تحلیل عوامل انسانی موثر بر تصادفات جاده اي خوزستان

*سازه نیوز-گروه حمل و نقل -مهسا عباسی نورآبادي :امروزه تصادفات و خسارات ناشی از آن یکی از مشکلات عمده حمل و نقل جاده اي در کشور محسوب می شود.استان خوزستان باتوجه به تنوع و پیچیدگی ترافیکی آن و اهمیت خاص محورهایش به علت وجود منابع نفت،گاز، آب و صنایع بزرگ مرتبط با آن ها، نقش ویژه اي به لحاظ حمل کالا و مسافر در کشور دارد. بررسی ها و
تحلیل هاي انجام شده درخصوص عوامل موثر بر تصادفات جاده اي نشان داده اند که عامل انسانی بیشترین سهم را در بروز تصادفات به خود اختصاص داده است بدین منظور این پژوهش به بررسی و ریشه یابی عوامل انسانی و طبقه بندي آن ها پرداخته و اقداماتی موثر جهت جلوگیري از رشد چنین تصادفاتی و کاهش صدمات ناشی از آن ارائه نموده است.
نمونه آماري موردنظر تصادفات جاده اي سال 1388 استان خوزستان می باشد و براي گردآوري اطلاعات ازکه داده هاي تصادفات جاده اي هستند استفاده شده است. براین اساس به تحلیل COM منابع داده هاي 114تصادفات جاده اي باتوجه به محل وقوع تصادفات، زمان وقوع تصادفات و نحوه برخورد وسایل نقلیه پرداخته واهمیت بررسی عامل انسانی در آن ها مشخص شد. از مجموع عوامل انسانی بی توجهی به مقررات و عجله وشتاب بی مورد بیشترین سهم را در بروز تصادفات جاده اي به خود اختصاص داده بودند که باتوجه به طبقه بندي ارائه شده، به ترتیب جزو دسته اشتباه و لغزش طبقه بندي شدند.
کلمات کلیدي: حمل و نقل جاده اي، تصادفات، عامل انسانی، ایمنی جاده اي، راهکار
1. مقدمه
همه ساله در جهان تصادفات جاده اي موجب تلفات زیاد، مصدومیت هاي شدید و خسارات سنگین و جبران ناپذیر می شود. جاده هاي بین شهري با توجه به نقش مهمی که در جابه جایی کالا و مسافر دارند، بخش بزرگی از سیستم حمل و نقل جاده اي می باشندو تصادفات بسیاري با تلفات سنگین در آن رخ می دهد. برطبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، تصادفات جاده اي در جهان سالانه
سبب 1،200،000 نفر کشته و 50 میلیون نفر زخمی می شود [ 1]، این آمار در ایران براي سال 1388 ، حدوداً 23 هزار نفر کشته و295 هزار نفر مجروح است یعنی بر طبق آمار هر 20 دقیقه یک نفر در جاده هاي کشور جان خود را از دست می دهد [ 2]. استان خوستان نیز با توجه به دارا بودن صنایع بزرگی نظیر پتروشیمی، پالایشگاه نفت و صنایع فولاد و بنادر مهم امام خمینی، آبادان و
خرمشهر، یکی از استان هاي پرتردد کشور به لحاظ جابه جایی کالا و مسافر محسوب می شود و باتوجه به کمبود زیرساخت هاي مناسب با این تردد، موجب رشد تصادفات در استان شده است. بر این اساس تلاش در راستاي بهبود وضعیت سلامت سفر و کاهش خطرات سوانح رانندگی با توسعه و به کارگیري ایمنی ترافیک امري ضروري است. ایمنی ترافیک عرصهاي است که ابعاد گسترده و
پیچیدهاي را در اندرکنش با یکدیگر دخیل داشته و آنچه در این میان همچنان مدنظر کارشناسان حوزه ترافیک است شناسایی علل وعوامل مؤثر در بروز یا شدت وقوع یک تصادف است. از دیدگاه علمی و فنی سه عامل وسیله نقلیه، راه و انسان، عوامل موثر در بروزتصادفات جاده اي هستند و برابر اطلاعات و سوابق موجود از میان این عوامل، عامل انسانی (با سهم 93 تا 98 درصد) به عنوان
اصلی ترین و موثرترین عوامل می باشد. بنابراین شناخت انسان و خصوصیات فیزیکی و روانی مؤثر بر رفتار ترافیکی وي زمینه وبستر لازم را براي ارایه و تدوین طرح ها و برنامه هاي مؤثر علمی و کاربردي براي کاهش ضایعات و آسیب هاي ناشی از حوادث ترافیکی فراهم خواهد ساخت.
