خردادماه تلخ برای جنگل و مرتع؛ طبیعت باز هم خاکستر نشین شد
آتشسوزیهای تابستانه حالا یک ماه زودتر ایرانگردی خود را آغاز کرده است، خردادماه، حادثهها از ایلام شروعشده و به فارس و زنجان و لرستان هم سرزده است، هرکجا رفته جای پایش داغ بهجا گذاشته و دل سوزانده است.
در خردادماه آتش فقط سراغ جنگلها و مراتع نرفت، سر راهش سراغ آثار تاریخی را هم گرفت، از محوطه تپه تاریخی هگمتانه گرفته تا دامنه بلندترین برج آجری جهان. در میان غفلت متولیان نزدیک بود خسارات جبران ناپذیری بر جای بماند.
آتشسوزیهای خردادماه در استانها | ||
نام استان | تاریخ | خسارت |
ایلام | ۵ خرداد ۶ خرداد ۸ خرداد ۲۱ خرداد | ۳۰ هکتار در «ماژین»سوخت ۵ هکتار از مراتع دره شهر طعمه حريق شد آتشسوزی جزئی در منطقه جنگلی «مله گویجان» شهر ایلام خسارت به مراتع و جنگلهای ارتفاعات کبیرکوه (آبدانان)، دره ارغوان و محدوده سد چم گردلان |
زنجان | ۱۰ خرداد ۱۶ خرداد | آتش ۲۰۰ هکتار از مراتع طارم را سوزاند خسارت آتشسوزی به مراتع چفتان |
فارس | ۱۹ تا ۲۱ خرداد
۲۱ خرداد | خسارت به ۲ هزار هکتار از جنگلها و مراتع منطقه تنگ بلاغی پاسارگاد آتشسوزی پارک ملی «بمو» در نزدیکی شیراز منجر به تلف شدن برخی از حیواناتی شد که توانایی فرار از آتش را نداشتند. |
کهگیلویه و بویراحمد | هفته سوم خردادماه | ۹۸ هکتار از جنگلها و مراتع منطقه شلالدان باشت و ۱۰هکتار از مراتع مناطق حفاظتشده دنا در شهرستان دنا طعمه حریق شدند |
گلستان | ۱۳ خرداد | بیاحتیاطی یک عابر آتش به دامان بلندترین برج آجری جهان انداخت و در میان ناهماهنگی مدیران گنبدی محوطه تنها اثر ثبت جهانی گلستان سوخت |
لرستان | ۱۵ خرداد ۲۱ خرداد
| ۴هکتار از جنگلهای پلدختر در آتش سوخت هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی استان سوخت |
مرکزی | هفته سوم خرداد | ۶ آتشسوزی طی دو هفته ۱۰هزار مترمربع باغ در این حریقها نابودشدهاند. |
همدان | ۱۶ خرداد | آتشسوزی مراتع در محوطه تپه هگمتانه |
حوادث رخ داده نشان میدهد جنگلگردی آتش امسال به باغگردی و مزرعهگردی و حتی بازدید از آثار تاریخی نیز کشیده شده است، به نظر میرسد در میان غفلت مسئولان و دعوای «کی بود، کی بود، من نبودم» آتش هر کاری که دلش خواسته تاکنون کرده است.
ایلام در آتش
اما از نخستین استانهایی که طی خردادماه آتشسوزیهای بهاره را تجربه کرد ایلام بود؛ هرچند که تکرار حریق طی سالهای اخیر در این استان، از آتشسوزی حادثهای عادی ساخته است.
امسال آتش زودتر از سال گذشته سروقت جنگلها رفت تا «ماژین» آغازگر آتشسوزیهای ایلام باشد و آتش در نخستین تاراج ۳۰ هکتار جنگل سوخته دشت کند.
ماجرای ماژین با علت «بیاحتیاطی افراد ناشناس» بسته شد تا چند روز بعد آتش جای دیگری را برای اتراق خردادماه انتخاب کند و این بار نوبت آبدانان و دره شهر بود.
فرماندار آبدانان در مورد آتشسوزی کبیر کوه گفته است که حریق پس از پنج ساعت تلاش نیروهای مردمی و گروههای امدادی، مهارشده و علت حادثه نیز در دست بررسی است.
در آتشسوزی آبدانان نیز یعقوب عزیزی رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان از خسارت به ۵ هکتار از مراتع منطقه خبر داد و البته در حرفهایش نکاتی را مورداشاره قرارداد که به نظر میرسد به معضل تکراری جنگلهای زاگرس تبدیلشده است.
