ناهمخوانی ویرایش آیین‌نامه‌ها با واردات تکنولوژی
حامد مظاهریان، معاون وزیر راه و شهرسازی می‌گوید: حداقل دو بار برای صنعتی سازی ساختمان به عنوان مفهومی که می‌تواند مشکل ساختمان را حل کند، تلاش شد و هر دو بار ناکام بود.
به گزارش سازه نیوز، به گفته این مسئول، صنعتیسازی یک بار قبل از انقلاب مطرح شد که کارخانه های متعدد تولید مصالح پیش‌ساخته احداث شد، ولی نتیجه این سرمایه‌گذاری عظیم رشد حدودا دو درصدی ساخت و ساز صنعتی بود و بیشتر ساختمان ها در آن زمان از شوروی سابق وارد کشور می شد.
یک بار دیگر هم صنعتیسازی در طرح مسکن مهر مطرح شد که اعلام شد ۲۰ درصد ساختمان های مسکن مهر باید به روش صنعتی احداث شود، اما درپی مداخله مستقیم دولت در ساخت و سازها، هدف موردنظر محقق نشد و هنوز در تعاریف صنعتیسازی مشکل داریم.
کمبود بودجه عمرانی، مانع اول
در همین رابطه یک کارشناس صنعتیسازی مسکن با اشاره به دلایل ناکام ماندن ساخت و ساز صنعتی در کشور گفت: بزرگترین معضلی که اکنون در بحث صنعتیسازی وجود دارد، این است که بودجه‌های عمرانی از اعتباراتی که به سایر امور اختصاص می‌یابد، بسیار کمتر است.
رضا میرزاهدی افزود: علیرغم اینکه نیروهای کارآمد در کشور ما بسیار زیاد شده، اما جبهه‌های کاری ما کم شده و با توجه به کاهش شدید بودجه عمرانی، شیوه‌های مدرن و جدیدی که باید در صنعت ساختمان استفاده شود، متاسفانه روزبه‌روز افت کرده و وضعیت آن بسیار بحرانی شده است.
او با بیان اینکه ما اکنون نمی‌توانیم درباره صنعتیسازی یک برنامه مناسبی را ارائه کنیم و از آن استفاده کنیم، گفت: در حال حاضر می‌بینیم که اکثر سازندگان به دلیل مسائل مالی مجددا به سمت و سوی سنتی‌سازی مراجعه می‌کنند. این در حالی است که از سال 88 تا حدود 93 ما تقریبا به سمت صنعتیسازی حرکت کرده بودیم.
میرزاهدی در این باره گفت: در آن مقطع هرچند در برخی زیرساخت‌ها ناکارآمدی‌هایی وجود داشت، اما پروژه‌ها به لحاظ بودجه عمرانی و از نظر مالی در وضعیت خوبی قرار داشتند. به همین دلیل کارخانه‌ها خریداری و در ایران مونتاژ می‌شد و نمونه بارز آن ساختمان‌هایی بود که کیسون و کوزو احداث کرد.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: ولی متاسفانه بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم و دوازدهم، به دلیل بحران اقتصادی پول‌ها و نقدینگی به بانک‌ها منتقل شد و این صنعت مجددا با یک رکود مواجه شد.
وی چالش عمده در این زمینه را کسب درآمد از محل صنعتی سازی برشمرد و گفت: متاسفانه ما به دنبال این هستیم که از محل صنعتیسازی کسب درآمد کنیم. در صورتی که صنعتیسازی حاصلی به نام کسب درآمد برای ما ندارد.
به گفته این کارشناس مسکن، یکی از بزرگترین اشتباهات در بدو ورود به صنعتی سازی این بود که می خواستند در صنعتیسازی سرعت بالا و زمان کم ساخت را ایجاد کنند و به سود قابل توجهی برسند. ولی درواقع صنعتیسازی هرچند سرعت بالایی دارد، اما سود چندانی ندارد و به همین دلیل وقتی دیدند سود مورد انتظار آنها به دست نیامد، علایق آنها کاهش یافت و از صنعتیسازی روبرگرداندند و دوباره به سمت سنتی‌سازی حرکت کردند.
