بافت فرسوده، غول خفته تهران
بافت فرسوده، کابوس تهرانیها شده ،چراکه آنها چندین سال است که از مدیریت بحران پایتخت ناامید شدهاند.
شهری که با 30 دقیقه بارندگی، ترافیک آن به کلاف سردرگمی تبدیل میشود که جز زمان، چارهای برای حل آن وجود ندارد. شهری که شهروندان آن اوج بیدفاع بودن پایتخت را در مدیریت حادثه تلخ پلاسکو مشاهده کردند. حالا باتوجه به حجم بالای بافت فرسوده در تهران اگر زلزلهای در پایتخت رخ دهد، بحران چگونه مدیریت میشود؟ براساس آمار بیش از سه هزار و 270 هکتار بافت فرسوده در این شهر وجود دارد که 22 درصد پلاکهای تهران را بهخود اختصاص داده است.بافت فرسودهای که همچون آتش زیر خاکستر، هر لحظه امکان شعلهور شدن و وقوع یک فاجعه در آن وجود دارد. تراکم بالای جمعیت و نفوذناپذیری آن در مواقع بحرانی برای امدادرسانی،مهمترین مشخصات بافتهای فرسوده است. همین دو عامل موجب شده که بافت فرسوده مورد توجه قرار گیرد و نوسازی آن، یکی از دغدغههای اصلی کارشناسان مدیریت شهری کشور باشد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از قانون، درچند سال اخیر، نوسازی بافت فرسوده مطرح شده است؛ شهرداری بستههای تشویقی برای نوسازی بافتهای فرسوده تهران ارائه کرده است اما این بستههای تشویقی با استقبال مالکان بافتهای فرسوده مواجه نشده است و همچنان این بافتها در شهر جولان میدهند.
حدود نیمی از خانههای تهران ناپایدارند
بهجرات میتوان گفت پاشنه آشیل شهرداری تهران بحث ساخت و ساز است. تراکمفروشی، شهرفروشی، ساخت خانههای غیراستاندارد و ... چالشهای اصلی مدیران شهری تهران بوده است که از مساله ساخت و ساز نشات میگیرد. بسیاری از خانهها بهدور از چشم مهندسان ناظر یا جلوی چشم آنان بدون رعایت استاندارهای لازم ساخته میشوند و از آنجایی که استاندارهای اولیه در آنها رعایت نشده است، ناپایدار و درنهایت فرسوده محسوب میشوند. براساس آمار، 43درصد از کل واحدهای مسکونی تهران ناپایدار هستند و هر روز به این آمار افزوده میشود.
تهران درحال تقسیم به دو نیمه محلههای فقرنشین و محلههای مرفهنشین است. در مساله بافتهای فرسوده نیز میتوان این موضوع را بهروشنی دید. قالب بافت فرسوده در مناطقی واقع شده که شهروندان از سطح درآمدی پایینتری برخوردار بودهاند. بافتهای فرسوده تهران بیشتر در محدوده مرکزی شهر و در مناطق 10، 11 و 12 و همچنین مناطق حاشیهای محدوده مرکزی مانند مناطق 7، 14، 15 و 17 متمرکز شده است.
نگرانی از تراکم بالای جمعیت در بافت فرسوده
وزارت راه و شهرسازی، تعریف مشخصی برای بافتهای فرسوده ارائه کرده است. طبق این تعریف، بافت فرسوده به محلاتی گفته میشود که در آن ساختمانها ناپایدارند و با مصالح کمکیفیت ساخته شدهاند؛ به گونهای که در مقابل زلزله ناایمن هستند و دسترسی ساکنان به خدمات شهری، خدمات بهداشتی، درمانی و خدمات آموزشی امکانپذیر نیست و یا بهشدت با محدودیت مواجه است.