کشورهاي توسعه یافته از حدود 30 سال پیش با استفاده از روش هاي علمی و مهندسی، برنامه هاي مدونی براي شناسایی علل وقوع تصادفات و راه هاي جلوگیري از رشد خسارات و تلفات آن شروع کردند و با استاندارد سازي زیر ساخت هاي حمل و نقل توانستند رشد سریع تلفات را متوقف کنند، اما همچنان آمار تصادفات در این کشورها نسب به میزان وسایل نقلیه بالا بود، بنابراین درسال هاي اخیر بر عامل انسانی که بیشترین سهم را در بروز تصادفات دارد، تمرکز کردند و اقداماتی موثر در راستاي کاهش خطاي انسانی انجام دادند که با صرف هزینه کمتر سبب کاهش بسیار زیاد تصادفات جاده اي شده است. از جمله این مطالعات می توان به.[ مطالعات جامع کشور نیوزلند در سال 2010 اشاره نمود که راهکارهاي بازدارنده جهت کاهش خطاي انسانی ارائه نموده است [ 3
متاسفانه در ایران تا کنون مطالعات جامعی در این زمینه انجام نشده است و تنها مقالاتی مختصر در این زمینه موجود است که اکثر آنها توسط روانشناسان و یا جامعه شناسان انجام شده است. این خلاء علمی در زمینه بررسی عامل انسانی موثر بر تصادفات جاده اي،لزوم بررسی و ارائه تحقیقات بیشتر در این خصوص را نشان می دهد.
2. اهداف تحقیق
هدف اول این پژوهش شناخت و ریشه یابی عوامل مؤثر بر وقوع حوادث رانندگی استان خوزستان و میزان وزن و تاثیر عامل انسانی در میان این عوامل بوده و دومین آن نیز شناسایی اقدامات مؤثر در پیشگیري از حادثه است ضمن اینکه تلاش براي اعمال مدیریت مؤثر در صحنه تصادفات رانندگی و سعی در ارایه راهکارهاي مؤثر کنترل عامل انسانی به منظور کاهش حوادث ترافیکی و شدت
برخورد وسایل نقلیه اهداف سوم چهارم تحقیق حاضر است.
3. روش انجام تحقیق

هدف غالب از تحقیق پیش رو بررسی تاثیر عامل انسانی بر وقوع تصادفات جاده اي استان خوزستان است و براي دستیابی به این هدف با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و با استناد به آمار و اطلاعات موجود میزان وزن و تاثیر عامل انسانی بر وقوع آن مورد بررسی قرار گرفته و اطلاعات مربوط به این تصادفات بر اساس علت اصلی تصادف، محل وقوع تصادف، زمان وقوع تصادف
و نوع برخورد وسایل نقلیه تقسیم بندي و تحلیل می شوند. سپس با استفاده از طبقه بندي هاي موجود براي انواع خطاي انسانی و نیز مطالعات انجام شده در اي زمینه، ریشه علل خطاهاي انسانی موثر در تصادفات را یافته و براي آن ها راهکارهایی درخور ارائه می شود.
4. مبانی نظري
در ادامه به تعاریف و توضیحات مربوط به مبانی نظري تحقیق پرداخته شده است.