تحریم‌ها، مانع دوم
میرزاهدی این روند را معضل بسیار بزرگی دانست که امروز در بخش صنعتی سازی با آن مواجهیم و گفت: مسئله دوم مربوط به برجام است و هرچند برجام حرکتی بود مبنی بر برداشتن تحریم‌ها، ولی متاسفانه با یک سری نافرجامی‌هایی از طرف کشورهایی مثل آمریکا روبه‌رو شد و جلوی فعالیت بسیاری از کارخانه‌هایی را که خریداری کردیم و باید مونتاژ می‌شد، گرفتند.
او با اشاره به اینکه ایران با ترک‌ها قراردادهای خوبی در رابطه با بحث خرید کارخانه داشت، ولی متاسفانه به دلیل تحریم نافرجام ماند، افزود: ما در حال خریداری سیستم‌هایی از کشورهای مالزی، فرانسه و آلمان و ایتالیا هم بودیم تا به کشور وارد و مونتاژ کنیم، ولی متاسفانه برجام هم در این قسمت نتوانست به ما کمکی کند و تحریم‌ها عامل بزرگی بود که باعث جلوگیری از صنعتی سازی شد.
این کارشناس ادامه داد: اکنون با این معضل مواجهیم که یکسری پروژه‌ها را در مناطقی ازجمله پرند و پردیس و شهرهای اقماری اطراف تهران و شهرستان‌ها ساخته‌ایم و این پروژه‌ها همین طور به حال خود رها شده اند. چون در حال حاضر نرخ خرید مصالح و مونتاژ بسیار گران شده، قیمت دلار به صورت افسارگسیخته افزایش یافته و به همین دلیل خرید کارخانه مونتاژی برای سیستم صنعتیسازی دیگر اصلا مقرون به صرفه نیست.
ناهمخوانی ویرایش آیین‌نامه‌ها با واردات تکنولوژی
میرزاهدی این موضوع را معضلی بسیار پنهان در بخش صنعتی سازی برشمرد و ادامه داد: وقتی ریشه‌یابی می‌کنیم می‌بینیم صنعتی سازی امروز در یک تنگنای بزرگی به نام تحریم و سیستم افسارگسیخته ارزی قرار گرفته است که کمتر به آن توجه می‌کنند؛ به همین دلیل نمی‌توانیم صنعت جدید و نوینی را وارد کنیم.
او ادامه داد: صنعتی‌سازان باید بتوانند بعد از خریداری یک صنعت، علاوه بر سودی که به دست می آورند، سیستم‌های مدرن بعدی را نیز به تناسب پیشرفتی که می کنند، به طور اتوماتیک وارد کنند. به طور مثال وقتی خودروی مدل 2015 می‌خریم، باید خودروی مدل 2018 وارد کشور شود که بتوانیم مدل قبلی را کنار بگذاریم.
میرزاهدی تاکید کرد: ولی متاسفانه می‌بینیم که در صنعتی سازی سیستمی را خریداری و بخش‌هایی از آن را کار کرده‌ایم، اما بخش‌های دیگر این تکنولوژی را به ما نمی‌دهند. از آن طرف آیین‌نامه‌های ما تغییر پیدا می‌کند و ویرایش چهارم آیین‌نامه 2800 زلزله تدوین می شود که با آن همخوانی ندارد و از سیستم جدید آن اطلاع نداریم و این رویه به یک اوضاع بلبشو در سیستم صنعتیسازی ساختمان تبدیل شده است.
مدیریت صحیح، اصل مغفول
این اظهارات حاکی از آن است که ما زیرساخت های صنعتی سازی ساختمان را به طور کامل در اختیار نداریم و این به عنوان یک مانع در مسیر ساخت و ساز صنعتی مطرح است.
با این حال دبیر انجمن تولیدکنندگان و فناوران صنعتی ساختمان در پاسخ به اینکه آیا زیرساخت‌های صنعتیسازی در کشور فراهم است تا بتوانیم آن را توسعه دهیم، گفت: در حال حاضر در ساخت‌وساز مراکز تجاری لوکس از سیستم‌های خاص مدرن استفاده می‌شود که این خود صنعتیسازی است. همچنین ساخت‌وساز پل‌ها، اتوبان، جاده‌ها همه به صورت صنعتیسازی انجام و در خانه‌های شمال‌شهر پایتخت هم از سیستم‌های نوین استفاده می‌شود که همه اینها ترکیباتی از صنعتیسازی است.
