تاریخچه جایزه معماری پریتزکر (نوبل معماری)

جایزه معماری پریتزکر بوسیله موسسه هیات Hyatt در سال ۱۹۷۹ برای تقدیر از معماران در قید حیاتی تاسیس شد که کار ساخته شده شان نشانگر تلفیقی از ویژگیهای استعدادشان، دیدگاه و تعهد آنهاست و سهم بسزایی در زندگی نژاد بشر و محیط اطراف آنها با استفاده از هنر معماری ایفا کرده است. 

این جایزه گاهی به عنوان با پرستیژ ترین جایزه معماری و یا نوبل معماری توصیف می شود.نام این جایزه از نام خانواده پریتزکر که در شیکاگو فعالیت های بین الملی تجاری داشتند آمده است. 

آنها از دیر باز به دلیل حمایت هایشان از فعالیت های آموزشی، رفاه اجتماعی، علمی، پزشکی و فرهنگی شناخته شده بودند. جی.ای پریتزکر که این جایزه را با همسرش سیندی بنیان نهاده بود، بیست و سوم ژانویه ۱۹۹۹ از دنیا رفت و پس از او بزرگ ترین پسرش توماس. جی پریتزکر رئیس موسسه هیات Hyatt شد. 

در سال ۲۰۰۴، شیکاگو افتتاح پارک هزاره را جشن گرفت. در این پارک یک غرفه موسیقی توسط فرنک گری از برندگان این جایزه طراحی شده بود که به افتخار موسس این جایزه به اسم او نامگذاری شد و مراسم پریتزکر سال ۲۰۰۵ در همین غرفه که به نام جی پریتزکر نام گذاری شده بود برگزار گردید. 

توماس پریتزکر می گوید:« به عنوان یک فرد اهل شیکاگو، اصلا عجیب نیست که خانواده ما در مورد معماری اطلاعات بسیاری داشتند، چرا که آنها در شهر تولد آسمانخراش ها زندگی می کردند ، شهری پر از بناهایی که بوسیله مفاخر معماری چون لوئی سولیوان، فرنک لوید رایت، میس وندر روهه و بسیاری دیگر طراحی شده است... مادر و پدر من معتقد بودند که یک جایزه پر معنا نه تنها آگاهی اجتماعی بیشتر در مورد بناها را نوید خواهد داد و بر خواهد انگیخت بلکه خلاقیت بیشتری در حرفه معماری به وجود خواهد آورد.» 

بسیاری از روش ها و جوایز جایزه پریتزکر بعد از جایزه نوبل شکل گرفتند. برندگان جایزه معماری پریتزکر مبلغ اهدایی ۱۰۰ هزار دلار و یک مدرک دریافت می کنند. 

از سال ۱۹۸۷ یک مدال برنز نیز به این جوایز اضافه شده و قبل از این سال مجسمه مخصوص هنری مور که مجسمه ای با تولید محدود بود به هر برنده اهدا می شد. 

نامزدهای این جایزه محدود به ملیتی خاص نیستند؛ از مسئولان حکومتی، نویسندگان، منتقدان، معماران آکادمیک، معماران تجربی، جوامع یا صنعتگران معماری، در واقع هر کسی که دغدغه ای در رشد معماری بهتر داشته باشد. 

این جایزه بدون توجه به ملیت، نژاد، اعتقادات یا ایدئولوژی اهدا می شود.مراسم به شکل سالانه و نزدیک به نوامبر برگزار می شود. معمولا حدود ۵۰۰ نامزد از ۴۷ کشور وجود دارند. گزینش نهایی توسط یک هیات ژوری بین المللی با تعمق کامل و انتخاب به شکل محرمانه انجام می پذیرد. نخستین زنی که به دریافت این جایزه نائل شده معمار انگلیسی عراقی‌تبار، زاها حدید، است. 


برندگان این جایزه از زمان تاسیس تا امروز عبارتند از: 

▪ ۱۹۷۹ فیلیپ جانسون (۲۰۰۵–۱۹۰۶) 

ـ ایالات متحده آمریکا 

▪ ۱۹۸۰ لوئیس باراگان (۱۹۸۸–۱۹۰۲) 

ـ مکزیک 

▪ ۱۹۸۱ سر جیمز استرلینگ (۱۹۹۲–۱۹۲۴) 

ـ بریتانیا 

▪ ۱۹۸۲ کوین روشه 

ـ ایرلند 

ـ ایالات متحده آمریکا 

▪ ۱۹۸۳ آی ام پی 

ـ جمهوری خلق چین 

ـ ایالات متحده آمریکا 

۱۹۸۴ ریچارد مایر 

ـ ایالات متحده آمریکا 

▪ ۱۹۸۵ هانس هولاین 

ـ استرالیا 

▪ ۱۹۸۶ گوتفرید بوهم 

ـ آلمان غربی 

▪ ۱۹۸۷ کنزو تانگه (۲۰۰۵–۱۹۱۳) 

ـ ژاپن 

▪ ۱۹۸۸ گوردون بانشفت(۱۹۹۰–۱۹۰۹) 

ـ اسکار نیمایر 

ـ ایالات متحده آمریکا 

ـ برزیل 

▪ ۱۹۸۹ فرنک گری 

ـ کانادا 

ـ ایالات متحده آمریکا 

▪ ۱۹۹۰ آلدو روسی (۱۹۹۷–۱۹۳۱) 

ـ ایتالیا 

▪ ۱۹۹۱ رابرت ونچوری 

ـ ایالات متحده آمریکا 

▪ ۱۹۹۲ آلوارو سیزا 

ـ پرتغال 

▪ ۱۹۹۳ فومیهیکو ماکی 

ـ ژاپن 

▪ ۱۹۹۴ کریستیان دپورتزآمپاک 

ـ فرانسه 

▪ ۱۹۹۵ تادائو آندو 

ـ ژاپن 

▪ ۱۹۹۶ رافائل مونئو 

ـ اسپانیا 

▪ ۱۹۹۷ سور فهن 

ـ نروژ 

▪ ۱۹۹۸ رنزو پیانو 

ـ ایتالیا 

▪ ۱۹۹۹ Lord نورمن فاستر 

ـ بریتانیا 

▪ ۲۰۰۰ رم کولهاس 

ـ هلند 

▪ ۲۰۰۱ هرتزوگ و دمویرون 

ـ سوئیس 

▪ ۲۰۰۲ گلن مورکات 

ـ استرالیا 

▪ ۲۰۰۳ یورن اوتزون (۲۰۰۸-۱۹۱۸) 

ـ دانمارک 

▪ ۲۰۰۴ زها حدید 

ـ عراق 

ـ بریتانیا 

▪ ۲۰۰۵ تام مین 

ـ ایالات متحده آمریکا 

▪ ۲۰۰۶ پائولو مندز دا روشا 

ـ برزیل 

▪ ۲۰۰۷ ریچارد راجرز 

ـ بریتانیا 

▪ ۲۰۰۸ ژان نوول 

ـ فرانسه 

▪ ۲۰۰۹ پیتر زامتور 

ـ سوئیس