بافت فرسوده پر از کوچههای تنگ و باریکی است که حتی امکان عبور یک خودروی معمولی در آن وجود ندارد، چه برسد به خودروهای بزرگ امدادرسانی مانند آتشنشانی و آمبولانس. بهگفته مدیران بحران کشور،دغدغه مدیریت بحران برای امدادرسانی پس از وقوع حوادثی مانند زلزله در بافت فرسوده شهر تهران، نفوذناپذیری این محلات است؛ چراکه بهدلیل نوع بافت آن، امکان ورود خودروهای امدادرسان مانند آتشنشانی، آمبولانس و...غیرممکن است. مساله دیگر تراکم بالای جمعیت در این بافت است، این محلهها جمعیتی چند میلیونی را در خود جای داده اند که در زمان وقوع حادثه، امکان تلفات انسانی را حتی به عدد میلیون نیز میرساند .
بلاتکلیفی نوسازی تهران
براساس برنامه پنج ساله چهارم توسعه کشور، بافتهای فرسوده باید در 10 سال نوسازی شوند؛ اتفاقی که در تهران تاکنون رخ نداده است.
مدیران شهری تهران از طرحهای تشویقی بسیاری برای نوسازی بافت فرسوده خبر میدهند. درصورت نوسازی در پلاکهای واقع در بافت فرسوده مصوب، تسهیلاتی مانند وام مسکن، معافیت کامل از پرداخت عوارض، واگذاری یک طبقه متراکم تشویقی، حفظ امتیاز انشعابات آب ، برق و گاز، صدور پروانه ساختمانی بر اساس تجمیع فیزیکی پلاکها و موکول کردن تجمیع ثبتی به زمان دریافت پایان کار، از سوی شهرداری به مالکان تعلق میگیرد.
بافت فرسوده پاشنه آشیل مدیریت بحران
بافت فرسوده، دلیل اصلی افزایش تلفات انسانی و خسارت در مواقع بروز بحران مانند بروز زلزله در کشور است. سازمانهای مدیریت بحران در کشور که خود را برای مقابله با حوادث احتمالی مانند زلزله و سیل آماده میکنند، در مقابل چنین بافتهایی دست بسته هستند زیرا هنگام بروز حادثه، امکان حضور و امدادرسانی در این مناطق بهشدت کم است. بههمین دلیل یکی از تلاشهای سازمانهای دولتی بهویژه سازمان مدیریت بحران، تلاش برای بازسازی یا نوسازی بافتهای فرسوده محسوبمیشود، تلاشهایی که در سالهای اخیر باکندی پیش رفته است.
اما و اگرهای بافت فرسوده
امروزه بافت فرسوده به یکی از مهمترین مشکلات شهرها تبدیل شده است؛چراکه در مواقع حادثه و بحران مانند آتشسوزی، زلزله و سایر بلایا،خدماترسانی در این مناطق بسیار دشوار و حتی گاهی غیر ممکن خواهد شد. بیتردید باید با تدوین برنامههای مناسب و در نظرگرفتن منافع ساکنان آن، اقدام به نوسازی بافت فرسوده کرد. دولت دهم اعلام کرده بود که برای احیا و نوسازی بافت فرسوده، تسهیلات پرداخت میکند. اما در بسیاری از شهرهای کشور، مشخص نشد که این اعتبارات چگونه تعلق گرفت و روال آن برای دریافت و بازسازی بافت فرسوده چگونه بوده است. ساکنان بافتهای فرسوده اغلب کم درآمد بوده و از امکان مالی لازم برای نوسازی خانههای خود برخوردار نیستند. این افراد حتی توان بازپرداخت وام و تسهیلات پیشبینی شده را نیز ندارند. صرفه اقتصادی پایین سرمایهگذاری در بافتهای فرسوده در مقایسه با سایر نقاط شهر نیز از دیگر موانع نوسازی بهشمار میرود. همچنین باتوجه به اجاره پایین خانه واقع در بافتهای فرسوده، سهم قابلتوجه اجارهنشینی در این بافتها و وابستگی معیشت مالکان و مستاجران به این نوع از سکونت، نوسازی و بهسازی بخشهایی از بافت فرسوده با چالش جدی مواجه میشود.
بازدید:۱۰۵۴
منبع: اقتصاد انلاین
لینک کپی شد