جعفر قرائتی ستوده افزود: البته صنعتیسازی ساختمان یک تفکر است که از صفر تا صد یک ساختمان را در خود می‌بیند و اصلی‌ترین موضوع آن هم مدیریت کردن این موضوع است که توسعه را به وجود بیاورد و برای رسیدن به توسعه پایدار به عنوان یک طرح اصلی، سیستم‌هایی را استفاده کنیم که در آنها بحث بازیافت، محیط‌زیست و صرفه‌جویی انرژی دیده شده باشد و این موارد مراحل عالیه این تفکر است.
این صنعتی ساز مسکن افزود: به طور کلی ما ساخت‌وساز صنعتی را مثل پلت‌فرم می‌بینیم. درست مانند خودرویی که در پلت‌فرم خودرو می‌توان استانداردها را تغییر داد و می‌توان پراید یا بنز تولید کرد. این پلت‌فرم را می‌توان با تعاریف بهتر و قوی‌تر طراحی کرد و توسعه پایدار و دقیق را در آن دید. برنامه‌ریزی در این بخش به معنی صنعتیسازی است و اصل آن مدیریت کردن است که متاسفانه ما این را مغفول داریم.
به گفته ستوده، اما بقیه زیرساخت‌ها آماده است و تغییرات خوبی در این زمینه ایجاد شده است. در اسکلت فلزی دیگر جوش‌کاری سر صحنه و ریختن تیرآهن به تدریج در حال جمع شدن است چون مردم دیگر جلوی خانه‌ها جا ندارند که آهن بریزند و برش‌کاری و جوش‌کاری انجام شود و تقریبا سیستم به صورت کارخانه‌ای شده است.
وی ادامه داد: در بخش‌های دیگر هم تقریبا به همین صورت است و می‌بینیم که در صنعت بتن پیشرفت خوبی کرده‌ایم و تغییرات مثبتی در بخش بتن اتفاق افتاده است. اینها همه زیرساخت‌هایی است که اگر با مدیریت صحیح ترکیب شود، می‌شود به اساس خوبی در زمینه صنعتی سازی مسکن دست یافت.
پسرفت قابل قبول نیست
بر اساس این گزارش رییس مرکز توسعه صنعتی ساختمان هم در این خصوص معتقد است: هشداری که مقامات ذی‌ربط راجع به پسرفت استفاده از مصالح نوین وصنعتی‌سازی داده‌اند شایان توجه است.
بهروز سرابندی عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان و فناوران صنعتی ساختمان با اشاره به ناکام ماندن صنعتیسازی گفت: در این راستا باید دقت کرد و همچنان که استفاده از مصالح نوین و سیستم‌های پیشرفته ساختمانی مورد مصرف بوده است، در ادامه نیز باید این رویکرد ادامه داشته باشد و پسرفتی مشاهده نشود. بلکه همانند دیگر کشورها و حتی کشور همسایه نسبت به صنعتیسازی و بهره‌وری از مصالح مورد تایید ساختمانی جدید عمل کرد.
حال وزارت راه و شهرسازی آنطور که از گفته های مسئولان این وزارتخانه برمی آید، به دنبال راه حلی برای نجات صنعت ساختمان است و در این راستا الگوسازی اطلاعات صنعت ساختمان (BIM) را موفقتر از هر طرحی می‌داند. در این طرح از ابتدایی ترین مرحله ساخت شامل برنامه ریزی تا مستندسازی فعالیت های ساخت و ساز، تحلیل و آنالیز ساختمان ها، مدیریت پروژه، تعمیر و نگهداری ساختمان و حتی تخریب و نوسازی سازه دیده می شود. حالا این سند استراتژیکی که برای بخش مسکن در وزارتخانه و برای مبحث BIM طراحی شده، باید دید به کجا می رسد. آیا فقط طرح است و یا عملیاتی می شود؟!
منبع: صما
