هوس کاخ سازی مدیران ایرانی؟
سازه نیوز:گویند که روزي شاه عباس به مشاور خود شيخ بهايي گفت: مي خواهم در سراسر ايران هزار کاروانسرا بسازم نظر شما چيست؟ شيخ بهايي پاسخ داد: به نظر من نهصد و نود و نه کاروانسرا بسازيد. شاه عباس با تعجب گفت: اين که فرقش فقط يکي است شيخ بهايي جواب داد: بله ولي گفتن کلمه نهصد و نود و نه خيلي بيشتر طول مي کشد تا گفتن هزار بنابراين اگر مي خواهيد کارتان بيشتر به چشم مردم بيايد نهصد و نود و نه تا بسازيد شاه عباس خنديد و حرف شيخ را پذيرفت.
اگر چه شاید این داستان واقعی نباشد اما نشان می‌دهد که به چشم آمدن کارها از سالیانی بسیار قدیم یک از اهداف انجام پروژه‌ها و برنامه‌های مقامات و مسئولان کشور بوده است.
نوشتن کتیبه‌های سنگی و ایجاد بناهای عظیم از جمله راه‌هایی است که شاهان قدیم برای باقی گذاشتن نام خود در تاریخ از آن استفاده کرده‌اند. در کنار این، ساختن کاخ‌های پرشکوه ابزاری بوده که شاهان برای نشان دادن جلال و جبروت خود به دوست و دشمن داخلی و خارجی استفاده کرده‌اند.
با جدی‌تر شدن حقوق مردم در مقابل حاکمان و ضرورت پاسخ گفتن آنها به مردم خود در قبال اقدامات و عملکردشان، شانس حاکمان برای کاخ ساختن برای نشان دادن قدرت و ثروت خود به مردم کاهش یافته است ولی میل به خودنمایی همچنان در بعضی مقامات باقی مانده است. ساخت بناهای بزرگ و انجام پروژه‌های پرطمطراق نیز ابزار باقی نهادن نام خود در تاریخ شده است.
چنین مشکلی نه تنها ممکن است در ایران پیش بیاید، بلکه بسیاری از کشورهای کمتر توسعه یافته برای نشان دادن پیشرفت ویترینی خود اقدام به ساخت بناهای بزرگ کرده‌اند. پروژه‌هایی از این دست که عناوینی چون بزرگترین و یا بلندترین و یا درازترین را با خود یدک می‌کشند گاه چنان به درازا کشیده‌اند که خود نشانه‌ای از ناکارآمدی مجریان انها شده‌اند. اگر نمونه‌های داخلی چنین پروژه‌هایی به فراموشی سپرده شود، می‌توان به یک هتل 330متری در کشوری مانند کره شمالی اشاره کرد که کار آن از بیست و پنج سال پیش بدین سوی همچنان ادامه دارد.
این که ساخت چنین هتلی چه کمکی به اقتصاد کره شمالی می‌کند مساله‌ای جداگانه است ولی خسارات و هزینه‌های آن برای مردم گرسنه کره شمالی قابل اغماض نیست.
سد سازی در ایران نیز در دوره‌ای به خارج از اندازه منطقی خود کشیده شد. برای مثال، سدسازی‌ها نه تنها به خشک شدن تدریجی دریاچه ارومیه کمک زیادی کرد بلکه کار را به جایی رساند که وزیر فعلی نیرو صریحا اعلام کند که «منابع آب كشور به مرحله بحران رسيده و ميزان ظرفيت ذخيره سازي سدهاي كشور، 1.5 برابر موجودي آب رودخانه هاي كشور است».
انواع و اقسام طرح‌های مسکن که در بیشتر دولتها مطرح شده و نسبت هزینه به فایده انها بعد از چند سال کمرشکن شده، طرح بنگاه‌های زودبازده که بنا بود بیکاری را به نحو جدی کاهش دهد و تمایل به انجام یکباره هدفمندی یارانه‌ها نمونه‌های دیگری از علاقه مدیران ایرانی به انجام کارهای عظیم و تاریخی است.
بعد از این که شهرداری تهران، ساخت بزرگراه طبقاتی صدر را با هزینه‌ای سنگین و البته در زمانی معقول به پایان رساند، تب ساخت راه‌های دو طبقه به عنوان روش جدید جایگزین تمایل مدیران به ساخت کاخ‌های با شکوه مطرح شد. یکی از مقامات استان البرز، طرح دو طبقه کردن اتوبان کرج –تهران با هزینه ده هزار میلیاردی را در شرایطی مطرح کرد که انجام احتمالی آن جز تراکم و تمرکز بیشتر جمعیت در تهران و کرج نتیجه دیگری نخواهد داشت. چنین آرزوهایی در حالی مطرح می‌شوند که کمتر ماهی است که واگن‌های مسیرهای قدیمی راه آهن کشور از خط خارج نشوند.
اگر قرار است کشور توسعه‌ای متوازن و کم‌هزینه‌تر داشته باشد، شاید لازم باشد راهی برای مهار این هوس‌های بزرگ مدیران جستجو شود.
مرجع:تابناک
بازدید:۴۲۳
لینک کپی شد
