شناسایی ۲۷۰۰ محله برای مطالعات بافت ناکارآمد

محمد سعید ایزدی، معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه برنامه‌های وزارت راه و شهرسازی در مقیاس ملی مشتمل بر شناسایی محدوده‌ها در ۵۴۴ شهر است، به آمار تفکیکی ۱۶۸ شهر تاریخی، ۴۹۵ شهر دارای بافت‌های میانه‌ای فرسوده و ناکارآمد و ۹۱ شهر دارای سکونت‌گاه‌های غیررسمی در کشور اشاره کرد و گفت: آمار این شهرها از ۵۴۴ شهر با توجه به وجوهات مشترک بیشتر است.

معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به انجام مطالعات وضعیت ۵۴۴ شهر در کشور گفت: در این مطالعات بیش از ۲ هزار و ۷۰۰ محله شناسایی‌شده است.

وی هدف از شناسایی این شهرها و محله‌ها را اجرای طرح بازآفرینی پایدار شهری عنوان کرد و گفت: برای ساماندهی این تعداد ضمن برنامه‌ریزی و در نظر گرفتن دو برنامه ۵ ساله، در هر برنامه اجرای طرح ساماندهی ۲۷۰ محله در دستور کار است.

ایزدی بابیان اینکه هدف اصلی ارتقای سطح کیفی خدمات در این مناطق است، گفت: شاخص‌های این طرح در نظر گرفتن متوسط‌های شهری و کشوری و اجرا و پیاده‌سازی آن‌ها در این محلات است به‌طوری که اگر در شهری متوسط فضای سبز ۳ مترمربع است در هر محله نیز این متوسط رعایت شود.

وی گفت: شاخص‌های در نظر گرفته‌شده در اجرای طرح بازآفرینی، ارتقای سرانه‌ها و کاهش خدمات پایین‌تر از حد متوسط است که هدف‌گذاری اجرای آن طی ۲ برنامه پنج‌ساله است.

معاون وزیر راه و شهرسازی در ادامه مهم‌ترین مسئله موجود در محلات شناسایی‌شده را امنیت و ایمنی آن‌ها در برابر تهدیدات و پدیده‌هایی چون سیل، زلزله و غیره عنوان کرد و گفت: ایجاد تاب‌آوری یکی از اولویت‌های مهم در راستای بازآفرینی این محلات است.

وی بابیان اینکه این محلات شدیداً از فقر خدماتی، زیرساختی، درآمدی ثابت، بهداشت و غیره رنج می‌برند، گفت: موضوع مهم دیگری که در این محلات با آن مواجه هستیم بی‌هویتی این محلات است.

ایزدی ادامه داد: متأسفانه در این محلات بافت تاریخی در حال نابودی و از دست دادن و همچنین بی‌هویتی است.

وی برطرف کردن فقر، فقر شهری، تاب آور کردن محله‌ها در مواجهه با پدیده‌ها و ارتقای هویت شهری را از عمده‌ترین برنامه‌ها عنوان کرد و گفت: این مهم به‌صورت بازآفرینی و طی ۵ سال و برای ۲۷۰ محله درهرسال به‌صورت متوسط انجام می‌شود.

معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: خوشبختانه در سال جاری برای ۲۳۳ محله برنامه‌ریزی صورت گرفته و محله به محله برای آن‌ها برنامه داریم.

ایزدی ادامه داد: از سوی مردم سند توسعه محله تنظیم و ارائه می شود و ما نیز با محوریت شهرداری نسبت به ارائه خدمات اقدام خواهیم کرد.

وی تنوع این خدمات را با توجه به نیاز محله پارک، زمین‌بازی، درمانگاه، خانه بهداشت و غیره عنوان کرد و گفت: در برنامه‌های سال جاری در بسیاری از محله‌های هدف، در حال ساخت درمانگاه، مدرسه، خانه بهداشت و خانه محله هستیم.

معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه انجام این اقدامات وظیفه خاص یک وزارتخانه نیست، گفت: این خدمات با مشارکت تمامی وزارتخانه‌ها و نهادهای کشور در حال ارائه است به‌نحوی‌که برای ساخت خانه بهداشت زمین از طریق شهرداری تأمین، ساخت توسط راه و شهرسازی و تجهیز هم به عهده وزارت بهداشت است که محلات مطالعه شده نهاوند هم از این قاعده مستثنا نخواهند بود.

وی بابیان اینکه یکی از ۵ عرصه جغرافیایی که باید مورد رسیدگی قرار گیرد، سکونت‌گاه های غیررسمی است، گفت: برنامه‌هایی برای پیش‌بینی و پیشگیری از گسترش سکونت‌گاه‌های غیررسمی در دستور کار است چراکه متأسفانه امروز شاهد افزایش پدیده حاشیه‌نشینی در کشور هستیم.

ایزدی با اشاره به اینکه در نهاوند چندان با پدیده حاشیه‌نشینی مواجه نیستیم، گفت: متأسفانه در شهرهایی چون ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی به ترتیب شاهد سکونت ۶۰ درصد و یک‌سوم جمعیت آن‌ها در حاشیه شهرها هستیم.

