باداب سورت ساری؛ دومین چشمه آب شور جهان، دلنواز برای گردشگران

 شهرستان ساری مرکز استان مازندران با برخورداری از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی از جمله پارک‌های جنگلی‌، دریاچه ها و آببندان‌های طبیعی، سد سلیمان تنگه پناهگاه‌های حیات وحش و مجموعه‌های تاریخی مانند برج رسکت میزبان گردشگران در همه فصول سال است.

یکی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان ساری پارک جنگلی شهید زارع است که در سه کیلومتری رودخانه تجن و شرق شهر ساری واقع است.گردشگرانی که قصد دیدن این جاذبه طبیعی را دارند می‌توانند با پشت سر گذاشتن شهر ساری به سمت نکا، از کناره بیمارستان سوانح و سوختگی شهید زارع یک کیلومتر به سمت جنوب طی مسافت کنند تا به این پارک جنگلی برسند.

این پارک جنگلی به علت مجاورت با تپه‌های جنگلی کم ارتفاع دامنه البرز، بسیار زیبا و چشم نواز است و امکانات اقامتی کوتاه مدت برای بیتوته مسافران و گردشگران دارد.پارک جنگلی شهید زارع ساری با 70 هکتار مساحت، دارای تیپ درختی بلوط ـ انجیلی است که در سال 1344 جهت جلوگیری از انهدام جنگل و بازسازی و احیا آن با گونه‌های کاج تهران و زربین جنگل کاری شده است.

پناهگاه حیات وحش دشت ناز با حدود 55 هکتار وسعت و پوششی از جنگل‌های جلگه ای دیگر جاذبه طبیعی گردشگری ساری است که در شمال شرقی این شهر واقع است.

دشت ناز از سال 1346به محلی برای تکثیر گوزن زرد ایرانی تبدیل شد. بخشی از گوزن‌های تکثیر شده در این پناهنگاه که به صورت دستی تعلیف می‌شوند همه ساله به زیست گاههای اصلی یعنی حواشی رودخانه دز و کارون منتقل می‌شوند. تعدادی از گوزن‌های این پناه گاه به جزیره اشک در دریاچه ارومیه انتقال می‌یابند. دور تا دور این پناهگاه حصارکشی شده است و گردشگران قادرند گوزن‌ها را از پشت دیوارهای سیمی مشاهده کنند.

پناهگاه حیات وحش سمسکنده دومین پناهگاه حیات وحش شهرستان ساری است که در 10کیلومتری جنوب شرق شهر ساری واقع شده و مسیر دسترسی آن نیز از جاده بین المللی ساری به نکا و سپس ورود به جاده روستای سمسکنده است که در نهایت به درون این پناهگاه ختم می‌شود.

پوشش گیاهی این پناهگاه از نوع گونه‌های جنگلی و جلگه ای است و بخشی از آن مانند منطقه دشت ناز به عنوان زیستگاه گوزن زرد ایرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این منطقه که از سال 1352 تحت حفاظت بود در سال 1354 به عنوان پناهگاه حیات وحش شناخته شد. پناهگاه حیات وحش سمسکنده با هزار هکتار وسعت دارای پوشش جنگلی جلگه ای خزری با گونه‌های شاخص بلوط، انجیلی، آزاد و توسکا است.

شغال، گربه جنگلی، سنجاب و سمور جنگلی و گراز از گونه‌های پستاندار و عقاب جنگلی، جغد و کبوتر جنگلی نیز از پرندگان شاخص این منطقه به حساب می آید.

این منطقه کوهستانی با مساحت 16هزار و 904 هکتار در حدود 95کیلومتری جنوب شرقی شهرستان ساری دارای گونه‌های گیاهی و جانوری بسیار متنوعی است. این منطقه از نظر ویژگی‌های بوم شناختی نظیر آب و هوا،‏ توپوگرافی خاک و زمین شناسی متنوع است.

