ساخت برج‌های چیتگر اشتباه بزرگی بود

برج‌های چیتگر یکی از پر بحث‌ترین ساختمان‌های چندین سال اخیر بودند. بیشتر برج‌ها در اطراف دریاچه چیتگر توسط تعاونی دولتی ساخته شده است. عمده این برج‌ها 25 طبقه بوده و هنوز هم انتقادهای زیادی درباره این برج‌ها و تأثیر منفی آن بر آلودگی هوای تهران وجود دارد. با این حال برج‌های اطراف دریاچه چیتگر یا خلیج‌فارس هنوز هم جزو پرطرفدارترین آپارتمان‌های منطقه 22 است، به‌ویژه آپارتمان‌هایی که دارای دید دریاچه هستند.

نام ورزشگاه آزادی با نام دو تیم استقلال و پرسپولیس عجین شده است. ورزشگاه آزادی که مهم‌ترین ورزشگاه کشور محسوب می‌شود در غرب تهران است. این ورزشگاه، با معیارهای بین‌المللی و برای بازی‌های آسیایی 1974 با مساحت 141هزار ‌مترمربع در مجموعه ورزشی آزادی ساخته شد. طراحی و ساخت این ورزشگاه را عبدالعزیز فرمان فرماییان به عهده گرفت و در تاریخ 26 مهر 1350 آماده و در 10 شهریور 1353 و همزمان با بازی‌های آسیایی سال 1974 تهران بازگشایی شد. 

برج میلاد که حالا خیلی از ما با رستوران‌گردان و سالن‌های نمایش آن را می‌شناسیم بلندترین برج ایران است. برج میلاد یک برج مخابراتی چندمنظوره است. این برج با ارتفاع 435 متر، بلندترین برج ایران است و با 13 هزارمتر زیر بنا یکی از برج‌های مخابراتی جهان محسوب می‌شود. برج میلاد در اکثر روزها مملو از گردشگران خارجی است. 

حتماً برج آزادی را دیده‌اید. سال‌ها افرادی که تازه از شهرستان آمده بودند عکسی با برج آزادی می‌گرفتند تا مدرکی برای به پایتخت سفر کردنشان باشد. برج آزادی در سال 1349 توسط حسین امانت، معمار 24 ساله ایرانی ساخته شد. برج آزادی، به‌عنوان نماد «ایران مدرن» در مرز منطقه 9 و 5 تهران قرار دارد اما متولی آن شهرداری منطقه 9 تهران است. معماری برج، تلفیقی از معماری هخامنشی، معماری ساسانی و معماری اسلامی است. 

محل سکونتش یکی از محله‌های غرب تهران است. هر وقت که به ایران می‌آید در اینجا سکونت می‌کند. دسترسی به جهانگیر درویش کار راحتی است. او با روی خوش جوانان را پذیرا می‌شود و ابایی ندارد اگر ساعت‌ها از او سؤال بپرسی و بخواهی برایت خاطره تعریف کند. درویش در حال حاضر یکی از چهره‌های بین‌المللی معماری است. در رابطه با معماری برج آزادی تهران از او می‌پرسیم.

برجی که در منطقه 9 قرار دارد. شاید جالب باشد که بدانید زمان ساخت برج آزادی او هم یکی از افرادی بود که طرحی ارائه داد اما به قول خودش طرحش پذیرفته نشد چون خیلی جدی به این ماجرا نگاه نکرده بود. او می‌گوید: «قبل از اینکه من طرحی ارائه دهم طرح حسین امانت، معمار 24 ساله ایرانی پذیرفته شده بود. در هر صورت برجی که در آزادی ساخته شد قابل دفاع است و به‌عنوان نمادی از تداوم فرهنگ، هنر و تمدن ایرانی است.

