غفلت از حفاظت و نگهداری، بلای جان ایمنی جادهها
در حال حاضر ایمنی راهها یکی از مهم ترین الزامات در سیستم حمل و نقل هر کشوری است و افزایش ایمنی راهها به یکی از معضلات مهم کشورهای در حال توسعه در بخش حمل و نقل و اقتصاد تبدیل شده است.
در حالی که عوامل متعددی ازجمله طرح هندسی راه، قابلیت دید، سرعت وسیله نقلیه، جنس و سن فرد یا خودرو، نحوه حرکت، حمل و نقل کالاهای خطرناک، حجم ترافیک عبوری، عوامل محیطی و... بر ایمنی راه ها اثرگذارند؛ طبق اعلام مسئولان سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای، هم اکنون وضعیت ایمنی راه ها و جاده های کشور مطلوب نیست. به طوری که متوسط آمار تلفات در جهان یک درصد و در کشور ایران ۱.۵درصد است و به این ترتیب ما ۵۰ درصد با متوسط جهانی آمار تلفات اختلاف داریم که این امر نشانگر وضعیت نامطلوب و بحرانی ایمنی راه ها است.
هم اکنون ایران جزو یکی از 10 کشور پر تلفات دنیا در تصادفات ترافیکی است و سالانه قریب به 20 هزار نفر کشته و حدود 900 هزار نفر در شدتهای مختلف مجروح می شوند.
رتبه برتر ایران در داشتن خطرناکترین جادهها
بسیاری از کارشناسان وضعیت نامناسب جادههای ایران، بهویژه جادههای برون شهری را یکی از اصلیترین دلایل تصادفات جادهای میدانند. به طوری که گزارش ها حاکی از وجود 6 هزار نقطه مرگبار در شبکه جادهای کشور است.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال 2012 طی گزارشی جادههای ایران را به عنوان خطرناکترین جادههای جهان از نظر ایمنی توصیف کرد. زیرا ایران بیشترین آمار مرگ در جادهها را دارد. امروز با وجود گذشت پنج سال از این پژوهش، شواهد موجود نشان میدهد که شرایط تغییر زیادی نکرده و ایران همچنان در صدر آمار مرگ در اثر سوانح و تصادفات جادهای جهان قرار دارد. این امر علاوه بر اینکه تلفات جانی زیادی را به دنبال دارد، طبق پژوهشهای انجام شده، موجب از بین رفتن بخش قابل توجهی از تولید ناخالص ملی کشور هم می شود.
این در حالی است که با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری، ایمنی سفرهای جادهای باید اولویت خدمتگزاران حمل و نقل باشد و با توجه به نتایج جبران ناپذیر و تاسفبار حوادث ناشی از ناامنی جاده ها، باید باید برنامه ریزی دقیقی برای تامین ایمنی جاده ها انجام شود. بدون شک تامین ایمنی راه ها از تکالیف وزارت راه و شهرسازی است و این وزارتخانه برای کاهش تصادفات، تکالیف جدی برعهده دارد و مدیران فنی هم باید در راستای ارتقای ایمنی سفرهای جاده ای به درستی ایفای نقش کنند.
کیفیت راهها فدای ارزانسازی
اما در کنار عوامل مذکور، دلایل دیگری هم در زمینه ناامنی راه ها قابل بررسی است. به اذعان صاحب نظران، امروزه بسیاری از راههای ساخته شده در کشور به دلیل ضعف دانش ایمنی، ارزان سازی و افتتاح های زودرس، از مشکلات جدی رنج می برند و در بسیاری از این جادهها، استانداردهای راه سازی و ایمنی راهها رعایت نمی شود.
مقایسه هزینه ساخت راه در ایران با سایر کشورها نشان می دهد که راهها در ایران حتی 8 تا 15 برابر ارزانتر ساخته می شود و این وضعیت حاکی از وجود یک نگاه سطحی در این زمینه است که کیفیت راهها فدای کمیت آنها می شود.
درواقع امروزه حمل و نقل سریع از حمل و نقل ایمن مهمتر تلقی شده و مثال بارز این مسئله در راههای روستایی قابل مشاهده است که نیازهای ایمنی راهها مثل علایم و گاردریلهای لازم در نظر گرفته نمی شود و مردم بهای این غفلت ها را با جان خود می پردازند. همچنین وجود شیبهای تند و تقاطعهای خطرناک، بریدگیهای فراوان، تلاقی راه برون شهری با محل گذر عابران یا موتورسواران، افتتاح راههای فاقد تابلو یا گاردریلهای لازم و... از جمله مواردی است که ایمن سازی راه ها را با مسئله و چالش مواجه می کند.
در این میان علاوه بر اینکه بودجه مناسبی برای ساخت راههای ایمن اختصاص نمی یابد، در عین حال هزینه ای هم بابت نگهداری و حفاظت از جاده ها تخصیص نمی یابد. به این معنا که هرچند در مقایسه با دیگر کشورها که هزینه نگهداری راه ها، بین دو تا شش درصد از ارزش راه است، در کشور ما هزینه نگهداری راه ها حدود یک درصد پیشبینی شده که البته تنها کمتر از 0.5 درصد از آن تخصیص می یابد. لذا بی توجهی و غفلت از اهمیت نگهداری و ایمنی راهها، بلای جان ایمنی آنها است.
از ضعف ایمنی خودروها تا نبود فرهنگ رانندگی
البته باید متذکر شد که عامل اصلی وقوع سوانح و تصادفات جاده ای، صرفا ناامنی جاده ها نیست و در این عرصه جای فرهنگ سازی هم خالی است. بسیاری از رانندهها موضوع ایمنی و رعایت الزامات آن را هم جدی نمیگیرند و از قوانین پیروی نمیکنند و با این تصور که تنها در حضور پلیس مجبور به رعایت این قوانین هستند، خود را بی نیاز از رعایت اصول ایمنی میدانند.درواقع باید پذیرفت که اگرچه جادههای کشور از نظر ایمنی وضعیت چندان خوبی ندارند، اما فرهنگ رانندگی هم در ایران تعریفی ندارد و باید پیش از هر اقدامی، فرهنگ سازی در زمینه رعایت اصول ایمنی در بین رانندگان ایجاد شود.
در عین حال وسایل نقلیه و خودروهای تولید کشور هم از ایمنی کافی برخوردار نیستند و به دلیل فقدان استحکام و یکپارچگی، پس از برخورد با خودروهای دیگر یا اجسام ثابت و یا واژگونی به راحتی متلاشی شده و منجر به فوت سرنشینان می شوند.
در این بین کارشناسان انتقاد می کنند از اینکه سیاستهای ایمنی در کشور به طور روشن و صریح تعیین و ابلاغ نشده است. به طوری که هیچ مدیر یا مسئولی با صراحت در مجامع یا رسانه ها اعلام نمیکند که حفظ جان مردم مهمتر از رشد تولید خودرو یا ساخت و افتتاح راه های جدید است و متاسفانه علیرغم شعارهایی که داده می شود، تاکنون منافع مادی بر ایمنی ارجحیت داشته و ایمنی در درجه بعدی اهمیت قرار دارد.
منبع: صما