پناهگاه حیات وحش دودانگه با پارک ملی کیاسر، منطقه حفاظت شده پرور و منطقه حفاطت شده بولا هم مرز است. غیر از انواع درختان و گیاهان جنگلی و مرتعی، مجموعه ای از گونه‌های وحوش نیز در آن وجود دارد که مهم ترین آنها عبارتند از گوزن، شوکا، کل، بز و میش، پلنگ، خرس، گراز و انواع پرندگان، بویژه قرقاول، کبک معمولی و کبک دری که فضای جذابی به آن بخشیده اند.

تالاب حمید آباد از دیگر جاذبه‌های زیبای طبیعت مازندران است که در جاده  در روستای سرسبز و زیبای حمید آباد واقع است. دریا به سمت فرح آباد است. این تالاب پوشیده از گل‌های نیلوفر آبی است که در زمان باز شدن جلوه خاصی به این تالاب و منطقه می‌دهد. گونه‌های مختلف پرندگان اعم از پرندگان مهاجر و غیرمهاجر در این تالاب زندگی می‌کنند که زیبایی این منطقه را دو چندان می‌کند.

ادامه این مسیر به مجموعه تاریخی فرح آباد و ساحل دریای خزر می‌رسد که به گردشگران نوروزی پیشنهاد می‌شود حتما سری به این مجموعه تاریخی بزنند.

این مجموعه تالابی در جوار روستای سید محله در 25 کیلومتری جاده ساری به طرف بابلسر واقع است. سید محله روستایی در دهستان رودپی جنوبی شهرستان ساری است که مجموعه تالاب دو بخشی سراندون در جنوب و بالندون در شمال را در خود جای داده است.

وسعت این تالاب‌ها حدود 30‏ هکتار و عمق متوسط آنها یک متر است. وسعت این تالاب‌ها در زمستان و پاییز پر آب و در بهار و تابستان به علت استفاده زراعی از آب آنها، کم آب است.آب این تالاب‌ها شیرین است و درون و پیرامون آن‌ها را نیز نیزار و گیاهان مردابی پوشانده اند و در پس آن با مرغزارها و شالیزارها احاطه شده است.

این مجموعه از تالاب نیز به دلیل اقلیم مناسب، آب شیرین، پوشش گیاهی و مواد غذایی، زیستگاه پرندگان و آبزیان است. این تالاب‌ها در پاییز و زمستان مامن و زیستگاه مرغان مهاجر از قبیل قو، مرغابی، قره غاز، پرلا و سایر پرندگان است. دسترسی مناسب، محوطه سرسبز و دلنشین، مناظر بکر و وحشی پیرامون این تالاب‌ها فضای گردشگاهی کم نظیری را رقم زده است که می‌تواند گردشگران و مسافران نوروزی را برای ساعاتی از نخستین روزهای فصل بهار از هرگونه بار روحی و روانی ناخوشایند تخلیه کند.

آن دسته از مسافران و گردشگران که به دنبال طبیعت بکر اعم از جنگل ، کوه و چشمه‌های زلال و متنوع هستند، بهتر است سری به بخش چهاردانگه شهرستان ساری بزنند، جایی که که نه از شرجی هوا خبری و نه گرمای طاقت فرسای تابستان خبری است.

چهاردانگه جایی است که در آنجا کوه و جنگل به هم می‌رسند و طبیعت بیش از همه در چشمه‌های آب سرد و گرمی که از دل کوه بیرون می‌زنند و در حاشیه جنگل آرام می‌گیرد، جلوه گری می‌کند.

چشمه‌های سورت که محلی‌ها از آن به عنوان باداب یاد می‌کنند برای اینکه آبش گازدار و درمان کننده برخی از بیمارها است، یکی از صدها چشمه ای است که در منطقه چهاردانگه ساری گردشگران را فرا می‌خواند. سورت نیز به معنی شدت اثر است. این چشمه‌ها در روستای سورت در دهستان پشتکوه و حدفاصل روستاهای اروست و مالخواست واقع است.

این چشمه‌ها از شمال به ارتفاعات و تپه‌های پوشیده از جنگل‌هایی با درختان سوزنی برگ می‌رسد، از جنوب مشرف به دره‌های پایین دست و از شرق در مجاورت ارتفاعات پوشیده از گیاهان بوته ای و درختچه‌ها واقع هستند.