1.4 تعریف تصادف
در فرهنگ لغات، تصادف یعنی به هم برخورد کردن، با هم روبه رو شدن، به هم رسیدن برحسب اتفاق، برخورد ، تصادف عبارت است از برخورد یک وسیله با یک یا چند وسیله نقلیه دیگر، انسان، حیوان یا اشیا که منجر به خسارت مالی یا جانی شده باشد. در دایره المعارف مهندسی ترافیک نیز چنین آمده است : تصادف واقعه اي است نادر و اتفاقی که معلول چند
.[ عامل است، نادر به این معنی که اغلب براي اعضاء یک جامعه اتفاق نمی افتد و در زمان و محل غیرقابل پیش بینی رخ می دهد [ 42.4 عوامل موثر در بروز تصادفات اجزاي اصلی تصادف در سیستم حمل ونقل جاده اي از دیدگاه علمی و فنی در قالب سه عامل انسان، وسیله نقلیه و جاده می باشندکه هر کدام به نوعی در کیفیت و کمیت تردد و جابجایی ایفاي نقش می کنند و باعث ایجاد خطر می شوند.

بدین ترتیب جمع بسیاري از عوامل مختلف در شرایط خاصموجب وقوع تصادف خواهد شد که با تغییر و توسعه عوامل محیطی و فیزیکی و یا تغییردر رفتار راننده، نوع و شکل آن تا حدود قابل توجهی تغییر می کند. باید توجه داشت که کمتر یک تصادف ناشی از یک علت می باشد. در بیشتر موارد شرایطی که منجر به یک تصادف می شود شامل ترکیبی از سه فاکتور عنوان شده است.
عامل وسیله نقلیه
به ندرت اتفاق می افتد که تصادفی فقط داراي یک علت واسط باشد زیرا هر یک از عناصر سه گانه عبور و مرور یعنی وسیله نقلیه،راه و انسان، می تواند وضعیتی را ایجاد کند که با ترکیب آنها علت اصلی تصادف شکل گیرد. عامل وسیله نقلیه مجموع عوامل وسیله نقلیه به تنهایی، وسیله نقلیه و انسان، و وسیله نقلیه و راه می باشد که سهم هریک در ایجاد تصادف با دیگري تفاوت دارد.عواملی نظیر عدم مهارت رانندگان در کنترل خودرو، سن رانندگان، کیفیت و ایمنی خودرو، کیفیت زیر ساخت هاي جاده اي و نقص وسیله نقلیه (شامل نقص سیستم ترمز، تایر، فرمان و..) در سهم مجموعه عوامل وسیله نقلیه تاثیر به سزایی دارد.
عامل راه و محیط پیرامون
طبقه بندي ساده اي از انواع راه ها به ترتیب خیابان فرعی، خیابان اصلی، بزرگراه و آزادراه است. نقش بزرگراه و آزادراه به منظورتامین حرکت با سرعت مستمر و خیابان فرعی و اصلی براي دسترسی می باشند. یک شبکه راه باید براي حمل و نقل ایمن واقتصادي مسافر و کالا مطمئن بوده و جریان ترافیک را حفظ نماید، بدین معنی که اولاً ریسک تصادفات بایستی در حداقل ممکنخود باشد، ثانیاً تاخیرات ترافیکی در راه موردنظر نبایستی از حد قابل قبول تجاوز نمایند. عامل راه و محیط پیرامون شاما مجموع عوامل راه به تنهایی، راه و وسیله نقلیه، و راه و انسان است که براي بررسی آن ها باید طرح هندسی جاده، شرایط سطح روسازي،علائم و تجهیزات راه ، روشنایی جاده و... را مدنظر قرار داد.
عامل انسانی
انسان به عنوان استفاده کننده از راه و هدایتگر و کنترل کننده وسیله نقلیه بیشترین سهم را در وقوع یک تصادف، به خود اختصاص داده است. درواقع اصلی ترین رکن ایمنی ترافیک، راننده است که می تواند با نحوه عمل صحیح و منطقی شرایط متغیر ترافیک راشناسایی و درك نماید و به میزان قابل توجهی از بروز سوانح جلوگیري نماید. عامل انسانی مجموع عوامل انسان به تنهایی، انسان و
وسیله نقلیه، و انسان و راه می باشد و براي بررسی و ریشه یابی آن ها باید انواع خطاهاي انسانی و عوامل وسیل نقلیه و جاده اي که سبب بروز خطاي انسانی می شوند، شناسایی شوند.