وی با اشاره به صعبالعبور بودن منطقه آتشگرفته از کمبود امکانات و تجهیزات و همینطور ناکافی بودن نیروهای امدادی حرف به میان آورد، چالشی که همواره در فصل آتشسوزیها متولیان را آزار داده است.
آتشبهجان «پاسارگاد» و «بمو»
استان دیگری که آتشسوزیهایش طی خردادماه به سرخط رسانهها رفت، استان فارس بود، جایی که بخش عمدهای از جنگلهای زاگرس را در خود جایداده است و حالا از پاسارگاد گرفته تا پارک ملی بمو در سوگ درختهایش نشسته است.
مهمترین حادثهای که در این استان طی این ماه به وقوع پیوست آتشسوزی سهروزه جنگلهای پاسارگاد بود، حادثهای که بازهم به دلیل کمبود امکانات و نبود بالگرد اطفای حریق آنقدر طولانی شد که شاید جبران خسارات ناشی از این حادثه سالهای سال طول بکشد.
ماجرای آتشسوزی پاسارگاد از صبح چهارشنبه و در اثر اشتباه یک چوپان آغاز شد و به خاطر صعبالعبور بودن منطقه آتش خیلی زود به همه جای جنگل سرایت کرد، آتشسوزی که بیش از دو هزار هکتار جنگل و مرتع را قربانی میکند. در قربانگاه تنگ بلاغی پاسارگاد درختان ۵۰۰ سالهای از دست رفتند که شاید برای داشتن دوباره آنها باید همینقدر صبر کنیم.
حکایت آتشسوزی پاسارگاد آنجا جالب میشود که مردم برای اینکه به کمک درختان بشتابند باید دستکم ۳ ساعت پیادهروی میکردند، درخواست اعزام بالگردهای اطفای حریق میشود که با اماواگرهایی مواجه شده و درنهایت پس از سه روز آتش با بسیج نیروهای مردمی دست از جنگلهای پاسارگاد میکشد و سراغ پارک ملی بمو میرود.
اوضاع در «بمو» نیز دستکمی نداشت تا مسئول مدیریت بحران محیطزیست استان فارس بگوید: به دنبال حریق در پارک ملی بمو، با توجه به صعبالعبور بودن منطقه، تعدادی از گونههای حیاتوحش و پوشش گیاهی در آتش سوخت.
دنیای آتشین دنا
هفته سوم خردادماه سروکله آتش این بار در کهگیلویه و بویراحمد پیدا شد و قصه ناتمام خاکستر شدن جنگلها و سوختن بلوطهای چند صدساله بازهم تکرار شد.
در حوادث رخداده در این استان ۹۸ هکتار از جنگلها و مراتع منطقه شلالدان باشت و ۱۰ هکتار از مراتع مناطق حفاظتشده دنا دود شدند، تا این حوادث نیز داغ زاگرس را عمیقتر و تازهتر نگه دارد.
به گفته مسئولان آتشسوزی منطقه شلالدان باشت پس از حدود هفت ساعت و با کمک نیروهای مردمی مهار شد درحالیکه سال گذشته نیز در ۷۵ فقره آتشسوزی در جنگلهای این استان، یک هزار و ۲۹۶ هكتار از جنگلها و مراتع در آتش سوخت.
بوی داغ طارم
زنجان دیگر استانی بود که آتش نامش را در فهرست استانهای داغدیده از حوادث خردادماه قرارداد و این طارم بود که چهار ساعت با حریق دستوپنجه نرم کرد، حریقی که علت آن آتش «تهمانده» یک نخ سیگار اعلام شد.
اما طارم در خردادماه بازهم به خاکستر نشسته بود، آنهم در حادثهای که در دهم خردادماه رخ داد و طی ۱۷ ساعت حریق ۲۰۰ هکتار از مراتع تشویر، لهنه و زرده در این شهرستان در آتش سوخت. اینجا هم پای عوامل انسانی در میان بود.
قلب زاگرس سوخت
حکایت آتشسوزی به قلب زاگرس هم رسید اما اینجا دلسوزی مردم بازهم گرهگشا و از خاکستر شدن جنگلهای قلب تپنده رشتهکوه کمنظیر خاورمیانه جلوگیری شد، آنجا که مردم به مدد خاموش کردن آتشسوزی گسترده اراضی کشاورزی کوهدشت آمدند تا از پیش روی آتش به بلوطستان جلوگیری کنند.
