستور کار جدید شهری» به ضرورت توجه به آن تاکید شده است. اهمیت این موضوع به این دلیل است که در زمان وقوع سوانح، جان افراد، دارایی ها و تضمین ارائه خدمات به آنها به خطر می افتد.
وتزل تاب‌آوری شهری را پنج بعدی دانست و توضیح داد: تاب‌آوری شهری پنج بعد حیاتی مستقل فضایی، سازمانی، فیزیکی، کاربردی و از همه مهم تر بعد زمان را شامل می شود. بخش های اصلی سیستم های تاب‌آوری شامل: زیر ساخت ها، بخش نهادی و سازمانی، اقتصادی، اجتماعی هستند.
او درباره هدف تاب‌آوری گفت: هدف از تاب‌آوری، تسهیل جریان دانش و منابع مالی لازم برای کمک به تاب‌آوری شهرها در مقابل تبعات ناشی از تغییر اقلیم، حوادث ناشی از بلایای طبیعی و سایر شوک ها و تنش های سیستمی شامل چالش های اجتماعی- اقتصادی مرتبط با شهری شدن سریع است.
وتزل درباره اهداف اصلی برنامه توضیح داد: برنامه های تاب‌آوری شهرها در ایران بایستی منجر به درگیر کردن تمامی ذینفعان به منظور رویارویی با چالش ها و فرصت های ساخت شهر تاب‌آوریتر گردد. همچنین گسترش همکاری در تمامی سطوح و وارد کردن تاب‌آوری به برنامه ها و سیاست های جدید و موجود و تعریف معیارهای اولویت دهی منجر شود.
او ادامه داد: برنامه های تاب‌آوری بایستی موجب افزایش آگاهی عمومی در رابطه با تاب‌آوری و جلب مشارکت جامعه محلی گردد و موجب افزایش تعهدات در سطح حکومتی گردد.
وتزل با اشاره به این که برنامه های تاب‌آوری شهری برای دستیابی به هدف تعیین شده در مدت مشخص طراحی شده گفت: این برنامه ها باید شامل مدل تطبیقی سیستم های شهری برای اسکان انسان، شاخص ها، پروفایل ها و استانداردهای حامی شهر، به منظور متعادل سازی توانایی سیستم های شهری در مقابله و ترمیم نسبت به بحران باشند.
او در رابطه با ساختار شهر گفت: تاب‌آوری باید منجر به تاب‌آوری فضایی، سازمانی، فیزیکی و کاربردی شود. برنامه عمل تاب‌آوری باید با تشخیص وضعیت موجود و در نظر گرفتن ارزیابی تاثیرات و عواقب احتمالی، به تعریف اهداف استراتژیک شهر بپردازد و با اولویت دهی فعالیت های نیازمند اقدام، چالش ها و فرصت های جدید را پیش بینی کند.
وتزل افزود: مفهوم اقتصاد سبز به ما می گوید که چطور بهره وری را در شهرها افزایش دهیم. کاهش گازهای گلخانه ای نگاه زیست محیطی است که این برنامه نسبت به شهرها دارد. اشتغال و اقتصاد شهری هم از دیگر اهدافی است که این برنامه با مدیریت انرژی، آب، غذا و پسماند در پیش دارد.
سولماز حسینیون کارشناس برنامه ریز شهری درباره بحث زلزله و جدی نگرفتن آن گفت: مساله فقط مردن نیست. مساله فلج شدن و قطع نخاع شدن است. این ها از کمترین تبعات زلزله است اما متاسفانه تمام افراد تحصیل کرده ما در خدمت بساز و بفروش ها هستند. حتی افراد علمی ما دائم اظهار می کنند که تهران در معرض زلزله است اما هیچ کدام کاری نمی کنند. و این موضوع در فرهنگ وجود دارد. ما نسبت به سیستم شهری بی توجه هستیم. به این دلیل امروز بحث تاب‌آوری مهم شده است چون دیگر نگاه از بالا به پایین از بین رفته است و امروز می دانند که همه چیز به شکل سیستم است.
او درمورد مزارع شهری برای تاب‌آوری شهری گفت: تاب‌آوری مفهومی است که به عنوان یکی از دیدگاه های نوین برای پاسخ گویی به تغییرات پیش بینی نشده، نیازها و پیچیدگی های روز افزون کشورها، شهرها، روستاها، محیط های طبیعی و نظام ها و ابعاد پیچیده چند وجهی آنان مطرح شده است.
حسینیون افزود: تاب‌آوری یک دیدگاه است و با توسعه پایدار در تضاد نیست. تاب‌آوری می گوید ما امروز یک چرخه داریم که باید در حال حاضر به آن توجه کنیم. اما توسعه پایدار به آینده نگاه می کند. ما در دوره ای از حیات زمین زندگی می کنیم که در همه جای زمین تغییر ایجاد کرده ایم بنابراین باید بازنگری نسبت به عملکرد خودمان داشته باشیم.
او تاکید کرد: شما همیشه در تاب‌آوری یک موضوع یا موضع دارید که باید مقیاس های بالاتر و پایین ترش را در نظر بگیرید.
حسینیون ادامه داد: اولویت های چالش های تحقق تاب‌آوری در کشورها متفاوت است، هر چند دیگر براساس نظام های فکری جدید نمی توان جزیره ای و مجزا فکر یا اقدام کرد. تمامی شهرها و کشورها بخشی از نظام پیچیده انعطاف پذیر هستند و هر رخدادی در یک منطقه، سایر مناطق را تحت تاثیر قرار می دهد.
منبع: مهر