بااستناد به آمارهاي موجود، عامل انسانی بیشترین سهم در بروز تصادفات جاده اي را داراست، بنابراین انجام اقداماتی در این زمینه می تواند تاثیر بیشتري در کاهش تصادفات داشته باشد.
3.4 تعریف خطاي انسانی
از خطاي انسانی تعاریف گوناگون ارائه شده است که به سه مورد اشاره می شود:
به عقیده "ریزن" خطا کلمه اي عمومی براي نشان دادن کلیه اتفاقاتی است که در آن ترتیب برنامه ریزي شده ذهنی یا فعالیتهاي فیزیکی براي رسیدن به نتیجه مورد نظر با شکست مواجه می شود. براساس این تعریف خطا ممکن است در اثر.[ برنامه ریزي نادرست یا اجراي نادرست اتفاق بیفتد [ 5ساندرس و موراي" خطاي انسانی را رفتاري که از یک فرد سر می زند، ولی فرد قصد انجام آن را نداشته است و نیز از " نظر مقررات یا یک مشاهده گر پسندیده و مطلوب نیست و یا اینکه آن رفتار موجب شود یک وظیفه یا یک سیستم به.[ شکلی تبدیل شود که از حدود پذیرفته شده فراتر رود، تعریف می کنند [ 6
هولانگل" خطاي انسانی را بصورت یک تصمیم یا رفتار نامناسب که بر اثربخشی، ایمنی یا عملکرد سیستم اثر نامطلوب " .[ داشته باشد، تعریف می کند [ 7با درنظر گرفتن همۀ تعاریف ارائه شده در بالا، خطاي انسانی را می توان به عنوان هر فعالیت فیزیکی یا ذهنی، یا فعالیت نامناسبی کهسبب بوجود آمدن پیامدهاي نامطلوب و غیر قابل قبول می شوند، تعریف کرد.
4.4 رویکردهاي تئوري بررسی خطاي انسانی
اغلب مطالعات اولیه درمورد خطاي انسانی برمبناي تئوري هاي روانشناسی و رفتاري بودند. تئوریهاي روانشناسی و رفتاري ثابت کرده اند که مبناي مناسبی براي تئوریهاي خطاي انسانی می باشند. بطور کلی براي بررسی خطاهاي انسانی دو رویکرد فردي وسیستمی بکار می رود. اکثر تحقیقات ابتدایی خطاي انسانی سیستم ها، براساس خطاي انجام شده در اولین مرحله از تصادف توسط
اپراتور بودند و بر خطا با رویکرد فردي تاکید می کردند و خطاي انسانی را به عنوان علت اصلی در حوادث و تصادفات درنظر می گرفتند. در سالهاي اخیر براي بررسی خطاي انسانی در سیستم حمل و نقل جاده اي، اغلب برهمکنش بین نواقص پنهان یا شرایط خطاي پنهان در سیستم، و خطاهاي انجام شده توسط اپراتوري که فعالیت سیستم را انجام می دهد، درنظر می گیرند. مدت کوتاهی است که خطاي انسانی را به جاي نقص فردي به عنوان نقص سیستم درنظر می گیرند. انجام تحقیقات خطاي انسانی با رویکردسیستمی کار پیچیده اي است. با وجود اینکه درحال حاضر سعی شده است به این رویکرد توجه بیشتري بشود ولی دیدگاه اصلی به خطاي انسانی در سیستم حمل و نقل جاده اي همچنان بصورت فردي است و جرایم تصادفات فقط به شخص راننده معطوف می شوند و نقش شرایط پنهان درنظر گرفته نمی شود. این مسئله براي مدیریت کردن خطاها و بهبود ایمنی نامطلوب است.

باتوجه به اینکه رویکرد سیستمی شرایط مختلفی را براي بررسی علت بروز تصادفات در نظر می گیرد، در تحقیق پیش رو براي بررسی خطايانسانی این رویکرد اساس کار قرار گرفته است.
