کد خبر: ۴۳۹۴۳
تاریخ انتشار: ۱۴:۰۰ - ۲۵ مهر ۱۳۹۷ 17 October 2018

حلقه مفقوده طرح های توسعه شهری ایران

یک استاد شهرسازی دانشگاه تهران معتقد است: عمده دلایل عدم تحقق پذیری و ناکامی طرح ها در تحقق اهدافشان، نه تنها مربوط به مفاد طرح، بلکه به دلیل ضعف در تدوین مراحل پیش از تهیه و پس از تهیه طرح بوده است.
به گزارش سازه نیوز، در جریان نشست «آسیب شناسی برنامه ریزی و مدیریت توسعه شهر تهران با موضوع بازنگری طرح جامع و تفصیلی تهران» اسفندیار زبردست استاد شهرسازی دانشگاه تهران با اشاره به سه مرحله تدوین طرح های توسعه شهری اظهار کرد: در جریان تدوین طرح های توسعه، سه مرحله شامل مراحل پیش از تهیه که بسترسازی حقوقی، نهادی، فرهنگی و فنی را در برمی گیرد، مرحله تدوین طرح و مرحله پس از تدوین که در آن باید ساز و کارهای اجرایی، پایش و نظارت طراحی شود؛ باید مورد توجه قرار گیرد اما در ایران بیشترین انرژی در مرحله فرآیند تهیه طرح متمرکز می شود و دو مرحله دیگر مغفول می ماند.

وی ادامه داد: حلقه مفقوده طرح های توسعه شهری در ایران دو مرحله پیش از برنامه ریزی و ارزیابی است تا براساس میزان تحقق پذیری و دست یابی به اهداف تعریف شده در طرح ها مشخص شود.

استاد شهرسازی دانشگاه تهران با بیان اینکه در ایران پس از تشخیص عدم دست یابی به اهداف در طرح های توسعه به جای بازنگری، تدوین یک طرح جدید در دستور کار قرار می گیرد، عنوان کرد: مطالعات نشان می دهد چهار فاکتور در میزان موفقیت طرح های توسعه شهری در اجرا مهم هستند. اولین فاکتور تعهد نهاد محلی برای اجرای طرح های تدوین شده است. این در حالی است که طی سال های گذشته طرح های توسعه شهری با هدف استفاده در جهت تحقق منافع نهاد محلی طراحی و اجرا شده اند. بنابراین اگر نهاد محلی خود را متعهد و مکلف به انجام طرح ها بداند میزان موفقیت طرح در دست یابی به اهداف افزایش پیدا می کند.

زبردست به سه عامل دیگر اشاره کرد و افزود: کیفیت طرح، مشارکت شهروندان و بخش خصوصی در اجرا و وجود و رعایت قوانین از جمله فاکتورهای مهم دیگر برای موفقیت در اجرا شناخته شده اند.

وی با اشاره به اسناد فرادست شهری تهیه شده برای شهر تهران طی سال های گذشته تصریح کرد: اگرچه طرح جامع شهر تهران که در سال 86 تهیه و تصویب شد میزان انطباق و هماهنگی بالایی از سند فرادست خود یعنی طرح مجموعه شهری تهران دارد اما در یک لایه پایین تر، طرح تفصیلی با میزان انطباق کمتری نسبت به طرح جامع تهیه شده است همین موضوع سبب شده تا طرح تفصیلی نسبت به طرح جامع دارای مغایرت های بسیاری باشد. به عنوان مثال در حالی که مطابق با مفاد طرح مجموعه شهری تهران و طرح جامع، باید منطقه 22 شهر تهران از بارگذاری زیاد دور باشد و به عنوان قطب گردشگری شهر تهران شناخته می شود اما در قالب طرح تفصیلی کاربری های دیگری برای این منطقه شهر تهران تعریف شد.

پیروز حناچی معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران نیز در این نشست با معرفی دو عامل اصلی در منحرف شدن طرح تفصیلی در زمان تصویب نسبت به طرح جامع و در زمان اجرا عنوان کرد: اولین عامل به نبود حساسیت تخصصی لازم در این حوزه برمی گردد. چرا که طی سال های گذشته عموما مسوولین تصمیم ساز در این حوزه دارای تخصص مرتبط نبوده اند. از این رو متخصصین حوزه در زمان خروج طرح از مسیر اصلی، هشدارهای لازم را ارایه نکردند.

وی به عامل دوم اشاره کرد و گفت: در این سال ها نظام مدیریت شهری نیز خود را مقید به اجرای تمام و کمال طرح های شهری نمی دید بنابراین نمی توان انتظار داشت طرح های شهری به طور کامل به اهداف پیش بینی شده دست یابند.

این نشست در شرایطی برگزار شد که طرح تفصیلی تهران به عنوان سند بالادست شهرداری برای صدور جواز ساخت و ساز، با انحراف گسترده نسبت به طرح جامع تهران که سند بالادست طرح تفصیلی به حساب می آید، مواجه شده است.

همچنین زمان بازنگری اساسی طرح تفصیلی تهران با توجه به گذشت 5 سال از اجرای آن نیز فرا رسیده است و اکنون صاحب نظران و مسوولان حوزه شهرسازی همفکری و مشورت برای چگونگی اصلاح و بازنگری طرح تفصیلی شهر تهران را آغاز کرده اند./منبع: هیبنا