موضوع ثبت جهانی ایذه تا کی در "فهرست موقت" یونسکو می‌ماند؟
سازه نیوز:جعفر مهرکیان گفت: بحث رقابت در زمینه ثبت جهانی آثار باستانی چیز بی‌معنایی است چون حقیقت آشکار است.این باستانشناس و سرپرست ایرانی گروه باستانشناسی در ایذه با بیان این که تفاوت عمده‌ای بین میراث ایذه با دزفول و شوش وجود دارداظهار داشت: اگرچه نمی‌توان وجود تپه‌های باستانی اطراف دزفول همچون چغامیش و... را نادیده گرفت؛ دشت‌ها، کوهستان‌ها و غارها به خاطر پوشش گیاهی و آب و هوای خوب جاذبه بیشتر و شرایط بهتری برای سکونت داشته‌اند. بیشتر این فعل و انفعالات در میانه زاگرس میانی بوده است همچون غارهای مهمی مثل اشکفت سلمان و... که نمی‌شود آنها را با شرایط دزفول مقایسه کرد.
وی افزود: اگر خوش‌بینانه به قدمت آثار باستانی دزفول نگاه کنیم متوجه می‌شویم به دوره ساسانیان یا اشکانیان بازمی‌گردند (به استثنای تپه‌های اطراف آن) اما اگر تخت جمشید را از این مقوله فاکتور بگیریم شاید بتوان ایذه را بزرگترین نمایشگاه نگارکندهای ایران دانست زیرا این حجم از آثار در هیچ کجا دیده نمی‌شود.
مهرکیان توضیح داد: وقتی به سایت یونسکو نگاه می‌کنیم می‌بینیم که اسم ایذه سال‌ها است که در (tentative list) یا فهرست موقت قرار گرفته است. عده‌ای با شنیدن اسم یونسکو کار را سهل می‌پندارند اما این اسم در فهرست موقت حاصل بسترسازی‌هایی بود که به صورت جمعی انجام شده است.
این باستانشناس خاطرنشان کرد: ما سال‌ها پیش از نماینده یونسکو دعوت کردیم تا از منطقه دیدن کند. این بازدید انجام شد و او به اهمیت منطقه پی برد و حاصلش قرار گرفتن ایذه در فهرست موقت ثبت جهانی شد. اگر به سایت یونسکو مراجعه کنید نام ایذه با عنوان "آیاپیر" آمده که متن آن را خودم نوشته‌ام با این که از ترجمه آن راضی نیستم.
مهرکیان بیان کرد: ما تمامی شروطی را که برای رسیدن به ثبت جهانی ایذه لازم است برشمرده‌ایم. نگارکندهایی که از عیلام قدیم تا حدود همزمان با پارتی‌ها یعنی الیمایی‌ها هستند به اضافه آب و هوا و اقلیم منطقه همگی گواه این مساله‌اند. دزفول که جای خود دارد در شوش حتی کتیبه‌ها قابل جابه‌جایی هستند اما در ایذه نه.
سرپرست ایرانی گروه باستانشناسی در ایذه ادامه داد: می‌شود گفت حتی نگارگری‌های ایذه روی تخت جمشید تاثیر گذاشته است منتها با یک تفاوت. آدم‌هایی که در نگارکندهای آیاپیر و نارسینا یا کول فرح هستند پرسپکتیو ندارند مثل نقاشی یک کودک. این کودک اما بزرگ شده و در تخت جمشید با پرسپکتیو ظاهر می‌شود.
او همچنین با اشاره به تپه‌های باستانی ایذه اظهار داشت: تپه‌های مهم زیادی همچون تپه سبزعلی، تپه زبرجد و... در منطقه ایذه وجود دارند که باید کاوش‌های سیستماتیک روی آنها انجام شود اما در سال‌های اخیر انجام نشده است. کارها در یک فرازی به پیمانکاران داده شد منتها به آثار علمی و پژوهشی آسیب وارد کردند و کسی هم به این مساله رسیدگی نکرد.
مهرکیان با بیان این که هم‌اکنون در حال کار در منطقه خاستگاه مرد یک دست پارتی به همراه هیات ایتالیایی ـ ایرانی هستند تصریح کرد: دادن کار به واسطه و واسطه با دادن کار به دیگری تا برسد به دست دانشجوی کارشناسی بی‌تجربه فلان دانشگاه که قرار است کار تشخیص قدمت را انجام دهد منجر به این می‌شود که فلان تپه طبیعی باستانی شناخته شود و یک تپه باستانی اصلا دیده نشود.