5.4 انواع طبقه بندي خطاهاي انسانی
طبقه بندي خطاي انسانی یک روش استاندارد براي انتقال و تبدیل تئوریهاي خطاي انسانی به اشکال قابل استفاده است. طبقه بندي هاي مختلفی براي بررسی خطاي انسانی وجود دارد، از جمله کلتز، بیل موستی، ریزن و... که معمولترین آن ها در سیستم حمل و نقل.[ جاده اي طبقه بندي ریزن می باشد. ریزن چهار دسته لغزش، سهو، اشتباه و تخلف را براي خطاهاي انسانی تعریف می کند [ 5
همچنین افراد فعالیت ها را در هفت مرحله شکل گیري هدف، شکل گیري قصد و نیت، مشخص کردن عمل، اجراي عمل، درك وضعیت موجود، تفسیر وضعیت موجود و ارزیابی نتیجه انجام می دهند که هر دسته از خطا در مرحله خاصی از انجام فعالیت اتفاق می افتد.
لغزش ها : این خطاها بیشتر در مرحله اجرا یا مرحله نهایی پردازش شناختی اتفاق می افتندو عمل برنامه ریزي شده بدرستی انجام نمی گیرد.
سهوها : این نوع خطاها در مرحله ذخیره سازي یا مرحله دوم شناختی و حذف نادرست یک عمل برنامه ریزي و ذخیره شده اتفاق
می افتد.
اشتباهات : این نوع خطاها در مرحله برنامه ریزي یا مرحله اول شناختی اتفاق می افتند. درواقع برنامه براي رسیدن به هدف
موردنظر مناسب نیست.
تخلفات : در واقع نوعی از خطاها هستند که به صورت عمدي اتفاق می افتند ولی اشتباهات، سهوها و لغزش ها بدون قصد قبلی و
غیر عمد هستند.
5. عوامل موثر در بروز تصادفات
.[ آورده شده است [ 8 (PIARC) در شکل ( 1) نقش سه عامل ذکر شده در وقوع تصادفات طبق تحقیقات انجمن راه هاي جهان طبق این شکل عوامل انسانی به تنهایی در 57 درصد تصادفات نقش داشته اند. با توجه به شکل ( 1) می توان مشاهده کرد که سهم مشترك عامل انسانی با دو فاکتور وسیله نقلیه و راه مجموعاً به 93 درصد می رسد. در تصادفات راه هاي برون شهري استان.( خوزستان سهم عامل انسانی به 98 درصد می رسد و سهم فاکتورهاي راه و وسیله نقلیه به ترتیب 55 و 9 رصد می باشند (شکل 2)همانطور که ملاحظه می شود عامل انسانی به تنهایی و تعامل آن با دو عامل دیگر بیشترین سهم در بروز تصادفات را به خوداختصاص داده اند. بنابراین درصورتیکه اقدامات مقتضی براي این عامل انجام شود، تاثیر بیشتري در روند کاهش تصادفات را شاهدخواهیم بود.
6. تحلیل تصادفات جاده اي استان خوزستان
باتوجه به فرم هاي کروکی تصادفات بوقوع پیوسته در سال 1388 استان خوزستان، تحلیل تصادفات جاده اي براساس پارامترهاي زیر انجام می شود :
1.6 تحلیل براساس محل وقوع تصادفات جاده اي
همانطور که در شکل( 3) نشان داده شده اغلب تصادفات در 30 کیلومتر ابتداي شهر اتفاق می افتند که ناشی از خستگی راننده درهنگام رسیدن به مقصد و همچنین تغییر شرایط محیطی و محدودیتهاي رانندگی در هنگام خروج از منطقه شهري و ورود به منطقه برون شهري در ابتداي سفر و عدم تطبیق راننده با این تغییر شرایط می باشد. همچنین با توجه به اینکه در محورهاي استان خوزستان، به دلیل وجود روستاهاي بسار در حومه شهرها، راه هاي دسترسی و تقاطع هاي بسیاري موجود است که سبب بروزتصادفات بسیاري نیز در این محل ها می شود. این قبیل تصادفات ناشی از عدم رعایت حق تقدم، حواس پرتی، نقض مقررات و یاسایر عوامل انسانی می باشد.شکل 3- تعداد تصادفات به تفکیک فاصله از مبدا در سال 1388
2.6 تحلیل براساس زمان وقوع تصادفات جاده اي
تحلیل هاي انجام شده در این زمینه نشان دادند که اغلب تصادفات هنگام تغییر فصل و تغییر شرایط اقلیمی اتفاق می افتد که ناشی از عدم مهارت کافی راننده در تطبیق خود با شرایط جدید می باشد. همچنین میزان تصادفات در ساعات اولیه روز و نیز هنگام ظهربه علت خواب آلودگی و خستگی راننده بیشتر می باشد (شکل 4). با توجه به حجم تردد و نیز فراوانی تصادفات رخ داده در شب،نرخ وقوع تصادفات در شب 3 برابر روز می باشد.شکل 4- تعداد تصادفات به تفکیک ساعت وقوع تصادفات در سال 1388
3.6 تحلیل براساس نحوه برخورد وسایل نقلیه
براساس شکل ( 5) واژگونی و تصادفات پهلو به پهلو بیشترین سهم در بروز تصادفات را دارند که ناشی از سرعت غیر مجاز، سبقت غیر مجاز و عدم رعایت احتیاط از جانب رانندگان در استفاده از راه هاي دسترسی می باشد.شکل 5- درصد تصادفات به تفکیک نوع برخورد وسایل نقلیه در سال 1388
7. عوامل انسانی موثر در بروز تصادفات جاده اي
با توجه به شکل ( 6) و تحلیل علت تامه وقوع تصادفات نشان می دهد، علت اصلی تصادفات بی توجهی به مقررات راهنمایی ورانندگی و عجله و شتاب بی مورد است، که نشان دهنده سهم بالاي عوامل انسانی در وقوع تصادفات می باشد. اما باید توجه داشت،از آنجایکه انسان همواره در روند آمد و شد با سر و صداي وسایل نقلیه، وزش باد، بارش باران و حوادث غیر عادي در نقاط مختلف راه است بنابراین عوامل پیش بینی نشده بسیاري در طرز رفتار و روحیات او تاثیر مثبت و منفی باقی خواهد گذاشت که شناخت این عوامل نیاز به یک تحقیق دقیق و گسترده دارد. یافته هاي حاصل از تحلیل عوامل انسانی نشان از نیاز سرمایه گذاري در بخش ارتقاي سطح آگاهی و فرهنگ رانندگان دارند.شکل 6- سهم عوامل مختلف انسانی در بروز تصادفات جاده اي
8. نتیجه گیري
-1 مقایسه آمار تصادفات جهان و خوزستان نشاندهنده این مطلب است که، مجموع سهم عامل انسانی در خوزستان 98 درصد بوده که 5 درصد بیشتر از میزان جهانی آن است. علت این افزایش سهم انسان را می توان این چنین بیان کرد که، با وجودیکه سهم انسان به تنهایی در تصادفات کم، ولی مجموع سهم انسان و وسیله نقلیه، و انسان و جاده بیشتر شده است که در مجموع سبب اختصاص
سهم بیشتري به عامل انسانی می شود.-2 اغلب تصادفات در 30 کیلومتر متصل به ابتداي شهرها و یا در محل تقاطع هاي سه راهی حادث می شود. که ناشی از طرح هندسی نامناسب و پیچیده ورودي شهرها یا تقاطع ها، عدم وجود دید کافی که سبب کاهش زمان عکس العمل راننده شده، خستگی راننده، حواس پرتی راننده به علت ساخت و ساز هاي کنار حریم جاده و تردد عابرین پیاده و.. از عرض جاده، نقض مقررات راهنمایی و رانندگی و یا سایر عوامل انسانی است.
-3 بیشترین تصادفات در زمان تغییر شرایط اقلیمی و یا شرایط جوي نامساعد نظیر بارندگی، مه یا برف اتفاق می افتند. زیرا راننده مهارت کافی در تطبیق رفتاري خود با شرایط اقلیمی جدید و همچنین اطلاع کافی از نحوه رانندگی در شرایط جوي نامساعد راندارد.
