خرم آباد شهری که نمای ساختمان در آن فراموش شده است

سازه نیوز:خرم آباد شهری است که نماکاری غالب خانه های آن، هیچ شباهتی به منازل احداثی در یک شهر مرکز استان ندارد و بر طبق قانونی نانوشته در حد سفت کاری و آجر فشاری است.هرگاه سخن از یک منطقه یا شهر می‌شود یکی از مهم ترین مسائلی که ناخود آگاه به ذهن متواتر می شود، معماری آن اقلیم یا خرده اقلیم فرهنگی است.
امروزه مناسب بودن طراحی معماری در تمام ابعاد، به سنگ محک جدی برای قضاوت در مورد وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی یک منطقه تبدیل شده است.
در این راستا، نمای ظاهری خانه های یک شهر، با داشتن زیبایی، استحکام و اصالت، نمایانگر داشته های معماری بومی یک شهر و یا تعریف هویت فرهنگی آن است.
با نگاهی به اندک باقی مانده‌های خانه های سنتی و اصیل شهر خرم آباد متوجه می شویم که نمای این بناها با وجود استفاده از ساده ترین مواد مانند خشت خام و آجر چه قدر منظم، هویت دار و متعادل هستند.
در معماری سنتی و اصیل، تمام خانه ها به صورت متحد، از یک ماده برای پوشش استفاده می کنند، که معمولا خشت خام، سیم گل و یا آجر است و تنها بنایی که رنگ آن با بقیه متفاوت است، مسجد است.
خاطره تصویری مسافران از سیمای خرم آباد، نماهایی با آجر فشاری است
در این راستا شهر خرم آباد، با وجود مرکزیت سیاسی و اقتصادی در استان لرستان، نمای اکثریت خانه های آن، نه تنها از شاخصه های یک نمای ایده ال برخوردار نیست، بلکه در حد ظاهر سفت کاری شده، رها شده است.
این در حالی است که، بعضی از خانه هایی که دارای پوشش و نما هستند، به علت استفاده از مصالح بی کیفیت و غیر استاندارد و رعایت نکردن نظم در ظاهر بنا، تفاوت آنچنانی با نمای سفت کاری ندارند.
مسافرانی که برای اولین بار پایشان به این شهر بازمی شود، خاطره تصویری آنان از سیمای شهر، شاید به جز یادآوری نمای سفت کاری و خشن و متروک چیزی نباشد.
طبق قوانین نظام مهندسی همه سطوح نمایان ساختمان ها باید نماسازی شود
این در حالی است که در مصوبات شورای عالی شهرسازی بند هایی مبنی بر لزوم نماسازی به صراحت آورده شده است، برای مثال بند ابتدایی مصوبه مورخ 28/8/69 شورای عالی شهرسازی و معماری به صراحت لزوم نماکاری ساختمان را به صورت قانون متذکر شده است.
بر طبق این بند تمام سطوح نمایان ساختمان های واقع در محدوده شهرها و شهرک ها که از داخل خیابان و کوچه ها قابل مشاهده است اعم از نمای اصلی و نماهای فرعی، نمای شهری محسوب شده و لازم است با مصالح مرغوب به طرز مناسب و زیبا و هماهنگ، نماسازی شود.
همچنین در مصوبه شورای عالی شهرسازی مصوب 1387 این طور ذکر شده است که صدور گواهی پایان کار ساختمان مشروط به انجام نماسازی نماهای اصلی و جانبی است.
اما سوال این است که چرا با وجود چنین قوانین آشکاری، هنوز ضمانت اجرایی قوی برای آن در شهر خرم آباد وجود ندارد و به دلایل مختلف نمای غالب خانه های شهر، در حد آجر سفت کاری باقی مانده است، مصالحی که کاربردش فقط در حد جدا کردن فضاهاست.
مالکان و نظامات حاکم بر شهرداری مهم ترین عوامل نماسازی نامناسب است
حسین رضایی  اظهار کرد: علت انجام ندادن نماکاری در ابنیه شهر خرم آباد به دو علت است که عامل اول مربوط به صاحبان پروانه ساخت و دیگری، نظامات حاکم بر شهرداری است.
وی در مورد عامل اول افزود: قانونگذار، برای دادن پایان کار به مالک ساختمان، این طور پیش بینی کرده است که اگر مالک به هر دلیلی ساختمان خود را نماسازی نکند از طرف شهرداری به او پایان کار داده نمی شود.
مالکیت منزل، در باقی ماندن نمای سفت کاری موثر است
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان لرستان با اشاره به اینکه مالک، برای فروش و معامله منزل خود حتما به پایان کار نیازمند است بیان کرد: اگر صاحب پروانه یا مالک قصد فروش منزل خود را نداشته و از نظر مالی در حدی نیست که ملک خود را نماکاری کند به طور قطع، ساختمان خود را با نمای سفت کاری رها می‌کند.
رضایی با اشاره به نمونه و مصداق عینی این مطلب، تصریح کرد: محله دره گرم خرم آباد، یکی از محلاتی است که به علت فقر مالی صاحبان منازل، و بساز و بفروش نبودن آنان، بیشتر نمای خانه ها در حد سفت کاری است.
سطح معیشت و زندگی عاملی برای نماسازی نامناسب است
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان لرستان با اشاره به قیمت تمام شده ساخت مسکن در منطقه دره گرم اظهار کرد: بیشتر سازندگان مسکن شخصی در این منطقه، سقف هزینه کرد آنان برای بنا کردن خانه در حد 15 میلیون تومان است.

