حرکت به سوی هویت اهوازی

سازه نیوز:«دکتر مریم ابریشم کار» عضو و سخنگوی شورای اسلامی شهر اهواز در دومین جلسه تدوین راهبرد فرهنگی و اجتماعی کلانشهر اهواز با موضوع چگونگی ایجاد همبستگی اجتماعی در شهروندان گفت: اهواز مجموعه ای از فرهنگ ها و قومیت هاست. بنابراین مهم ترین چالش در این شهر ایجاد یک هویت و گفتمان اهوازی است. باید کمک کرد تا همه شهروندان این شهر به اهوازی بودن خود افتخار کنند و این هویت با مولفه های فرهنگی و اجتماعی خاصی تدوین شود.

سخنگوي شورای اسلامی شهر اهواز که خود عضو هیات علمی دانشگاه علوم و تحقیقات خوزستان می باشد ادامه داد: آن حد از وابستگی و ارتباط بین بخشی که می بایست در بین قومیت های مختلف وجود داشته باشد تا گفتمان اجتماعی مشترکی به عنوان هویت جمعی در شهر اهواز ایجاد شود وجود ندارد.

ابریشم کار اضافه کرد: ایجاد هویت اهوازی در میان قومیت هایی که با خواستگاه های مختلفی در شهر اهواز زندگی می کنند از دغدغه های شورای شهر محسوب می شود چرا که وقتي ما و فرزندانمان تعلق خاطری به شهرمان نداشته باشیم با چالش های شهری نمی توانیم ارتباط سالم برقرار کنیم.

وی در پایان با بیان این مطلب که وقتي من خودم را متعلق به این شهر نمی دانم چگونه می توانم نسبت به شهر احساس تعلق خاطر و تعهد داشته باشم و قدرشناس خدماتی باشم که در شهر به من ارائه می شود، از اساتید حاضر در جلسه درخواست نمود مولفه های ایجاد، شکل گیری و اجرایی شدن هویت اهوازی در سطح شهروندان این شهر را ارائه دهند.

دکتر امام؛ پاسخ های علمی برای مشکلات شهری

«دکتر عباس امام» استاد برجسته گروه زبان انگلیسی دانشگاه شهید چمران در دومین جلسه تدوین راهبرد فرهنگی و اجتماعی کلانشهر اهواز با موضوع چگونگی ایجاد همبستگی اجتماعی در شهروندان گفت: وظایف ارگان های فرهنگی در نظام جمهوری اسلامی مشخصاً احصاء شده است، به عنوان مثال وظایف و نقش های شورای انقلاب فرهنگی، وزارت ارشاد، صدا و سیما و حتی شهرداری ها به طور نظری و قانونی مشخص شده است که می بایست در کدام قسمت و حیطه فرهنگی فعالیت نمایند و به نظر می رسد فعالیت های فرهنگی در حوزه معاونت فرهنگی و اجتماعی در شهرداری ها تعریف و شرح داده شده است.

وی در ادامه تصریح کرد: بنابراین به شکل تاسیسی و مفهومی بهتر است که در این گونه جلسات به وظایف و فعالیت های فرهنگی شهرداری ها به عنوان مثال در حوزه آموزش های شهروندی نگاه نکنیم بلکه پیشنهاد می کنم شهردار یا اعضای شورا به مشکلات خاص شهر اشاره کنند و نخبگان علمی با توجه به تجارب و تخصصی که دارند برای رفع این مشکلات نسخه پیچی نمایند.

وی در پایان با بیان این مطلب که پرداختن به تعاریف کلی و مباحث نظری صرف نمی تواند مدیریت شهری را در حل مشکلات کلانشهر اهواز یاری رساند خواستار بررسی مصداقی مشکلات نواحی و محلات شهر اهواز به تفکیک توسط نخبگان علمی و دانشگاهی استان شد.

استاد پیش بین: فرهنگ سازی، راهبرد توسعه استانی

«جهانمیر پیش بین» عضو سابق هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در دومین جلسه تدوین راهبرد فرهنگی و اجتماعی کلانشهر اهواز با موضوع چگونگی ایجاد همبستگی اجتماعی در شهروندان گفت: برای این که همبستگی اجتماعی در یک شهر مانند کلانشهر اهواز بیشتر شود من در وهله اول یک حدیث از امام علی (ع) نقل و استفاده می کنم که؛ هیچ ثروتی برای بشر بالاتر از دانش و علم نیست و هیچ فقری هم بدتر از جهل نیست، پس راهبرد ما در حوزه فرهنگی و اجتماعی می بایست به سمت و سوی آگاهی آفرینی در جامعه حرکت کند.

وی با بیان این مطلب که؛ لازمه تعامل اجتماعی، فرهنگ سازی است، خاطرنشان کرد: شهر اهواز شهری است که قطعاً در درونش دارای یک سری نقاط ضعف و قوت است که از این نقاط ضعف و قوت می توان به عنوان تهدیدها و فرصت های این شهر یاد کرد.

پیش بین  اضافه کرد: خارج از شهر اهواز یک سری اتفاقاتی می افتد که آن اتفاقات می تواند در سرنوشت مردم این شهر تاثیرات مثبت یا منفی گذارد پس شورای شهر و شهرداری اهواز باید با تشکیل چنین جلساتی که از ماهیتی کاملاً علمی برخوردار است نسبت به آسیب شناسی این مشکلات همت گمارند.

این استاد دانشگاه موضوع اقوام در استان خوزستان را یک فرصت دانست و نه یک تهدید و سپس اضافه کرد: آن هایی که سعی کردند به تخاصمات بین قومی دامن بزنند نه در ایران بلکه در تمام كل دنیا عقب نشینی کرده اند و امروز با موضوع اقوام به عنوان یک مزیت فرهنگی و اجتماعی نگریسته می شود.

پیش بین اظهار داشت: در راستای ایجاد وحدت در جامعه باید میان اقوام مختلف، تعامل، گفتگو و ارتباط برقرار کرد تا یک زبان مشترک بین قومی ایجاد شود و بهترین مکان برای این تعاملات صدا و سیما، مطبوعات و دانشگاه ها است که باید تریبون خود را در اختیار تعاملات فرهنگی و اجتماعی قرار دهند.

وی با بیان این مطلب که برقراری تعاملات اجتماعی و فرهنگی بین اقوام و ایجاد زمینه و بستر مفاهمه و گفتگو در جامعه، زمینه ساز شکل گیری راهبرد و چشم انداز کلان فرهنگی و اجتماعی در شهر اهواز است، خاطر نشان نمود: فرهنگ سازی لازمه ایجاد راهبرد توسعه در استان است که کار بسیار سخت و پیچیده ای است و می توان گفت که از پیش از دبستان آغاز می شود.

استاد پیشین دانشگاه شهید چمران اهواز با اظهار خوش بینی نسبت به نتایج این گونه جلسات گفت: یقین دارم با استعداد، تجارب، توانایی و فرزانگی هایی که در این شهر وجود دارد در صورت همگرایی همه نیروهای فکری و علمی و البته تاثیرپذیري حوزه های اجرایی از محیط های نظری به زودی شاهد یک تحول چشمگیر در استان خوزستان خواهیم شد.

پیش بین ضمن بیان لزوم استفاده از توان نظریه پردازان و افراد صاحب نظر علمی در استان، انتقاد را لازمه زندگی و سبب ساز رشد و توسعه شهر دانست و افزود: شهرداری مگر می تواند نسبت به درآمدها و هزینه های خودش بی توجه باشد، یکی از درآمدهای پایدار شهری توریسم و گردشگری است که من اعتقاد دارم سهم استان از گردشگری نباید این باشد.

وی اظهار داشت: دو هفته پیش وقتی دویست نفر اروپایی را دیدم که با قطار وارد اصفهان شدند، اشک شوق ریختم چون معنای آن سفر تحول اقتصادی، درآمدزایی و رفع مشکل بیکاری است. من نمی گویم که در عرصه بین المللی باید تسلیم هر نظری شد، اصولاً مگر کسی این حرف را می زند! اما می گویم نتیجه تعامل بین المللی با حفظ استقلال و حقوق کشور، رونق بخش گردشگری و درآمدزایی و تولید ثروت برای استان است.

پیش بین در پایان با بیان این مطلب که رونق گردشگری در استان می تواند منجر به تحولات اجتماعی و اقتصادی در خوزستان شود خواستار ایجاد برندسازی فرهنگی در استان شد و گفت: به عنوان مثال می توان در مسجدسلیمان از چاه نمره یک این شهر برندسازی کرد. در اهواز از ایثارها و قهرمانی ها و گذشت هایی که رزمندگان ما در دفاع مقدس نمودند برندسازی کرد و در سایر نقاط استان نیز می توان برندهای فرهنگی دیگری یافت که به واسطه آن بخشی از ظرفیت های استان رونق گیرد.

دکتر دادخواه، تکریم اقوام و گسترش آموزش شهروندی

دکتر حسن دادخواه استاد دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه شهید چمران اهواز در دومین جلسه تدوین راهبرد فرهنگی و اجتماعی کلانشهر اهواز با موضوع چگونگی ایجاد همبستگی اجتماعی در شهروندان گفت: این بحث در دو لایه قابل بحث و گفتگوست یکی لایه پایین دستی که در حوزه شهر و شهرداری است و دیگری هم یک لایه کلان کشوری است که شهرداری هم البته تابع آن نظامات کشوری است و خودش نمی تواند سیاستگذاری کند.

دادخواه افزود: اگر بحث را در لایه شهری و پایین دستی بخواهیم نگاه کنیم من به یک سری برنامه های اجرایی برای بالا بردن همبستگی اجتماعی اشاره می کنم که می تواند در این زمینه راهگشا باشد. به عنوان مثال برگزاری پیاده روی جمعی، جشنواره های محلی و مسابقات جمعی یک راهکار اجرایی است.

استاد دانشگاه شهید چمران اهواز به راه اندازی جشن های نشاط آمیز مناسبتی جمعی با حضور شهروندان، حمایت از تشکل های مردم نهاد در زمینه های مختلف، کمک به ایتام، کمک به معلولان، زندانیان و صیانت از محیط زیست و همچنین سفرهای درون شهری که در ایام عید دیده ام شهرداری اهواز به آن اهتمام دارد و سفرهای برون استانی که زمینه ساز آشنایی با سایر اقوام می باشد به عنوان فعالیت هایی که زمینه ساز ایجاد همبستگی اجتماعی در شهروندان است و می تواند به اهتمام شهرداری صورت گیرد اشاره کرد و ادامه داد: گسترش آموزش های شهروندی و تکریم اقوام و مذاهبی که وجود دارند نیز باید مورد توجه شهرداری قرار گیرد که ممکن است برخی از این مصادیق در استان و شهر ما وجود نداشته باشد اما به هر حال اقوام و مذاهب مختلف می بایست از حقوق شهروندی برابر و یکسانی برخوردار باشند.

دکتر حسن دادخواه در پایان با اشاره به سیاست های کلی در کشور گفت: این سیاست ها باید از طریق ایجاد تعامل بین احزاب، قومیت ها و تشکل های مردم نهاد با دولت، وحدت آفرین و زمینه ساز ایجاد همبستگی اجتماعی باشد. چرا که برابر قانون اساسی راهکارهای قانونی و آزاد برای انتقاد و اعتراض مردمی وجود دارد و تنها نباید مردم را در راستای اهداف خاصی آن هم در مناسبت ها در نظر داشت.

دکتر علم؛ همبستگی عامل پیروزی در جنگ ها

«دکتر محمدرضا علم» معاون دانشجویی دانشگاه شهید چمران اهواز در دومین جلسه تدوین راهبرد فرهنگی و اجتماعی کلانشهر اهواز با موضوع چگونگی ایجاد همبستگی اجتماعی در شهروندان گفت: من در جلسه نخست به دلیل این که می خواستم فضای نشست را ارزیابی کنم صحبت نکردم و در تعجب بودم که مگر چه شده که بعد از حدود 35 سال از پیروزی انقلاب شهردار اهواز عده ای را تحت عنوان شورای مشورتی و نخبگان علمی فراخوانده تا در خصوص تدوین راهبرد فرهنگی و اجتماعی شهر اهواز با او همفکری کنند و البته چنین چیزی را ندیده بودم.

استاد گروه تاریخ دانشگاه شهید چمران اهواز ادامه داد: بر اساس تجارب گذشته انتظار نداشتم که این جلسات استمرار یابد و به همین دلیل وقتی دعوتنامه دومین جلسه به دستم رسید هم به خودم بالیدم و هم خوشحال شدم و در دلم شهردار اهواز را تحسین کردم چون برای دومین بار چنین جمعیت علمی و نخبگانی را گرد هم آوردن نشان دهنده عزمی جدی برای رفع مشکلات بر اساس متدهای علمی است.

دکتر محمدرضا علم اضافه کرد: همین که فرصت گفت و گوی نخبگان علمی با هم فراهم شود نشان می دهد که کاری دارد صورت می گیرد و می تواند به مدیران اجرایی ایده هایی را منتقل کند، بنابراین به سهم خودم از برگزار کنندگان این جلسه تشکر می کنم.

این استاد تاریخ دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: من بحث را از زاویه دید خودم می بینم. من که رشته ام تاریخ معاصر است و تاریخ جهان و ایران را هم مطالعه کرده ام می خواهم با نقل داستانی وارد بحث چگونگی ایجاد همبستگی اجتماعی در میان شهروندان شوم. در بحبوحه جنگ دوم جهانی وقتی انگلیسی ها شکست خورده بودند، چرچیل سخنرانی می کند و می گوید؛ از این به بعد ما پیروز خواهیم شد و من سخنرانی روزهای پایانی نبرد را به شما وعده می دهم. در سخنرانی پایانی جنگ می گوید: می خواهم راز این پیروزی را به شما بگویم. ما نشستیم و فکر کردیم، کشوری که مهد انقلاب صنعتی است چرا دارد از آلمان ها شکست می خورد در حالی که مهد صنعت و محل ساخت اولین سلاح های آتشین انگلیس بوده است. متوجه شدیم كمبودي که داریم فرهنگی است و عنصر انگلیسی از هویّت اصلی خودش که آنگلوساکسون می باشد جدا شده است. در حالی که آلمان ها شبانه روز تلاش می کنند تا بر سر ما بمب اندازند، ما انگلیسی ها در زمینه هویت ملی خود کم آوردیم، بنابراین در بحبوحه جنگ تصمیم گرفتیم که برویم به سراغ نظام آموزشی و فرهنگ خودمان را اصلاح کنیم. و این تقویت هویت ملی باعث شد که ما در چرخه تولید سلاح چنان پیش رفتیم که در کارخانه ها، کارگران از شدت کار و تلاش بی هوش می شدند و از بین می رفتند، این ها انگلیس را پیروز کرد و اگر از من بپرسند مي گويم كه هویت آنگلوساکسون عامل پیروزی ما در جنگ بود.

دکتر محمدرضا علم توضیح داد: چرچیل می خواهد بگوید که به تعبیر من البته متناسب با جلسه ما، این همبستگی اجتماعی بوده است که باعث پیروزی آن ها در جنگ شده است.

استاد تاریخ دانشگاه شهید چمران اهواز در ادامه مباحث خود افزود: اتفاقأ من نمی خواهم بگویم که در این زمینه از اروپایی ها سرمشق بگیریم چرا که پایه و مبنای مباحث مربوط به همبستگی هویتی، ملی، اجتماعی در مبانی ارزش، دینی و ملی خود ما وجود دارد.

علم تصریح کرد: جناب آقای موسوی، خطاب به شما که دست اندرکار مدیریت شهری در اهواز هستید می گویم؛ اگر ما نرویم سراغ بُن مایه های فرهنگی اقوامی که در این جغرافیا زندگی می کنند به نظرم نمی توانیم یک رشته پیوندی بین آن ها پیدا کنیم چرا که ما محورها، اهرم ها و رشته هایی داریم که می توانیم با تاکید بر آن ها همبستگی اجتماعی و ملی ایجاد نماییم.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: خوشحالم بگویم که مبانی دینی ما در استان خوزستان اگر نگویم خیلی بیشتر از آن که بگویم تناسبی در عرضه و تقاضا باشد ولی خیلی خوب رعایت می شود ولی آیا ما در ایجاد همبستگی اجتماعی در این شهر به نمادهای اقوام و طوایف شهرمان توجه می کنیم؟ آیا آن ها را می بینیم؟ خرده فرهنگ های قومی را چقدر در سیاست های خود اعمال می کنیم؟ به نظر من چیزی دیده نمی شود! ما در بین خرده فرهنگ هایی که در استان و شهرمان زندگی می کنند نگره هایی داریم که ما می توانیم با حفظ و نگه داشت ذخیره های فرهنگی و هویتی آن ها یک حلقه هایی را ایجاد کنیم. این حلقه ها به نظر من تا اکنون نادیده انگاشته شده است.

دکتر علم گفت: ممکن است مدیران اجرایی در زمینه معرفی و نمادسازی از خرده فرهنگ های قومی محذوراتی داشته باشند اما نپرداختن به این موضوعات یعنی عدم تکمیل چرخه همبستگی های اجتماعی. باید در این زمینه تعارف را کم کرد. بگذاریم آنجایی که کار فرهنگ است فرهنگی فکر کنیم و آنجایی که کار مقوله های دینی است دینی فکر کنیم. در حالی که به نظر من این دو مقوله ضدّ هم نیستند و می توانند یکدیگر را و ابعاد وجودی ما را تکمیل کند.

استاد دانشگاه شهید چمران اهواز در پایان سخنان خود اذعان داشت: بیاییم منابع فرهنگی جغرافیای خود را که نمادهای قومی ما هستند، بدون این که من بخواهم خدای ناکرده هویت های کاذبی را تحریک کنم، ببینیم، چرا که معتقدم باید روی رشته پیوند بین همبستگی های اجتماعی که نمادهای قومی ما هستند، سرمایه گذاری کنیم.

دکتر جلیلی فر؛ استفاده از ظرفیت گروه های مردمی

«دکتر علیرضا جلیلی فر» رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید چمران اهواز در دومین جلسه تدوین راهبرد فرهنگی و اجتماعی کلانشهر اهواز با موضوع چگونگی ایجاد همبستگی اجتماعی در شهروندان گفت: مایلم که یک تجربه مختصر را که در دانشکده خودمان از هفته گذشته تا کنون به اجرا درآورده ایم به اشتراك بگذارم چون این تجربه را در قالب شهر اهواز هم می شود دید چرا که مشکلاتی که در مناطق کوچک هست را می توان در مقیاس های بزرگ تر هم دید.

وی افزود: یکی از مشکلاتی که ما در دانشکده ادبیات که حدود 1700 دانشجو و 80 کارمند و عضو هیات علمی داریم، وجود دارد کمبود نیروی انسانی و خدماتی است که در چهار نیروی خدماتی خلاصه می شود. طبیعتا خدمت رسانی مشکل خواهد شد و ما نخواهیم توانست آن گونه که باید اداره کنیم. کاری که از هفته گذشته تا امروز انجام دادیم این است که سعی کردیم مشکلات خود را در زمینه های بهداشتی و فضای سبز از طریق مشارکت دانشجویی حل کنیم. یکی از کارمندان با سابقه ما در این زمینه علاقه زیادی دارد و گروه های کوچک دانشجویی درست کرده که یا از طریق انجمن اسلامی یا مستقل پیش من می آیند و با هماهنگی من به عنوان مسئول دانشکده هر روز و هفته رسیدگی و برطرف کردن یکی از مشکلات و کمبودهای دانشکده را مورد توجه قرار می دهند.

این استاد گروه زبان انگلیسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه چمران اهواز در نتیجه گیری بحث خود گفت: اگر ما بخواهیم برای خدمت رسانی به شهروندان اهوازی به نیروهای شهرداری اهواز محدود شویم با توجه به حجم و گستردگی فعالیت ها بسیار امر بعیدی است که همه مشکلات رفع شوند. طبیعتأ باید مشارکت شهروندان را در این زمینه جلب کرد.

دکتر جلیلی فر اظهار داشت: فعالیت های شهرداری باید به سمتی سوق پیدا کند که افراد مشکلات شهر را مشکلات خود بدانند و از این طریق مطمئن باشید همبستگی اجتماعی افزایش پیدا خواهد کرد.

وی در پايان افزود: در نهایت پیشنهاد من تقویت تشکل های مردم نهاد و استفاده از ظرفیت مشارکت جویی آحاد مردم است که می تواند نقش مهمی در ایجاد همبستگی اجتماعی در شهروندان داشته باشد.

دکتر آقایی: تکریم بازنشستگان، جلوگیری از مهاجرت

«دکتر حسین آقایی جنت مکان» رئیس اداره حقوقی و امور قراردادهای دانشگاه چمران اهواز در دومین جلسه تدوین راهبرد فرهنگی و اجتماعی کلانشهر اهواز با موضوع چگونگی ایجاد همبستگی اجتماعی در شهروندان گفت: از زمانی که رئیس دولت تدبیر و امید در مناظره های انتخاباتی خود گفت که من سرهنگ نیستم و حقوقدانم، این خود در واقع رساندن یک پیام به جامعه بود که باید برای تغییرات فرهنگی در جامعه دست به کار شد و فکر می کنم بعد از همین هم بود که آرایش سیاسی انتخابات تا حدود زیادی تغییر کرد و مردم هم پیام را گرفتند که اگر می خواهید تحولی و همبستگی ایجادشود باید رو بیاوریم به مسائل فرهنگی.

استاد گروه حقوق دانشگاه شهيد چمران اهواز و وکیل پایه یک دادگستری در ادامه اظهار داشت: در یک سالی که دولت تدبیر و امید آمده می بینم که در جاهای مختلف مثل استانداری و شهرداری بحث در باب تبیین راهبردهای فرهنگی خیلی زیاد شده، هر چند ممکن است برخی اوقات جرقه ای باشد و ادامه نیابد اما همین که مجالی در این باب اختصاص می یابد و حتی می بینیم که خود آقای استاندار بیش از حوزه های دیگر می نشیند و در بحث های فرهنگی شرکت می کند و مجمع مشورتی حقوق فرهنگی را تشکیل داده که آثار خوبی داشته، جای امیدواری است.

دکتر حسین آقایی جنت مکان افزود: خواست ما پیوستگی و تخصصی شدن این جلسات است با موضوعات مشخص که می بینیم در همین راستا هم حرکت می شود.

این پژوهشگر، جرم شناس و قاضی سابق دادگستری در پایان سخنان خود گفت: در سطح ملی شاهد پدیده فرار مغزها هستیم اما در استان خوزستان شاهدیم که کوچ بازنشستگان نیز به آن پدیده اضافه شده است. در حالی که یکی از مهم ترین دلایل افزایش همبستگی اجتماعی بین شهروندان به اذعان همه جامعه شناسان، انتقال تجربیات است. گاهی یک جوان و پیرمرد در قطار با هم دوست می شوند. چرا؟ چون یکی تجربیات خود را منتقل می کند و دیگری مشکلاتش را. با این که تفاوت سنی فراوان است اما به دلیل احساس مشترکی که پیدا می کنند بسیار نزدیک می شوند.

دکتر آقایی ادامه داد: بنابراین شهرداری می تواند راه های تسهیل انتقال تجربیات از نسل قدیم به نسل جدید را برای تعمیق همبستگی اجتماعی فراهم کند و این احساس پوچی را که بازنشستگان ما که هم سرمایه فکري و هم سرمایه مادی هستند و مرتب دارند از استان می روند را از بین ببرد و فکری شود برای تقویت همبستگی اجتماعی.

مهندس راستی؛ حرکت از مدیریت سنتی به مدیریت علمی

«مهندس مجتبی راستی» استاد دانشگاه های استان نیز در دومین جلسه تدوین راهبرد فرهنگی و اجتماعی کلانشهر اهواز با موضوع چگونگی ایجاد همبستگی اجتماعی در شهروندان گفت: ابتدا باید همبستگی را تعریف کنم؛ ایجاد و تحکیم ارتباط میان افراد با تکیه بر مشترکات را همبستگی گویند. که در آیه 200 سوره آل عمران نیز این معنا آمده است. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ؛ که «وَ رابِطُوا»مرابطه از نظر معنا اعم از مصابره است، چون مصابره عبارت بود از وصل كردن نيروى مقاومت افراد جامعه در برابر شدائد و مرابطه عبارت است از همين وصل كردن نيروها، اما نه تنها نيروى مقاومت در برابر شدائد، بلكه همه نيروها و كارها، در جميع شؤون زندگى دينى، چه در حال شدت و چه در حال رخا و خوشى.

این استاد دانشگاه توضیح داد: این مشترکات می تواند قومیت، زبان، مذهب، دین و اخلاقیاتی باشد که در جامعه وجود دارد و هر کدام از این ها سطحی از ارتباط را در بر می گیرند مثل دایره های متداخلی که در نظر می گیریم که دایره ای مذهب، دایره ای دین، دایره ای زبان و دایره ای اخلاق است. مهم این است که در سطح جامعه تاکید بر مشترکات باشد و این دایره ها به محل نزاع اجتماعی تبدیل نشود.

مهندس راستی افزود: از وقتی انقلاب صنعتی مناسبات خاص خودش را در جوامع ایجاد کرد، سازمان ها الگوهای مدیریتی نوینی بنا نهادند یعنی از مدیریت سنتی به مدیریت علمی، فنی و تخصصی و بعدها تکامل پیدا کردند به الگوهای شهروند مشارکت جو. همراه با این، گفتمانی که در سازمان ها و جوامع وجود داشت تحول پیدا می کند از گفتمان اقتدارگرا و تکلیف محور به گفتمان حق مدار و حقوق مدار. مثلاً کارگری که کار می کرد مانند فیلم عصر جدید چاپلین به نیروی کار و بعد به نیروی انسانی، بعدتر منابع انسانی و در انتها به سرمایه انسانی ارتقاء و تکامل می یابد. حالا ما می توانیم بدون توجه به این تجاربی که از دهه 1880 تا دهه 70 میلادی در قرن بیستم تا کنون ادامه یافته یا تجربه خود را داشته باشیم یا این که از طریق آموزش و اکتساب تجربیات آن ها ما خودمان دستاوردهای آن ها را در جامعه خود پیاده سازی کنیم.

مهندس راستی با تصریح این مطلب که تحول الگوهای مدیریت، منجر به تحول گفتمانی می شود، گفت: تا پدیده ای تبدیل به فرهنگ نشود، قابل عملیاتی شدن نیست. به عنوان مثال با دستور و بخشنامه سازمانی نمی توان شهروند مشارکت جو را پرورش داد. چرا که هر فنی تا تبدیل به فرهنگ اجتماعی نشود قابل اجرا نیست.

این استاد دانشگاه در ادامه سخنان خود با تاکید بر لزوم توجه به اخلاقیات در سطح جامعه گفت: این اخلاقیات است که حقوق شهروندی را باز تولید می نماید و البته دین ما سرچشمه این اخلاقیات است. اصولاً مبانی و اساس حقوق بشر و حقوق شهروندی در دین ما آمده است. توجه کنید به آیاتی چون «وَ لَقَدْ كَرَّمْنا بَني‏ آدَمَ» که مبیّن کرامت ذاتی و حقوق انسان است که در قانون اساسی ما هم تصریح شده است.

یا آیه ای در خصوص برابری همه آحاد و رفع تبعیض نژادی است در سوره مبارکه الحجرات آیه ۱۳ «يا أَيُّهَا النّاسُ إِنّا خَلَقناكُم مِن ذَكَرٍ وَأُنثى وَجَعَلناكُم شُعوبًا وَقَبائِلَ لِتَعارَفوا إِنَّ أَكرَمَكُم عِندَ اللَّهِ أَتقاكُم إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ خَبيرٌ». یا آیه مبارکه «لا إِکْراهَ فِی الدِّینِ قَدْ تَبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ» و بسیاری آیات دیگر که به خوبی نشان می دهد منابع دینی ما سرچشمه لایزالی برای ایجاد جامعه فاضله است.

مهندس راستی به مقتضیات جدید ایجاد شده اشاره کرد و گفت: شبکه ای شدن ساخت و بافت اجتماعات بشری، یعنی وقوع هر گونه تحولی در جامعه منوط ایجاد تحول در شبکه های آن جامعه خواهد بود. مردم برای بیان و انتقال نظراتشان باید تشکّل داشته باشند و ما نیز باید اجازه بدهیم این تشکلات کارکرد خود را داشته باشند.

وی در پایان گفت: حقوق شهروندی باید بر اساس اصل حق مداری، مبنای ایجاد و تحکیم همبستگی اجتماعی در بین شهروندان باشد.

دکتر بختیارپور؛ توجه بهngo ها

دکتر علی بختیارپور مشاور استاندار خوزستان و معاون هماهنگی دانشگاه آزاد اسلامی در استان خوزستان نیز در دومین جلسه تدوین راهبرد فرهنگی و اجتماعی کلانشهر اهواز با موضوع چگونگی ایجاد همبستگی اجتماعی در شهروندان گفت: بنده به جهت این که در استانداری خوزستان به مسائل امنیتی و انتظامی به عنوان یک مشاور از دریچه اجتماع می نگرم، یکی از آسیب های عمده ای که در استان ما وجود دارد و مرکزیت آن هم از همه پررنگ تر هست را این عدم رغبت مردم به مشارکت در سازمان های مردم نهاد مي دانم حتی زمانی که شما مردم استان را تشویق به عضویت در ngo ها می کنید می بینید که رغبتی وجود ندارد تا عضو این سازمان ها شوند.

مشاور استاندار در امور انتظامی و امنیتی اضافه کرد: بنده پس از تحقیق و تامل در باب علل بی رغبتی مردم به عضويت در سازمان های مردم نهاد متوجه شدم که تلقی مردم این است که ngo ها سازمان هایی صددرصد سیاسی هستند که حتماً می باید دارای مواضع زاویه دار با نظام باشد، معترض باشد و علی آخر. در حالی که مدام اصرار می کنیم که مثلاً شما اگر یک ngo  تشکیل دهید برای آب یا نان سالم و در هر شرایط سیاسی این ngo  را نگه دارید خوب بخش قابل توجهی از حقوق مردم استیفا می شود.

این استاد دانشگاه و دکترای جغرافیای سیاسی افزود: به عنوان مثال وقتی گزارشات متعددی می آید از مردمی که عزیزانشان را بر اثر شرایط بد درمان و یا تشخیص های ناصحیح در استان ما از دست داده اند،ngo ها می توانند با هدف رفع این مشکلات فعال شوند، متنها رغبت وجود ندارد و این عدم تمایل مردم ناشی از یک واهمه و خوفی هست که می ترسند انگی بخورند و به سمتی روند که به اصطلاح کددار شوند. این ها زمینه هایی است که برای جاری کردن حقوق بشر و حقوق شهروندی جزء موانع ما محسوب می شود.

دکتر علی بختیارپور با اشاره به گفته یکی از حاضران در خصوص ضعف هویت شهری در جامعه ایرانی، خاطر نشان ساخت: نه تنها هویت شهری که هویت ایرانی نیز دچار چنین نقیصه ای است. علتش هم کم سوادی برخی افراد است که به بحث هویت می پردازند می باشد. ما بارها از آدم های تحصیل کرده شنیده ایم که هویت ایرانی را منطبق بر هویت فارس می دانند در حالی که می دانیم چنین چیزی نیست. حتی در تلویزیون خودمان دیدم که در برنامه ای تلويزيوني می گفتند مردم شوش متشکل از ایرانیان و اعراب هستند، این واقعأ فاجعه است که چنین سایه جهل و بی سوادی بر ساختار فرهنگی و نرم افزاری ما حاکم باشد که چنین برنامه ای بدون دقت لازم در خصوص چنین موضوع مهمی ارائه شود.

معاون هماهنگی دانشگاه آزاد اسلامی در استان خوزستان گفت: بنابراین اگر می بینیم که هویت اهوازی شکل نگرفته است ناشی از نقیصه ای است که اساساً در تعبیری که از هویت ایرانی ارائه می شود وجود دارد. نکته دیگر این است که ما از سوی مردم خیلی حرف می زنیم. پیش از شهردار شدن آقای موسوی در فلکه دانشگاه بنری را با این محتوا دیدم که شهروندان عزیز نظر به درخواست های مکرر شما و مشکلات بهداشتی اغذیه فروشان خیابان انوشه تصمیم به جمع آوری این خیابان داریم در حالی که در یک برآورد اولیه نشان می داد که 460 خانوار در این خیابان نان می خورند و اگر کسی پرسشنامه ای در شهر اهواز تهیه کند هیچ شهروند اهوازی قائل به این نیست که این جا باید برداشته شود.

دکتر بختیارپور خطاب به موسوی شهردار اهواز گفت: اگر ساعت سه نصف شب یک دختر بد حجاب در این محل و خیابان که در سابق برخی جرائم در آن اتفاق می افتاد و برخی از افراد آن جا دارای سوابقی هستند، حضور داشته باشد کسی کوچک ترین تعرضی به آن نمی کند، یعنی امنیت کامل در آن جا برقرار شده است. چرا؟ برای این که معیشت مردم در آن جا تامین شده است. آن جایی که مردم خودشان دارند راهکار می سازند برای این که در تنگناها معیشت خود را تامین کنند می بینیم که چنین بنری زده می شود که بر اساس درخواست مردم...خوب مردم خیلی درخواست ها دارند چرا کسی به آن ها توجه نمی کند. متاسفانه برخی مسئولین خواسته های خود را پای مردم می نویسند و این از سوی مردم حرف زدن بسیار ناپسند است.

این استاد دانشگاه با اشاره به پیچیدگی های مقوله شهر، تصریح کرد: ما شهر را یک پدیده می بینیم. اساساً شهر یک سازه قابل ساختن نیست. شهر یک پدیده اقتصادی، اجتماعی، تاریخی و فرهنگی است که در طول تاریخ این نگرش ها با هم ممزوج شده و در شاکله شهر تبلور می یابند، پس شهر علت وجودی می خواهد. مثل یک انسان که اگر علت وجودی نداشته باشد ثانیه ای زنده نمی ماند و خودکشی خواهد کرد شهر هم علت وجودی می خواهد.

بختیارپور در خصوص موضوع مهم نمادسازی در شهرها گفت: لازم نیست که این نمادسازی تنها در مجسمه سازی از افراد شاخص و برجسته یک شهر دیده شود بلکه در پوشش گیاهی و فضای سبز یک شهر هم می توان این نمادها را دید. من خیلی خوشحالم که شهرداری اهتمام به کاشت نخل دارد اما امیدوار بودم که از درخت کنار نیز در فضاهای شهری استفاده می شد چرا که انسان ها با نمادهای شهری ارتباط برقرار می کنند. مثلاً در منطقه شلنگ آباد شاهد نامگذاری مدرسه ای به نام قائم مقام فراهانی بودیم که با فرهنگ آن منطقه هیچ تناسبی نداشت، بستگی و همبستگی اجتماعی یعنی این که نام چنین مدرسه ای اگر مجید سیلاوی باشد یقیناً ارتباط معنوی ایجاد خواهد شد و مردم منطقه به هویت ملی به واسطه آن شخصیت گره می خورند.

مشاور استاندار در امور انتظامی و امنیتی اظهار داشت: من نمی گویم از نمادهای ملی در محیط های شهری استفاده نکنیم اما باید به سطح اجتماع خود نیز اشراف داشته باشیم. اگر در سطحی است که وضعیت هویت ملی را با همه ویژگی هایش پذیرفته است هیچ اشکالی ندارد که از نمادهای ملی استفاده کنیم، اما این نهضتی که شروع شده و شما از اسامی محلی مانند شهید هاشمی، دقایقی و بسیاری از سرداران شهید برای نامگذاری ها استفاده می کنید ناشی از جبر روزگار و مسائل اجتماعی است که باید از سه دهه پیش آغاز می شد و شاید هم مقداری دیر شده باشد.

وی افزود: وابستگی و پیوستگی شهروند اهوازی به شهرش علت می خواهد و شهروند گاهی این علت و گمشده را در محیط و گاهی در سازه های شهری می یابد و جای تاسف است که از دهه سی تا کنون هنوز یک نماد استاندارد قابل توجه شهری در اهواز طراحی نشده است و نمادهای گذشته نیز زیر پای تحولات شهری له شده است. در حالی که مردم باید به لحاظ کالبدی با شهرشان ارتباط برقرار کرده و احساس کنند در اهواز هستند.

دکتر بختیارپور، پارک ساحلی را نمونه خوبی برای آموزش تعامل بین شهروندان دانست و ضمن تمجید از تعامل انسانی مطلوبی که در اهواز بین شهروندان وجود دارد از سطح نامطلوب تعامل شهروندان با منظر شهری، پوشش گیاهی و محیط های شهری انتقاد کرد و خواستار مناسب سازی محیط هاي شهری برای استفاده شهروندان در فصول سخت آب و هوایی سال شد.

دکتر بدیعی: ساخت شهر با مشارکت مردمی

دکتر مجتبی بدیعی عضو هیأت علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی نیز در دومین جلسه تدوین راهبرد فرهنگی و اجتماعی کلانشهر اهواز با موضوع چگونگی ایجاد همبستگی اجتماعی در شهروندان گفت: من در قریب اتفاق شهرهای استان خوزستان فعالیت های اجتماعی، فرهنگی و عمرانی داشته ام. موضوع پایان نامه ام هم ساخت با مردم یا مشارکت مردم بوده است.

وی افزود: آخرین مسئولیتم در استان بازسازی آبادان در سال های بعد از جنگ بود. به خوبی خاطرم هست که محله قلعه دزفول را با کمک خود مردم بازسازی کردیم. تجربه خوبی هم در بازسازی روستاي ساريه از توابع شهرستان دشت آزادگان و روستاي عنکوش شوش که تبدیل شدند به سردمدار روستاهای بازسازی شده خوزستان، پشت سر گذاشتیم. بنابراین حرف های من در این جلسه هم از منظر معماری و شهرسازی است و هم از نگاه اجتماعی و فرهنگی.

دکتر مجتبی بدیعی اضافه کرد: ببینید دوستان! اگر می خواهید مردم بیایند جلو، راهش خیلی ساده است به شرط این که به هدف خودمان مومن باشید. ما اصلی داریم به نام کثرت در وحدت و وحدت در کثرت. هر چقدر بخواهیم وحدت را تزریق کنیم به تضاد تبدیل می شود و اگر بخواهیم به وحدت پایدار دست پیدا کنیم باید بگذاریم که انسان ها خودشان باشند. یکی از دوستان در این جلسه گفت که ما چه کنیم تا مردم اهوازی شوند من می گویم که خدا کند مردم هرگز اهوازی نشوند، مردم خودشان بمانند، عرب های ما عرب بمانند، بختیاری هایمان بختیاری بمانند، بهبهانی های ما بهبهانی بمانند، دزفولی ها و شوشتری هایمان، دزفولی و شوشتری بمانند، فاجعه اجتماعی ما این است که دو شخصیتی هستیم! بزرگ ترین بلای اجتماعی ما این است که آن چه هستیم با آن چه که می نمایانیم دو تا است و این نفاق محصول این است که ما را اجازه نمی دهند که آن چه هستیم بمانیم، وقتی آدم ها چیز دیگری نشان می دهند که نیستند؛ مگر نه آن که «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ»، نزد خدا سخت ناپسند است كه چيزى را بگوييد و انجام ندهيد.

استاد معماری دانشگاه شهید بهشتی اظهار داشت: چرا می گویند ملت ایران سرسلسله ملت هایی هستند که نصیحت کنندگان غیرعاملی هستند، همه ما از باب نصیحت کردن قوی هستیم اما از باب عمل کردن به همان چیزی که به آن نصيحت مي كنيم بسیار ضعیف هستیم. در حالی که در جوامع پیشرفته می بینیم که کمتر به هم نصیحت می کنند اما به تمام آن اصول، چارچوب و ضوابط عمل می کنند.

  دکتر بدیعی تصریح کرد: جناب شهردار! یک زمانی امام بزرگوارمان می گفت که اگر به من خدمتگزار بگویید بهتر است تا رهبر بگویید. متاسفانه برخی دوستان که کاسه داغ تر از آش هستند در تاویل و تفسیر امام می فرمودند که حضرت امام تعارف می کنند، در حالی که می بینیم همین ادبیات امام در فرمایشات معصومین (ع) هم وجود دارد. می خواهم نتیجه بگیرم که مردم به معنای واقعی کلمه ولی نعمت ما هستند، این مسئله اگر برای ما جا افتاد دیگر به مردم منت نمی گذاریم که شما را در کارها مشارکت دادیم، بلکه ایجاد زمینه های مشارکت مردم در کارها را وظیفه ذاتی خود می دانیم چون اصولاً حکومت به مردم تعلق دارد، مسئولان و مدیران اجرایی ما باید بدانند که به نیابت از مردم دارند بر آن ها مدیریت می کنند و اگر این مسئله برایمان مسجل شد دیگر خضوع و خشوع پایداری در ما بوجود می آید که انجام وظیفه خود را منتی بر مردم نمی دانیم.

بدیعی اعلام کرد: پس اگر می خواهیم همبستگی اجتماعی در شهرمان ایجاد شود باید هویت ملی و هویت محلی را در کنار یکدیگر تقویت کنیم؛ یعنی عمل به همان شعاری که می گوید؛ جهانی بیاندیشیم، ملی تصمیم بگیریم و محلی زندگی کنیم. در سایه تنوع و رنگارنگی زندگی محلی است که هویت ملی می تواند در عرصه جهانی ظهور و بروز پیدا کند. چرا که، مظاهر شهری با بنیان های فکری و اندیشه گی ما ارتباط تنگاتنگ دارند.

این استاد برجسته معماری و شهرسازی در پایان سخنان خود با بیان این مطلب که شهروند خوب آن نیست که تابع محض سیاست های شهری باشد، گفت: وقتی توحید و امنیت در جامعه حاکم بود، آدم ها از بروز و ظهور آن چه که هستند پرهیز نمی کنند و این تفاوتی که از ارکان خلقت است در جامعه شهری خود را نشان می دهد، در این شرایط است که قومیت برای کسی منزلت نخواهد داشت و مشارکت سیاست ورزانه مردم و نه مشارکت ابزاری آن هاست که به آن ها منزلت می بخشد. در حالی که پایه مشارکت، مشارکت در تصمیم گیری است.