وی اقدامات صورت گرفته و همچنین در حال اجرا در این حوزه را با بهره‌گیری از تجارب بین‌المللی و توجه به فرصت‌ها و نیاز داخلی کشور توانمندسازی افراد سکونت یافته در این محل‌ها عنوان کرد، گفت: از طرف دیگر نباید ما خدمات را به نحوی ارائه دهیم که سایر افراد نیز به حاشیه‌نشینی ترغیب و تشویق شوند.

معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه پس از توانمند شدن این افراد می‌توان نسبت به بهسازی و نوسازی محلات و سکونت‌گاه‌های غیررسمی اقدام کرد، گفت: با انجام این روند افراد ساکن در این محل‌ها و سکونت‌گاه‌های رسمی پس از ارائه خدمات به آن‌ها مانع از ورود حاشیه‌نشینان به محل خود می‌شوند.

وی بابیان اینکه جریان حاشیه‌نشینی به سبب بسیاری از عوامل با مهاجرت افراد از روستاها به شهرها و از شهرها به استان‌های بزرگ‌تر صورت می‌گیرد، گفت: هدف ما پیش‌بینی و پیش‌نگری و همچنین جلوگیری از توسعه حاشیه نشینی است.

ایزدی گفت: در بعد درمان نیز در تلاش هستیم با ارائه زیرساخت‌ها نوسازی و بهسازی را از طریق ساکنان توسعه دهیم.

معاون وزیر راه و شهرسازی در ادامه گفت: هیچ تمایلی به جابجایی محلات نداریم مگر در مواردی که محلات در نقاط بحرانی و خطرناکی چون زیر دکل‌های فشارقوی برق، حاشیه رودخانه‌ها و غیره باشند.

وی از شناسایی ۷۰ هزار خانوار در کشور که در محل‌های بحرانی زندگی می‌کنند، خبر داد و گفت: این افراد و ساکنین این محله‌ها در نقطه مناسبی در همان محل اسکان مجدد خواهند یافت.

ایزدی بابیان اینکه تجربه نشان داده که واگذاری زمین و انتظار ساختن خانه در آن محل از این افراد موفق نیست گفت: متأسفانه با توجه به مسائل و مشکلات موجود در زندگی، این افراد تمایل دارند که زمین را فروخته و خرج مخارج دیگر کنند که متأسفانه نه تنها خانه‌دار نمی‌شوند بلکه مجبور به سکونت در محلی بدتر می‌شوند.

وی بابیان اینکه سکونت این افراد در محله‌های خود مشروط به رعایت قوانین است، گفت: ۹۲ درصد از سکونت‌های غیررسمی کشور در محدوده شهرها هستند و یا به محدوده شهرها کشیده شده‌است.

معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: این سکونت‌گاه‌ها به خاطر اینکه خارج از برنامه رسمی توسعه شهر شکل‌گرفته‌اند غیر رسمی نامیده می‌شوند.

ایزدی گفت: در تلاش هستیم وضعیت سکونت گاه ها درزمینه زیرساخت ارتقا پیدا کنند که خوشبختانه در این زمینه فعالیت هایی در استان‌هایی چون کردستان، کرمانشاه، زاهدان و بندرعباس انجام‌شده است.

معاون وزیر راه و شهرسازی ادامه داد:  در ۹۱ شهر کشور افزون بر ۴۸ هزار هکتار سکونت‌گاه غیررسمی شناسایی‌شده که برنامه موردنظر ساماندهی این تعداد در قالب ۲۷۰ شهر طی دو مرحله ۵ ساله است.

وی عنوان کرد: از سال ۱۳۸۰ تاکنون با مشارکت بانک جهانی به بحث سکونت‌های غیررسمی و حاشیه‌ای ورود پیداکرده‌ایم به‌نحوی‌که اوایل به‌صورت پایلوت در شهرهای استان هرمزگان، اهواز، کرمانشاه و سپس به سنندج، تبریز و ... ورود کردیم و خوشبختانه در حال حاضر برای ۹۱ شهر دارای برنامه هستیم.

ایزدی در خصوص اعتبارات ابلاغی برای بازآفرینی محلات و همچنین رفع حاشیه‌نشینی و سکونت‌های غیررسمی در کشور گفت: خوشبختانه ردیف بودجه‌ای جداگانه‌ای برای این امر در نظر گرفته‌شده که در سال جاری برای کلان‌شهر مشهد ۹۰ میلیارد تومان و شیراز و قم مشترکأ ۳۶ میلیارد تومان اعتبار ابلاغ‌شده است.

وی با اشاره به رایزنی‌های اخیر با وزارت کشور در خصوص ابلاغ اعتبار ۱۸۰ میلیارد تومانی که در بودجه سال جاری در نظر گرفته‌شده، گفت: خوشبختانه اعتبارات بازآفرینی ۵ محله پای قلعه، دوخواهران، پشت شهرداری، خاقانی وحافظ شهرستان نهاوند در این میزان اعتبار دیده‌شده است.

معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه این اعتبارات یا به وزارت کشور و یا به وزارت راه و شهرسازی برای اجرا ابلاغ می‌شود، گفت: خوشبختانه درزمینه مناطق حاشیه‌ای اعتبار در نظر گرفته‌شده علاوه بر رقم اعتباری ردیف ۳۸ برای ۵ محله نهاوند دیده‌شده است.