اما حوادث لرستان تنها به کوهدشت محدود نشد و در پلدختر نیز آتشسوزی «کول چپ» مردم و مسئولان را به صرافت انداخت، به دنبال این حادثه نیز پیامهای قابلتأملی مخابره شد، جایی که عابدین میر دریکوندی مدیر منابع طبیعی شهرستان گفت: در این آتشسوزی نیروهای منابع طبیعی شهرستان با وسایل ابتدایی بیل و شاخ و برگ درختان اقدام به اطفای حریق کردند.
وضعیت آتشسوزیهای لرستان در حالی است که مانور اطفای حریق جنگلهای استان در تاریخ ۹ خردادماه امسال با حضور ۱۵دستگاه اجرایی برگزارشده و در آن متولیان امر از استفاده از تجهیزات مناسب و لازم برای اطفای حریق در جنگلهای استان در فصل آتشسوزی جنگلها خبر داده بودند.
ابتکار: امر غریبی نیست
آش آتشسوزیهای اخیر در استانهای مختلف آنقدر شور و داغ شد که معصومه ابتکار نیز در کانال تلگرامیاش به این موضوع واکنش نشان داد تا بگوید: آتشسوزی در شرایط فعلی امر غریبی نیست ولی ما وظیفهداریم آموزشهای تخصصی از طریق برگزاری مانور، تهیه تجهیزات، همکاری دستگاهها در داخل ستاد بحران را دنبال کنیم و ضمن آموزش عمومی به مردم که متأسفانه بیشتر موارد به خاطر خطاهای انسانی هست، برای مقابله با آتش آمادهباشیم.
برای مشاهده در سایز بزرگ کلیک کنید
وی در پاسخ به برخی انتقادات در مورد اعزام نشدن بالگرد به فارس هم گفت: هلی کوپتر، هواپیمای آبپاش و سایر تجهیزات در اختیار ستاد مدیریت بحران و فرماندهی مربوط به سازمان جنگلهاست، بنابراین طلب هلی کوپتر از این سازمان فقط نشانه بیاطلاعی درخواستکنندگان از شرح خدمات و تقسیم وظایف دستگاههای دولتی است.
ابتکار در سخنانش به تقسیم وظایف صورت گرفته در مواجهه با حریق نیز اشاره کرد و یادآور شد: در ایران وظایف، اعتبارات و تجهیزات مربوط به اطفای آتش جنگلها در اختیار سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری است و چنانچه آتشسوزی رخ دهد، بر اساس قانون هر استان دارای ستاد مدیریت بحران بوده که موضوع اطفاء آتشسوزی را هدایت میکند.
وی البته تأکید کرده که نیروهای سازمان حفاظت محیطزیست در این مواقع با عشق و انگیزه و فداکاری به کمک نیروهای موظف میآیند ولی به دلیل عدم آشنایی برخی شهروندان با این تقسیم وظایف، اظهارنظرهایی میشود که نهتنها بیانصافی در قبال نیروهای پاکباز سازمان بلکه گاه شکل توهین گرفته و سبب دلسردی این عزیزان میشود.
سازمان جنگلها: تجهیزات خریدیم
این اظهارات رئیس سازمان محیطزیست در حالی مطرح میشود که فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور در آخرین اظهارنظر خود از تأمین تجهیزات موردنیاز برای مقابله با حریق در جنگلها خبر داده است.
سرهنگ قاسم سبزعلی یادآور شده است: سال گذشته نزدیک به ۳۰ میلیارد تومان تجهیزات اطفای حریق خریداری و در اختیار استانها قرار گرفت. همچنین ۲۵۰ دستگاه خودرو آتشنشانی، تجهیزات انفرادی و تجهیزات اطفای حریق خریداریشده است و در نظر داریم تجهیزات بهتری را در سال جاری خریداری کنیم.
وی تأکید کرده که «عدم تأمین امکانات و تجهیز یکی دیگر از عوامل بروز حریق در مراتع به شمار میآید که در این راستا همکاری خوبی با سازمان مدیریت بحران کشور انجامشده است.»
باوجوداین اظهارات آتشسوزیهای خردادماه امسال نشان داد که نه مانورهای برگزارشده و نه تجهیزات خریداریشده هیچکدام به کار اطفای حریق جنگلهای استانهای مختلف کشور نیامده است، شاید با نسخه گفتاردرمانی مسئولان باید منتظر تیر و مرداد پرحادثهتری بعد از خرداد حادثهها باشیم.