بدنه‌هایی از سنگ سفید که با شیارهایی به رنگ آبی فیروزه‌ای کالبد اصلی بنا را تشکیل می‌دهد. به نظر می‌رسد معمار با طراحی برج آزادی هویت، نظم و شکوه ایرانی را به رخ بکشد.» درویش ادامه می‌دهد: «نقش‌های داخلی برج آزادی، تلفیقی از سنت و مدرنیسم است، این‌طور که من فکر می‌کنم تا سالیان سال برج آزادی سرپا خواهد بود چون در گسل زلزله نیست و با زلزله 7 تا 8 ریشتری هم مقاومت دارد.»

با درویش می‌توان ساعت‌ها در رابطه با معماری بناهای مهم تهران حرف زد و خسته نشد. از برج میلاد می‌پرسیم، برجی که سال‌هاست به‌عنوان نماد بی‌چون و چرای تهران معرفی شده است. این برج در منطقه 2 قرار دارد. درویش انتقادهای زیادی به برج میلاد دارد و می‌گوید: «این برج عملکرد مخابراتی دارد که برای رسیدن به این هدف می‌توانستیم از راه‌های دیگر هم اقدام کرد.» با خنده ادامه می‌دهد:

«حتی می‌توانستیم این آنتن را بالای یک کوه نصب کنیم.» چهره ماندگار هنر معماری در رابطه با معماری برج میلاد می‌گوید: «به نظر من در معماری برج باید از نمادهای ایرانی بیشتر استفاده می‌شد هرچند نمای سازه رأس برج میلاد در قسمت پایین آن برگرفته از سقف خانه بروجردی‌ها در کاشان و در واقع شکل وارونه آن است.

همچنین خطوط متقاطع سازه پای برج و شکل متقارن آن با الهام از اصول معماری سنتی ایرانی شکل گرفته اما این برج بیشتر شبیه به برج‌های مدرن اروپایی است و نشانه‌های معماری ایرانی در آن کمتر دیده می‌شود. به علاوه اینکه هزینه‌ای که برای ساخت برج شده با بهره‌برداری از آن همخوانی ندارد. در حال حاضر برج میلاد جز رستوران معروف و سالن کنسرتش چقدر مورد استفاده است؟ قطعاً باید برای برجی که میلیاردی هزینه شده است بهره‌برداری بیشتری در نظر گرفته می‌شد.»

ورزشگاه آزادی همسن و سال ورزشگاه تختی است. جهانگیر درویش که سال 1353 ورزشگاه تختی را ساخته در مورد ورزشگاه آزادی می‌گوید: «من بارها هشدار داده‌ام که ورزشگاه آزادی باید مرمت و بازسازی شود. ورزشگاه آزادی خیلی با عجله ساخته شد و وضعیت زیر بنایی آن مناسب نیست. اگر در یک مسابقه ورزشی که تماشاچی زیادی در ورزشگاه هست دچار حادثه‌ای مثل طوفان، زلزله یا هر حادثه دیگر شود قطعاً نه راه فراری برای تماشاچیان وجود دارد و نه اینکه ورزشگاه از نظر زیربنایی توان مقاومت دارد و خیلی زود نشست می‌کند. هر خطری برای ورزشگاه آزادی یک تهدید است. در این سال‌ها هم خوب دوام آورده و باید بازسازی مجدد شود.»

وقتی حرف از برج‌های سر به فلک کشیده چیتگر می‌کنیم. درویش اخم‌هایش را در هم می‌کشد و می‌گوید: «ساخت این برج‌ها در تهران اشتباهی بزرگ بود. اول اینکه این برج جلو وزش بادها را گرفته و هوای تهران دچار وارونگی شده است. به علاوه تا زمانی که من به‌خاطر دارم فکر مناسبی برای فاضلاب برج‌ها نداشتند به همین دلیل یک چاه سیاه نزدیک دریاچه حفر کرده بودند که از قضا به دریاچه هم نشت کرده بود. این برج‌ها هم فقط برای تجارت ساخته شد بدون اینکه زیرساخت‌های شهری آن را فراهم کنند و قطعاً اهالی منطقه 22 در حال حاضر با مشکلات زیادی مواجه هستند.»/منبع: همشهری آنلاین