-4 نرخ تصادفات اتفاق افتاده در شب حدوداً سه برابر تصادفات روز می باشد. این مسئله ناشی از روشنایی نامناسب در طول جاده،علی الخصوص در نقاط حادثه خیز و یا قوس هاي افقی خطرناك می باشد و سبب می شود تا راننده نتواند دید کافی بر مسیر جاده داشته باشد و درصورت بروز خطر عکس العمل مناسب نشان دهد.
-5 بیشترین نوع برخورد از میان تصادفات اتفاق افتاده، واژگونی و انحراف از مسیر می باشد، که به علت سرعت غیرمجاز، سبقت هاي غیرمجاز، عدم رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی و یا مهارت ناکافی راننده در کنترل وسیله نقلیه است.
-6 نتایج حاصل از تحلیل تصادفات نشان می دهد که بی توجهی به مقررات و عجله و شتاب بی مورد اصلی ترین عوامل انسانی موثر در تصادفات جاده اي می باشند. که براساس طبقه بندي ریزن عجله و شتاب بی مورد جزو دسته لغزش ها و بی توجهی به مقررات اگر به طور عمد باشد جزو دسته تخلف و اگر غیرعمد باشد جزو دسته اشتباهات تقسیم بندي می شوند.
-7 با توجه به سهم 98 درصدي انسان در تصادفات حاده اي استان خوزستان، نیاز به سرمایه گذاري ویژه بر کاربران راه و عوامل موثر بر آن ها ضرور می باشد. باید توجه داشت که روش هاي اجبار به تنهایی در افزایش ایمنی موثر نیست و ارتقاي فرهنگ ترافیکی کاربران راه، تغییر و اصلاح سیستم اخذ گواهینامه، آموزش از همان دوران نوجوانی و حتی کودکیو.. می تواند در کاهش
عوامل انسانی موثر باشد. باتوجه به این مطالب و نیز رویکرد سیستمی که این تحقیق براي بررسی خطاي انسانی اتخاذ نموده است،
توجه به نکات زیر می تواند در کاهش خطاي انسانی و به طبع آن کاهش تصادفات جاده اي موثر باشد.
در زمینه عامل انسانی 

- آموزش و فرهنگ سازي قبل از ورود به عرصه حمل و نقل و بعد از آن بصورت دوره اي
- ارتقا سطوح تعلیم رانندگی و تقویت و اصلاح مقررات صدور گواهینامه
- تقویت مقررات کنترلی رانندگان براي مصرف کنندگان مشروبات الکلی و مواد مخدر
- بالا بردن سطح آگاهی هاي مردم از قوانین و مقررات رانندگی
در زمینه عامل انسانی و وسیله نقلیه 
- استاندارد سازي کلیه وسایل نقلیه جاده اي در مراکز تولیدات و واردات
- تقویت سیستم کنترل کیفیت و معاینه فنی خودروها به عنوان الزامات قانونی
در زمینه عامل انسانی و راه 
- استاندارد سازي طرح هندسی جاده ها
- بهبود علائم عمودي و افقی جاده ها
- بهبود و تقویت دید رانندگان

*کارشناس ارشد راه و ترابري، دانشگاه شهید چمران اهواز-دانشکده مهندسی-گروه عمران
. مراجع
1. World Health Organization, Geneva, ''World report on road traffic injury prevention'' :summary,2004.
. 2. سازمان راهداري و حمل و نقل جاده اي، سالنامه آماري سازمان راهداري و حمل و نقل جاده اي، فصل پنجم، 1388
3. Ministry of transportation, "NEW ZEALAND's Road Safety Strategy 2010-2020",2010.
. 4. بهروزي، ك.، دائره المعارف مهندسی ترافیک، تهران، انتشارات مجد، چاپ اول، 1381
5. Reason, J. "Human error", New York, Cambridge University Press, 1990.
6. Senders, J., & Moray, N., "Human error : cause , prediction and reduction. Lawrence Erlbaum
Associates", Hillsdale, New Jersy, 1991.
7. Hollnagel, E., "Congitive Reliability and Error Analysis Method-CREAM", 1st Edition. Esevier Science,
Oxford, England, 1998.
8. PIARC Technical Committee, World Road Association,2008.

---