چشمه‌های باداب سورت در سال 1387به عنوان دومین اثر طبیعی ملی ایران بعد از کوه دماوند ثبت شد و به این گونه در جایگاهی بالاتر از اثر طبیعی سرو ابرکوه به عنوان سومین اثر طبیعی ملی ایران جای گرفت. چشمه‌های باداب سورت بعد از چشمه پامو کاله ترکیه به عنوان دومین چشمه آب شور جهان ثبت جهانی نیز شده است.

باداب سورت شامل دو چشمه با آب‌های کاملا متفاوت از لحاظ رنگ، بو، مزه و حجم آب است. چشمه پر آب دارای آب بسیار شور و استخری با قطر حدود 15 متر و عمق زیاد است که عمدتا درتابستان برای آب تنی استفاده می‌شود و برای درمان دردهای کمر و پا، امراض پوستی، روماتیسم و مخصوصا سردرد میگرنی سودمند است.

همچنین این چشمه به علت شور بودن در فصل زمستان یخ نمی‌زند وچشمه دوم که در بالادست و شمال غربی چشمه اول واقع است، ترش مزه و دارای آبی به رنگ قرمز و نارنجی است و در اطراف چشمه کمی رسوب آهن به چشم می‌خورد.

جریان آب‌های رسوبی و معدنی این چشمه‌ها طی سال‌ها، در شیب پایین دست کوهستانی خود صدها طبقه و دهها حوضچه بسیار زیبا به رنگ‌های نارنجی، زرد و قرمز در اندازه‌های مختلف پدید آورده است. این طبقات و حوضچه‌ها در واقع جاذبه اصلی و ویژگی منحصر به فرد چشمه‌های باداب سورت است.

زیبایی این طبقات و محل ویژه قرارگیری چشمه در دامنه کوهستان و چشم اندازهای اطراف بویژه در غروب تحسین برانگیز است. چشمه باداب سورت از نوع ژئوپارک محسوب می‌شود و همزمان با آخرین چین خوردگی البرز در پلیوستوسن و پلیوسن (دوران چهارم زمین شناسی) شکل گرفت.

دیدن چشمه و حوضچه‌های باداب سورت بویژه در فصل بهار خستگی را از جان گردشگران بیرون می‌کند و چشمان کنجکاو و حقیقت جو در کنکاش مناظر طبیعی جنگلی و کوهستانی پیرامون تا دوردست‌ها مبهوت و خیره می‌ماند.

خیال انگیزترین صحنه‌های منطقه به هنگام طلوع و غروب خورشید است که تلالو نور خورشید در حوضچه‌ها و انعکاس نور آنها همراه با سایه روشن طبیعت اطراف جلوه‌های تحسین بر انگیز از موهبت خداوندی را به جلوه‌گری می‌گذارد که این چشم اندازهای چشم نواز هیچگاه از روح و ذهن فراموش نمی‌شود و بارها و بارها طبیعت دوستان را به تماشای خود فرا می‌خواند.

این چشمه‌ها در ارتفاع 1840متری واقع شده اند و در ایران بی نظیر هستند و تا جایی که می‌دانیم در کشورهای ترکیه، آمریکا و نیوزلند چشمه‌هایی شبیه باداب سورت وجود دارد.

دریاچه الندان که در گذشته با نام آببندان پله ازنی هم شناخته می‌شد در نزدیکی روستای ازنی از توابع بخش چهاردانگه شهرستان ساری واقع است و نام خود را هم از این روستا گرفته است. روستای ازنی در 65 کیلومتری جنوب شهر ساری و 20 کیلومتری کیاسر در دهستان چهاردانگه و در بخش چهاردانگه شهرستان ساری و در دامنه کوهی به نام ازنی کوه در جاده ساری ـ سمنان (جاده کیاسر) واقع است.

وسعت دریاچه الندان که آب آن فقط از بارندگی تامین می‌شود 17 هکتار است که در موقع بارندگی به 30 هکتار نیز گسترش می‌یابد. این دریاچه در فصل زمستان محل سکونت اردک‌های وحشی است و در سال‌های اخیر با رها سازی ماهی در این دریاچه کاربرد های آن افزایش پیدا کرد.

