سکونت نیمی از جمعیت جهان در محلات فقیرنشین تا ۲۴ سال آینده

بنا به نتایج حاصل از مطالعاتی که در راستای "یافتن الگوها و روش‌های مناسب برای انطباق فضاهای قدیمی با نیازهای زندگی امروزی و به‌گونه‌ای تاب‌آور در برابر تهدیدها" انجام شده، و تحلیل جامع و سیستماتیک از آسیب‌های کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، حقوقی و مدیریتی مناطق فقیرنشین، وضعیت بافت‌های فرسوده در این مناطق را می‌توان بدین‌صورت ترسیم کرد:

- کیفیت ابنیه موجود در بافت‌های فرسوده، به دلیل نوع مصالح به‌کار رفته و ایستایی پایین آن‌ها،  عمدتاً از نظر استحکام و ساختار کالبدی،  فاقد شرایط مطلوب جهت سکونت ساکنین و غیرپایدار در برابر تهدیدات (طبیعی و غیر طبیعی) می‌باشد.

- سکنی‌گزینی بخشی از فضای سکونتی بافت فرسوده توسط ساکنین و مهاجرین بافت‌های حاشیه‌ای، مطلوبیت‌های فضایی و کالبدی بافت فرسوده را کم مقدار و بی‌ارزش نموده است.

- وجود فضاهای متروکه و رها شده، ارزش‌های محیطی این بافت‌ها را تحت‌الشعاع قرار داده و در حالی‌که وجود آن‌ها می‌تواند دارای پتانسیل‌های تبدیل به فضاهای مثبت برای ارتقای کیفیت محیطی شهر باشد، در شرایط فعلی از جمله آسیب‌های منفی بافت از منظر امنیتی به‌شمار می‌آید.

- اکثر بناهای موجود در بافت‌های فرسوده، ریزدانه و کوتاه مرتبه (یک یا دو طبقه) می‌باشند.

- کاربری فضاهای موجود در بافت‌های فرسوده در مقایسه با سرانه‌های استاندارد، حاکی از کاستی‌هایی در به‌کارگیری اغلب کاربری‌های شهری است (بجز کاربری مسکونی که بالاتر از نرم استاندارد می‌باشد).

- بیش از پنجاه درصد از ساکنین بافت‌ها، جزء ساکنین اصیل و بومی بافت نبوده و عمدتاً از دیگر مناطق شهری (اغلب مناطق حاشیه‌ای) یا مناطق روستایی به این بافت‌ها مهاجرت نموده‌اند.

- اغلب ساکنین این بافت‌ها به دلیل بالا بودن ناهنجاری‌های اجتماعی، پایین بودن سطح بهداشت و وضعیت زیست‌محیطی محله و ناکافی بودن تأسیسات رفاهی، کمبود فضاهای خدماتی و عمومی از سکونت در این بافت‌ها، اظهار نارضایتی می‌نمایند.

- بررسی سطح درآمد و هزینه‌های خانوار در بافت‌های فرسوده، حاکی از آن است که اغلب ساکنین این بافت‌ها دارای سطح درآمد پایین‌تری نسبت به هزینه‌های ماهیانه خود هستند.

- اکثر ساکنین بافت‌های فرسوده با توجه به اعلام غیررسمی خط فقر در ایران (درآمد ماهیانه کمتر از یک میلیون تومان) به‌ترتیب، با درجاتی از فقر شامل فقر مطلق، فقیر، و نسبتاً فقیر، دست و پنجه نرم می‌کنند.

- بزرگترین مخاطراتی که در مورد اغلب بافت‌های فرسوده و مرکزی شهرهای با سابقه کهن، قابل تشخیص است موضوع بروز تغییرات ناخواسته و مستمر در ترکیب اجتماعی ساکنان این قبیل بافت‌هاست.

- هم‌زیستی ناگزیر و غیرارادی با اقشار اجتماعی تازه‌وارد و ناآشنا به فرهنگ محله و بافت، می‌تواند تبعات متفاوتی را به دنبال داشته باشد.

- نکته بسیار مهمی که جامعه ساکن بافت‌های فرسوده را به شدت تهدید می‌کند معضل خانمان‌برانداز و ویرانگر اعتیاد است؛ شیوع این بلای اجتماعی، به خودی خود، دافعه قوی برای فراری‌دادن افراد سالم از محیط پیرامون و آلوده شدن بافت سکونتی می‌باشد.

شناخت دقیق آسیب‌های نامبرده در کالبد و کارکرد فضاهای شهری در بافت‌های ناکارآمد، ضرورت اجرای برنامه‌های مطلوب و انجام مداخلات مناسب جهت نوسازی و بهسازی این بافت‌ها را روشن می‌سازد. برای حل مشکل باید بی درنگ و با طی قدم‌هایی مؤثر وکارساز، دست به کار شد و نسبت به این کار تعهد کامل داشت.آنچه در این میان مهم است، آگاهی از خطر، احساس‌مسئولیت و اقدام به موقع می‌باشد.

در همین راستاست که شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری ایران، با اتخاذ سیاست‌های پیش‌نگرانه و پیشگیری از گسترش بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری، موضوع پدافند غیرعامل را با هدف ترویج و بسط اندیشه تاب‌آوری شهری، به‌عنوان سبکی از زندگی پایدار، در دستورکار قرار داده‌است.