باززنده‌سازی بناهای باقی مانده از جنگ در خرمشهر با رویکرد‌‌ توسعه گردشگری

به گزارش سازه نیوز و به نقل از شط پرس :در بســیاری از کشــورها، سیاســت‌های مربــوط بــه حفــظ یادمان‌هــا و بناهــای پراکنــده و دیگــر ســاختمانها ریشــه در قــرن نوزدهــم دارد. بعداز این زمان خصوصا از شروع قرن بیستم تفکــر اقــدام تــک بعــدی و توجــه بــه تــک بناهــا و ســاختمانهای منفــرد جــای خــود را بـه اقدامـی هماهنـگ جهـت حفـظ بافت‌هـای شـهری ارزشمند داده است. تکدانه‌هـای ارزشـمند موجـود در بافتهـای تاریخـی بخشـی از هویـت و تاریـخ معمـاری هـر شـهر محسـوب می‌شـوند کـه حفـظ، نگهـداری و مرمـت آنهـا عـلاوه بـر حفـظ کالبـد بنـا باعـث حفـظ اصالـت و هویـت معمـاری ارزشـمند باقـی مانـده در بافـت خواهـد شـد.

رشـد روزافـزون فرهنگـی و اجتماعـی شـهرها موجـب ایجـاد نوعـی احسـاس نیـاز بـه خاطـرات و تعلـق خاطـر آنهـا بـه گذشـته‌ی تاریخـی و اصالـت خـود شـده اسـت کـه از طریـق حفـظ نشـانه‌ها و عناصـر موجـود در شـهر چـه از نظـر معنـوی و چـه از نظـر کالبـدی و فیزیکـی می‌تـوان بـه ایـن احسـاس نیـاز پاسـخ گفـت.

مرمـت و احیـاء تکدانه‌هـای ارزشـمند عـلاوه بـر تقویـت حـس تعلـق خاطـر و حفـظ هویـت و اصالـت معمـاری از نظـر اقتصـادی نیـز نسـبت بـه توسـعه‌ی شـهر در نواحـی پیرامـون مقـرون بـه صرفـه بـوده و باعـث ایجـاد جاذبه‌هـای توریسـتی و گردشـگری در مراکـز شـهری و در نهایـت ایجـاد اشـتغال پایـدار خواهـد شـد.

درصورتی‌کـه بنـای تاريخـی را بـه صـورت وابسـته بـه مجموعـه‌ی شـهری و بافـت پیرامـون آن تلقـی كنيـم در واقـع بـه آن امـکان نقـش پذيـری و تعامـل بـا سـاير عناصـر شـهری را داده‌ايـم بنابرایـن مرمـت تـک دانه‌هـای ارزشـمند بـا دورنمـای هدفـی یکسـان در نهایـت منجـر بـه احیـای بافـت شـهری خواهـد شـد؛ ماننـد دانه‌هـای تسـبيح كـه يـك يـك كنـار هـم گـرد می‌آینـد و یـک تسـبیح کامـل بـرای انجـام یـک عمـل معنـوی و اعتقـادی را به‌وجـود می‌آورنـد، تکدانه‌هـای ارزشـمند موجـود در یـک بافـت نیـز درصورتـی کـه با احترام یه ارزشهای نهفته در آنها، مرمـت شـوند بـا نقـش مهمـی کـه ایفـا می‌کننـد موجـب بازگردانـدن سـلامت کالبـدی و اجتماعـی بـه پيکـر شـهر تاریخـی و رونـق و پویایـی آن می‌شـوند. امـا مرمـت بـه تنهایـی ضامـن بازگشـت حيـات بنـا نخواهـد بـود بلکـه نگـرش و برنامه‌ریـزی صحيـح جهـت احيـاء ایـن ابنیـه خـواه به‌صـورت منفـرد و خـواه به‌صـورت مجموعـه‌ای بـا عناصـر پيرامـون عـلاوه بـر بـاز زنـده سـازی بافـت تاریخـی، تأثيـر چشـمگیری بـر وضعيـت اجتماعـی، فرهنگـی، اقتصادی و حتـی توسعه گردشگری محيـط اطـراف می‌گـذارد.

طرحهــای مرمــت و احیــاء و بهســازی زمانــی موفــق خواهنــد بــود کــه در کنــار آنهــا از توانمندســازی اجتماعــی و فرهنگــی کــه در واقــع نوعــی احیــاء اجتماعــی در بافتهــا اســت و همچنیــن از مشــارکت مــردم محلــی در جریــان برنامه‌ریــزی و اجــرای طرح‌هــای مرمتــی اســتفاده شــود و هــدف اصلــی ایــن طرح‌هــا توســعه‌ی گردشــگری پایــدار باشــد.

«نبایـد فرامـوش کـرد کـه میـراث شـهری ایـران، واجـد عناصـر بـاارزش و تکـرار نشـدنی اسـت، آن هـم در نقاطـی مشـخص و غیـر قابـل جابجایـی؛ امـا، بـرای دوام آوردن در ایـن رقابـت، تکیـه بـر یگانگـی عناصـرت تاریخـی و ارزشـمند موجـود کافـی نیسـت، بلکـه می‌بایسـت بـا اسـتفاده از ایـن تـک عنصرهـا، بـه مجموعه‌هـا و مکان‌هایـی ابداعـی، شـکل داده شـود کـه جذابیـت هرچـه بیشـتری بـرای یـک گردشـگر جهانـی کـه اکنـون «شـهروندی جهانـی» نیـز شـده، داشـته باشـد». (لطفـی، ۱۳۹۱) ایـن تـک عنصرهـا و مکان‌هـای ارزشـمند بخشـی از حافظـه‌ی تاریخـی و خاطـره‌ی سـاکنان هـر شـهر می‌باشـند کـه در پـی یـک واقعـه ماننـد جنـگ در شـهر باقـی مانده‌انـد. حفـظ خاطـرات و توجـه بـه آنهـا ميتوانـد حـس تعلـق خاطـر بـه فضـا را بيشـتر و حـس تأثيرگـذاری بـر فضـا را توسـط انسـان تقويــت كنـد. مـردم همـواره، علاقمنـد بـه حفاظـت از هويـت و اصالـت بـوده و بايــد ايــن امـكان فراهـم شـود كــه نيازهــای معاصـر آنهــا عامـل اصلـی تصميمـات و برنامه‌ریزی‌هـای مهـم در احیـاء و باززنده‌سـازی بناهـای واجـد ارزش در شـهر باشـد تـا بدیـن وسـیله حـس مشـارکت آنهـا در زمینـه‌ی توسـعه‌ی گردشـگری پایـدار ایجـاد شـود.

در این کتاب سعی شده بناهای ارزشمند باقی مانده از جنگ ایران و عراق در خرمشهر شناسایی و معرفی شوند و به هر کدام از آنها با توجه به شأن و منزلت و ویژگیهای معماری‌شان کاربری جدیدی جهت احیا در راستای توسه‌ی گردشگری منطقه پیشنهاد شده است.

هدف اصلی از نگارش و گردآوری این مجموعه جذب سرمایه‌گذار در کنار حفظ آثار باقی مانده از جنگ که خود بخش مهمی از جاذبه گردشگری منطقه‌ی آزاد اروند محسوب میشوند، بوده است، امید که این پژوهش توانسته باشد گامی در جهت توسعه گردشگری منطقه برداشته و به معرفی پتانسیلها و فرصتهای سرمایه‌گذاری به سرمایه‌گذاران علاقمند در این حوزه کمک رسان بوده باشد.

به قلم: