آگاهی رسانی و جلب مشارکت عمومی

سازه نیوز:«سید رضا علوی» عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی استان خوزستان نیز در دومین جلسه تدوین راهبرد فرهنگی و اجتماعی کلانشهر اهواز با موضوع چگونگی ایجاد همبستگی اجتماعی در شهروندان گفت: همبستگی اجتماعی در علم جامعه شناسی به احساس مسئولیت متقابل بین گروه های اجتماعی گفته می شود که آن را با دو ویژگی آگاهانه بودن و از روی اراده و اختیار بودن تعریف می کنند. تعبیر دیگر، مشارکت عمومی است که آن هم در جامعه شناسی به قبولی همکاری آگاهانه گروه ها در فعالیت های مدنی گفته می شود که آن هم از روی اراده و آگاهی است.

این استاد دانشگاه و فعال با سابقه فرهنگی و رسانه ای در ادامه خاطرنشان ساخت: فعالیت هایی که ما می خواهیم در حوزه افزایش همبستگی اجتماعی شهروندان در شهرداری صورت دهیم دو وجه مشترک دارد. اول آگاهانه بودن و دوم ارادی بودن فعالیت هاست نه آن که دستوری و از روی بخشنامه باشد. به عنوان مثال، شهرداری در بحث نظافت عمومی شهر فعالیت های فرهنگی نظیر پخش تیزر، چاپ تراک و اطلاعرسانی رسانه ای صورت می دهد، اگر در این اطلاع رسانی ها تلاش کنیم پیامدهای عدم رعایت نظافت عمومی در شهر را به شهروندان گوشزد کنیم یعنی سطح آگاهی های آن ها را افزایش دهیم، خود به خود به سمت جلب مشارکت عمومی پیش رفتیم ولی اگر خدای نکرده تبلیغات تهدیدآمیز انجام دهیم که اگر مثلاً راس ساعت اقدام به بیرون گذاشتن آشغال های خود نکنید مطابق قانون با شما برخورد می شود خوب طبیعتاً بخش ارادی بودن و از میل بودن این فعالیت های فرهنگی را از بین برده ایم.

علوی با بیان این مطلب که مردم ما به میزان بالایی از بلوغ رسیده اند و باید اجازه داد آزادانه کار خودشان را انجام دهند، گفت: افزایش آگاهی شهروندان از طریق آموزش شهروندی صورت می گیرد و با اهتمام به این مقوله فرهنگی به طور حتم همبستگی اجتماعی شهروندان افزایش خواهد یافت.

دکتر حق منش؛ نماد سازی زمینه ایجاد همبستگی

«دکتر حق منش» عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اهواز نیز در دومین جلسه تدوین راهبرد فرهنگی و اجتماعی کلانشهر اهواز با موضوع چگونگی ایجاد همبستگی اجتماعی در شهروندان گفت: استفاده از ظرفیت نخبگان در مدیریت شهر اهواز را به فال نیک می گیرم اما امیدوارم این گونه جلسات استمرار داشته باشد و هدف از برگزاری این جلسات استفاده از نظرات جامعه دانشگاهی و نخبگان باشد و البته از این نظرات در عرصه عمل نیز استفاده شود.

این استاد دانشگاه اظهار داشت: به صراحت می گویم که یکی از مولفه های مهم ایجاد همبستگی اجتماعی نماد و نمادسازی است. بگذارید با یک مثال و نمونه برجسته بحث خود را ادامه دهم. شهرستان آبادان از قبل انقلاب متشکل از قومیت های متفاوت و متنوعی بوده است حتی به لحاظ تنوع مذهبی و زبانی از پیچیدگی هایی به مراتب بیشتر از شهر اهواز برخوردار است. اما وقتی وارد شهر آبادان می شوید، از هر کسی که می پرسید کجایی هستی، پیش از آن که بگوید، عربم، ترکم، بختیاریم، ترکم و یا لرم می گوید من آبادانی هستم، چرا؟ چون در آبادان، نمادهایی تولید و ایجاد شده که آن نمادها فراتر از قومیت ها هستند، نه این که بخواهیم قومیت ها را نابود کنیم، نه، این کار درست و منطقی نیست و قومیت ها یک فرصت هستند، اما برای ایجاد همبستگی اجتماعی در شهرهایی که از تنوع قومی برخوردارند می بایستی نمادهایی تولید شود که کارکردی فراتر از قومیت ها داشته باشند.

دکتر حق منش تصریح کرد: از جمله این نمادهای تاثیرگذار در آبادان، لهجه بخصوص این شهر، دمپایی ابری، عینک ریبون، تیم فوتبال صنعت نفت و پالایشگاه آبادان می باشند، اما می خواهم به همین بهانه یک گلایه کنم از مدیران شهری که در اهواز در خصوص نمادسازی کم کاری کرده اند. در اهواز تا کنون چه کرده ایم تا هویتی فرادست قومیت های موجود ایجاد کنیم؟ اصلاً آیا این که یک هویتی در این شهر بنام هویت اهوازی ایجاد شود منافاتی دارد با این که من بختیاری باشم. عرب باشم. ترک باشم. کرد باشم یا هر قومیت دیگری داشته باشم، اما اهوازی باشم! آیا اسم این مساله نفاق است؟ من فکر نمی کنم.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اهواز خطاب به شهردار اهواز پیشنهاد داد: شما می توانید از رودخانه کارون به عنوان یک نماد بین نسلی و همه پذیر استفاده کنید چرا که کارون ظرفیت خوبی است برای ایجاد همبستگی اجتماعی در میان شهروندان. این که می بینیم برای دفاع از کارون همه قومیت های خوزستانی همدل و همزبان می شوند نشان می دهد که رودخانه کارون می تواند تبدیل به یکی از نمادهای مهم در شهر اهواز شود. یا مرقد مطهر علی بن مهزیار اهوازی که می تواند یک نماد مذهبی برای اهواز باشد. یا پل معلق که می تواند یک نماد شهری باشد. اما از همه این ها مهم تر جناب آقای موسوی! ما مفتخریم که اهواز پایتخت مقاومت و ایثار کشور است، این پایتخت مقاومت چه نشانی از آن فداکاری ها و ایثارها دارد؟ آیا با نام گذاری یک پل، یک خیابان و یک بلوار به نام شهیدان، ما رسالت خود را انجام داده ایم. یا این که برای نماد سازی؛ نیازمند کارهای محکم تر، ریشه ای تر و جدی تری هست؟

دکتر حق منش در پایان سخنان خود از حرکت جدیدی که در شهر اهواز تحت عنوان ورزش همگانی در پارک ها صورت می گیرد تمجید کرد و اظهار داشت: این که هنوز در شهر شاهد پدیده زشتی چون انداختن آشغال از ماشین های عبوری هستیم، بسیار زشت و ناراحت کننده است و فعالیت های نافذ فرهنگی در پیشگیری از وقوع چنین مسائلی موثر خواهد بود.

پرویزی بابادی، نبود فرهنگ شهرنشینی و شهروندی

«افشار پرویزی بابادی» از فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی استان نیز در دومین جلسه تدوین راهبرد فرهنگی و اجتماعی کلانشهر اهواز با موضوع چگونگی ایجاد همبستگی اجتماعی در شهروندان گفت: فرهنگ، مجموعه یا نظامی از ارزش ها، احساسات، نهادها، رویکردها، رسم ها و رسوم و عادات، تربیت، فلسفه و هنر و ابداعات و اختراعات است که بین یکایک افراد مشترک بوده و همانند میراث تاریخی به نسل های بعدی منتقل می گردد.

وی افزود: فرهنگ به الگوهای رفتاری و کرداری مردم معنا می بخشد و انسان را صاحب هویت و شخصیت می کند. فرهنگ شامل عناصر مادی و معنوی است که  مهمترین عامل انسان سازی است. در یک کلام مجموعه ای از پندارها و کردارها که طی زمان شکل گرفته اند و همه ی مردم به آن باور داشته و به صورت عادت درآمده است . یکی از واحدهای شهرداری واحد امور فرهنگی و اجتماعی است و شهرداری با توجه به گستردگی بیشتر نسبت به سایر ارگان ها و ادارات در انجام کارهای فرهنگی می تواند با وسعت بیشتری عمل کند.

افشار پرویزی بابادی اظهار داشت: مشکل کلانشهر اهواز که شاید به جرات می توان گفت مشکل بسیاری دیگر از کلان شهرها است، نبودن و نداشتن واژه ی بسیار مهم و کلیدی شهروند است. ما شهروند نشده ایم چرا که عادات و رسوم و ایل و قوم و تبار را وارد زندگی شهری کرده ایم، مردم داریم، فرد داریم، اجتماع داریم، اما واقعیت تلخ عدم روند حرکتی از مفهوم مردم به ایجاد شهروند است.

این فعال دانشجویی ادامه داد: هویت شهروندی است که می تواند بستر را برای رشد و توسعه شهر فراهم سازد، تنوع قومی در اهواز آن چنان بالاست که وقتي این پتانسیل بالقوه در مرحله بالفعل درآمد، نه تنها نقطه ی قوت نمی گردد بلکه پاشنه ی آشیل تحولاتی است که مانع دستیابی به پیشرفت است، اقوامی که بعضاً با سیاست گذاری های غلط در سایر بخش ها و نهادها روز به روز آستانه ی صبر و تحملشان کمتر شده و زمینه را برای بروز مشکلات مساعد می گرداند. مردم و اقوامی که در طول تاریخ به شهادت تاریخ به صورت مسالمت آمیز در کنار هم زیسته اند و در امتزاج ایشان قوم های دیگری نیز به وجود آمده است، با توجه به بستر تاریخی این گونه مسائل بسیار دردناک می گردد که مردم اقوام ما چرا در پروسه ی شهروند شدن با توجه به تمامی مشترکات موجود مقاومت کرده اند.

افشار پرویزی بابادی افزود: آسیب شناسی این نوع مقاومت منفی خود مبحث مفصل و جامعی می طلبد، به هر روی باید بپذیریم که برای پیشرفت و توسعه باید به دنبال تکمیل پروسه ی شهروند بود و چاره ای جز این نیز در این برهه از تاریخ نداریم و نخواهیم داشت.

وی ادامه داد: یکی دیگر از مشکلات بزرگ استان و شهر ما که باعث عدم پیشرفت شده مهاجرت شدید روستاها به سوی شهرها و حاشیه نشینی است، فرهنگ شهر نشینی، کمبود سرمایه، نداشتن امکانات شهری، کج ریختی ساخت و سازها که به فرهنگ برمی گردد و عدم نظارت آن، نبودن امنیت در شهر که خود قصه ی دراز است، یکی  دیگر از مشکلات را می توان روند مشکوکی دانست که در خارج از شهرداری هستند، و به دنبال سیاسی کردن شهرداری هستند، در هر حال چگونه می خواهیم از این وضعیت به وضعیت مطلوب برسیم، وقتی فرهنگ مشترک داریم، پس بیاییم برای وحدت بخشی شهروندی بر روی مشترکات موجود کار کنیم نه افتراق ها.

افشار پرویزی بابادی به رهکارهایی در زمینه افزایش همبستگی اجتماعی در میان شهروندان اشاره کرد و گفت: از جمله این روش ها می توان به ایجاد فرهنگ سراها، کتابخانه ها، پارک ها و بوستان های فرهنگی، ایجاد جشنواره های بومی و فرهنگی  با اهداف شهروندی، سامان دهی جشن ها و اعیاد و عزاداری ها، ایجاد یک فضای مشخص برای جشن ها و گردهمایی همگانی، نمایشگاه دائمی برای ایجاد بازارچه های دائمی صنایع و محصولات فرهنگی و بومی و دستی، ایجاد تشکل ها و انجمن های مردم نهاد و دادن فضا به تشکل ها، ایجاد بازارهای خود اشتغالی، ایجاد تعاونی ها و از همه مهمتر ایجاد خواهر خواندگی با همه شهرهای جهان که شباهت با اهواز دارند در قالب سیستم خواهرخواندگی و ایجاد قرارداد، می توان زمینه را برای ورود سرمایه گذار مهیا کرد.

این فعال اجتماعی، فرهنگی در پایان سخنان خود پیشنهادات دیگری ارائه داد که عبارت بود از؛ ایجاد رابطه جهت آموزش مردمی خصوصاً با آموزش و پرورش، استفاده از مردم به عنوان شورایار یا هر عنوان دیگری، استفاده از زعمای اقوام در قالب مشاوران شهرداری خصوصاً در مناطق محروم؛ باشد که شاهد روند حرکت از مردم به سوی شهروند باشیم.

مهندس خدابخشی؛ بازشگت به حوزه آکادمیک

«مهندس حمیدرضا خدابخشی»، رئیس انجمن صنفی مهندسان صنعت آب خوزستان نیز در دومین جلسه تدوین راهبرد فرهنگی و اجتماعی کلانشهر اهواز با موضوع چگونگی ایجاد همبستگی اجتماعی در شهروندان گفت: در این جلسه گفته شد که باید به قول و سخن خود مومن باشیم، حتماً شنیده اید که «الناس علي دين ملوكهم» يعني: مردم از رفتار و كردار رهبران و مسئولين تبعيت مي كنند، من می خواهم از موضوع لزوم ایجاد همبستگی اجتماعی بین شهروندان به این مساله گریزی بزنم که در استان خوزستان بایستی به فکر همبستگی بین مدیران باشیم.

خدابخشی با بیان این مطلب که مردم و افکار عمومی با هوش هستند، افزود: مطالبی که در سطح شهر تحت عنوان اختلاف میان مسئولان و مدیران پراکنده می شود نقش مخربی در ایجاد همبستگی اجتماعی میان شهروندان دارد. آن ها به خوبی متوجه می شوند که در مقوله مشارکت مورد استفاده ابزاری قرار می گیرند یا این که مدیران جامعه به نخبگان و نمایندگان مردم به عنوان برآیند افکار عمومی می نگرند و به راستی در پیِ اعمال اراده مردم در حوزه مدیریتی خود هستند.

رئیس انجمن صنفی مهندسان صنعت آب خوزستان اظهار داشت: در جلسه قبلی بر لزوم تطبیق حوزه اجرا با حوزه علمی و برنامه ریزی تاکید شد، در این جلسه هم با توجه به مطالب عرضه شده پیشنهاد من بازگشت به حوزه آکادمیک و علمی است. حتی اگر تجارب علمی لازم برای حل یک معضل هم وجود نداشت می توان از طریق پژوهش و فرآیندهای مطالعاتی، مشکلات موجود را از میان برداشت.

وی اظهار داشت: همبستگی اجتماعی زمانی آغاز می شود که منافع مردم بهم گره خورده و درگیر شود. جهت این همبستگی البته همیشه همسو با جهت حرکتی مدیران نیست. گاهی ممکن است در سیستم های اداری تصمیماتی خلاف مصالح یا اراده عمومی اتخاذ شود و ما در عین حال انتظار داشته باشیم که مردم از ما و تصمیم گرفته شده حمایت کرده و در آن راستا نیز حرکت کنند، پس باید تصمیم سازی ها بر اساس منافع مردم باشد تا آن ها همراهی کنند. این منافع ممکن است مادی و معنوی باشد. آن جا که تصمیمات بر اساس ارزش های مشترک عمومی نیز باشد می توانیم شاهد همبستگی اجتماعی و همراهی عمومی در سطح جامعه باشیم.

مهندس حمیدرضا خدابخشی در پایان سخنان خود بر لزوم توجه به اشتراکات فرهنگی، حمایت شورا و شهرداری از تشکیل و فعالیت ngoها، حمایت از تیم های ریشه دار ورزشی و نمادسازی در سطح شهر اهواز با اولویت کارون تاکید کرد.