وی افزود: قطعا با چنین هزینه ای، مالک هیچ میلی به نماکاری خانه خود ندارد و بیشتر دنبال چهار دیواری است که بتواند در آن با حداقل ها زندگی کند.

شهرداری مسئول مستقیم دادن پایان کار به مالکان است
رضایی در مورد وظیفه نظارتی شهرداری ها در مورد نما کاری بیان کرد: شهرداری ها، مسئول مستقیم دادن پایان کار به مالکان هستند و واگذاری پایان کار به متقاضیان، در گرو نماکاری ساختمان است.
رئیس سازمان نظام مهندسی لرستان تصریح کرد: در بعضی موارد مشاهده می شود که بعضی از مالکین با دادن تعهد قانونی به شهرداری برای نماکاری، پایان کار را اخذ می کنند اما در ادامه هیچ گونه نماکاری صورت نمی گیرد که متاسفانه در این جا بعضی قصورات انجام می‌شود.
رضایی با اشاره به بعضی از شمول قوانین نماکاری اظهار کرد: همه ساختمان های 500 متری و 4 طبقه به بالا حتی در صورت ساکن شدن سازنده، باید حتما نماکاری شوند.
وی افزود: بعضی از ساکنان شهر خرم آباد به علت هزینه بر بودن نماکاری ساختمان 4 طبقه، تصمیم می گیرند که بنا را در حد یک یا دو طبقه بسازند تا از شمول قانونی برای الزام نماکاری خارج شوند.
رئیس سازمان نظام مهندسی لرستان با اشاره نقش تمکن مالی در نماکاری و اجرای مناسب و مصداق آن در شهر خرم آباد تصریح کرد: محله شیرخوارگاه خرم آباد نمونه ای از نماکاری جمعی ساختمان هاست که با وضعیت مناسب مالی مالکان، چشم اندازی مناسب از سیمای شهری در آنجا شکل گرفته است.
رضایی در مورد بی نظمی و عدم تعادل در ساختمان های نما کاری شده شهر خرم آباد اظهار کرد: در ماده 33 قانون نظام مهندسی ساختمان، تاکید شده است که باید اجرای ساختمان، توسط مهندسان عمران و یا معمار دارای پروانه اشتغال انجام شود.
وی افزود: هم اینک روند اجرا، سلیقه ای است و یا توسط مالک، سرکارگر و یا بنای سنتی انجام می شود و هر جایی که صلاح بدانند در محتوای نقشه، و روند ساخت و ساز دخل و تصرف می‌کنند.
رئیس سازمان نظام مهندسی لرستان بیان کرد: در صورتی که اجرای ساختمان بر طبق قانون، توسط مهندسان ناظر یا همان پلیس ساختمان انجام شود دیگر هرگز، شاهد مشکل ساخت و سازهای غیر استاندار در شهر خرم آباد نیستیم.
اجرای قوانین نظام مهندسی سبب ایجاد اشتغال می شود
رضایی تصریح کرد: اجرای قانون ماده 33 نظام مهندسی سبب ایجاد اشتغال بسیاری از مهندسان ناظر ساختمان می شود و در این مسیر نیز، مشکل بیکاری این قشر متخصص نیز تا حد زیادی حل می شود.

---