در آن سوی دریاچه الندان یا آب بندان پله، رود خانه ای جریان دارد که آب گوارای آن برای نوشیدن بسیار مناسب است، چون از سرچشمه این رودخانه تا محل اتصال آن به زمین‌های کشاورزی هیچگونه سکونتگاه انسانی وجود ندارد که سبب آلوده کردن آن شود. در نزدیکی آبندان پله یا دریاچه الندان درختچه‌های ازگیل و ولیک وفور یافت می‌شود، درختانی مثمری که ثمرشان در فصل پاییز قابل خوردن می‌شود.

نحوه قرارگیری و نوع خاک دریاچه الندان سبب شده در اثر اندک بارندگی تمامی آب‌های باران و برف به سمت آن جریان پیدا کند و عدم نفوذ پذیری خاک آن باعث شده تا ماندگاری آب در آن زیاد شود.

اطراف آببندان در اوایل بهار محل رویش گل بنفشه، یک نوع پیازچه وحشی با نام محلی الزی و انواع سبزی‌های معطر و دارویی است.

دریاچه میانشه که چورت هم نامیده می‌شود در فاصله 10 کیلومتری روستای چورت حد فاصل ساری تا کیاسر و در80 کیلومتری جنوب شهر ساری واقع است. وسعت این دریاچه حدود دو و نیم هکتار است که در حدود سال‌های 1300 خورشیدی بر اثر زمین لرزه و رانش زمین و در پی آن بسته شدن مسیر آب چشمه‌های که در کنار دریاچه واقع بودند، به وجود آمد.

این سد در 45 کیلومتری جنوب غربی ساری، در منطقه ای کوهستانی واقع شده است. سد سلیمان تنگه در سال 1379برای بازدید آماده شد و از نظر اقامتی برای بازدید کنندگان بسیار مناسب است.

امکانات قایقرانی و اسکی در این سد برای گردشگران و بازدید کنندگان مهیا بوده و مجموعه مناسبی برای اقامت و گردش را فراهم آورده است.

با توجه به عظمت سد، زیبایی دریاچه و فضای دلپذیر اطراف آن در حال حاضر، این سد یکی از زیباترین چشم اندازهای مازندران محسوب می‌شود که ظرفیت و قابلیت فوق العاده ای برای صنعت گردشگری این استان است.

یکی از جاذبه‌های تفریحی این سد مهیا بودن امکان ماهیگیری برای گردشگران است. فعالیت بخش خصوصی در بخشی از فضای مجاور سد و با ایجاد محیط‌هایی چون رستوران و سکوهایی برای نشستن و تفریح، جذابیتی دو چندان به این محیط زیبا بخشیده است.

گردشگرانی که از غرب وارد شهر ساری می‌شوند برای دیدن این پارک باید در میدان امام خمینی (ره) مسیر داخل یا مرکز شهر را در پیش بگیرند و تنها با طی چند صد متر در بلوار آزادی می‌توانند پارک آفتاب را در سمت راست خود ببینند.

مساحت پارک آفتاب ساری حدود هزارو 500 متر مربع است و مانند هر بوستان شهری به امکانات لازم از جمله وسایل بازی کودکان مجهز است. این پارک بیش از همه برای چادر زدن و اقامت در شب مورد توجه مسافران و گردشگران قرار می‌گیرد.

تجن نام رودخانه ای است که از شهر ساری عبور می‌کند و این پارک در امتداد این رودخانه در شرق شهر ساری و در کنار پل تجن واقع است. مساحت این پارک حدود 78 هزار متر مربع است که از شمال به جنوب امتداد دارد و به جهت درون شهری بودن، پذیرای مسافران زیادی بخصوص در فصل بهار و تابستان است.

فضای سبز، جاده دسترسی، پارکینگ اختصاصی، نمازخانه، سرویس بهداشتی، آب شرب شهری، شهربازی، وسایل بدنسازی پارکی، سد لاستیکی، دریاچه سد، قایق سواری، پدالی، آلاچیق، تلویزیون پارکی، کافی شاپ،جت اسکی، تخته اسکی و واحد درمانی از امکانات این پارک است.