لیلا عراقیان برنده جایزه معمار:
تهران یک شهر ماشین محور است نه انسان محور
در مراسم پایانی پانزدهمین دوره جایزه معمار، جایزه رتبه اول گروه عمومی به طراح پل طبیعت تهران رسید. لیلا عراقیان معمار جوان ایرانی که پیش از این بارها در رسانه‌های ایرانی و خارجی نام او را به عنوان طراح پل طبیعت و برنده جایزه بین‌المللی شنیده بودیم، در گفت‌وگویی از تجربه‌ها و دغدغه‌هایش سخن گفت. یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های او این‌است که همگان بدانند پل طبیعت نتیجه یک کار گروهی بوده‌است نه یک نفر به‌تنهایی! گفت‌وگوی مجری را با مهندس لیلا عراقیان بخوانید.
خانم عراقیان کجا درس خوانده‌اید؟
من دوره لیسانس را در دانشگاه بهشتی خواندم. در سال آخر دانشگاه شرکت سازه‌های پارچه‌ای دیبا را به اتفاق آقایان علیرضا بهزادی و بهرنگ بنی‌آدم تاسیس کردیم. برای فوق‌لیسانس به کانادا و دانشگاه UBC رفتم. همزمان درس می‌خواندم و کارهای ایران را انجام می‌دادم.
چه شد که وارد پروژه پل طبیعت شدید؟
در تابستان 1387 سال اول فوق‌لیسانسم تمام شده بود که مسابقه پل از سوی شرکت نوسازی اراضی عباس‌آباد مطرح شد. مسابقه در دو مرحله انجام شد و طرح ما در مرحله اول جزو طرح‌های برگزیده و در نهایت در مرحله دوم برنده شد. این طرح محصول کار گروهی علیرضا بهزادی، سحر یاسایی و من بود.
پس از این‌که برنده شدن ما اعلام شد، از دانشگاه مرخصی گرفتم و به ایران برگشتم و به مدت یک سال در کنار گروه سازه (شرکت ایتالیایی Maffeis Engineering) روی نهایی و اجرایی شدن طراحی متمرکز شدم. پس از آن از پاییز 1389 ساخت پل شروع شد و من برای تکمیل تحصیلاتم به کانادا برگشتم و در طول چهار سالی که پل ساخته می‌شد، نظارت بر ساخت را آقای علیرضا بهزادی انجام داد.
طبق آماری که در مهرماه گذشته توسط شرکت نوسازی اراضی عباس آباد منتشر شده، در یک سالی که این پل مورد بهره‌برداری قرار گرفته، در حدود 5/4 میلیون نفر از آن بازدید کرده‌اند. فکر می‌کنید چرا این پل تا این حد مورد توجه قرار گرفته؟
این طور که به نظر می‌رسد مردم این پل را دوست دارند. من معتقدم اولین وظیفه ما معمارها این‌است که فضاهایی خوب برای مردم طراحی کنیم. برای این‌کار باید بتوانیم تصور کنیم که مردم چه چیزی را دوست دارند. به نظرم این پل مورد پسند مردم قرار گرفته چون در طراحی و ساخت آن به نیازهای فیزیکی و روانی آن‌ها توجه شده است. مردم دوست دارند روی آن بمانند، روی نیمکت‌ها بنشینند و منظره اطراف را تماشا کنند. دیدن منظره اطراف تهران، کوه، پارک طالقانی و درخت‌هایش و چشم‌انداز اتوبان از آن ارتفاع، تجربه تازه و کم نظیری است و همه این‌ها انگار جزیی از پل هستند. همچنین این پل یک خط صاف و مستقیم نیست؛ پیچیدگی‌هایی دارد که آدم‌ها هربار می‌توانند روی آن، مسیر تازه‌ای را انتخاب کنند و تجربه جدیدی داشته باشند. انتهای پل معلوم نیست و برای مردم حس کشف کردن ایجاد می‌کند.
چرا همه فضاهای عمومی که ساخته می شوند با چنین استقبالی روبه رو نمی‌شوند؟
هرچند فضاهای عمومی خوب و مورد استقبال مثل بازسازی باغ موزه قصر کار مهندس آرش مظفری و سینمای ملت کار مهندس دانشمیر هم ساخته شده، اما تعدادشان انگشت شمار است. به طور کلی می‌بینیم که در جایزه معمار امسال هم مانند سال‌های گذشته، بیش‌تر پروژهای خوب کارفرمای خصوصی دارند. اجرای پروژه‌های عمومی مشکلاتی دارد که جای بحث آن این‌جا نیست. کارفرمای خصوصی هم نمی‌آید پارک بسازد یا خیابان را به‌سازی کند یا فضای عمومی شهری بسازد. بنابراین شهر به‌این وضعی که الان می‌بینیم درآمده.
چه وضعی؟
به نظر من تهران یک شهر ماشین محور است نه انسان محور. ما گذرگاه امن برای پیاده ها نداریم آن‌هم پیاده‌هایی که سالم هستند. افراد آسیب‌مند که دیگر جای خود را دارند.
چه کارمی‌توان کرد؟
تنها در صورتی که مدیران و ستادهایی که به نوعی مسولیتی در مدیریت شهر و حمل و نقل دارند و البته تک تک شهروندان در کنار یکدیگر هدف بهبود وضعیت را داشته باشند، برای رسیدن به این هدف در مسیر درست تلاش کنند و منافع جمعی بلند مدت را در مقابل منافع فردی کوتاه مدت در اولویت قرار دهند، آن‌گاه می‌توانیم روزهای بهتری را برای شهرمان پیش‌بینی کنیم.
اجازه دهید به جایزه معمار برگردیم. اهمیت این جایزه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
جایزه معمار اولین و مهم‌ترین جایزه معماری در ایران است. این فرصت خوبی برای معماران است که دور هم جمع شوند و کارهای‌شان شناخته شود. خیلی‌ها برای اولین بار از طریق جایزه معمار به جامعه حرفه‌ای معرفی شدند. برای دانشجویان معماری هم انگیزه خوبی است که می‌بینند در کشور خودشان یک نهاد معتبر وجود دارد که امکان مطرح شدن را برای‌شان فراهم می‌کند.
حضور سوپرپایپ به عنوان حامی این جایزه برای شما چه معنایی دارد؟
این‌که یک پروژه خوب باشد، تنها به‌دست و برعهده معمار نیست. تیم بزرگی از کارفرما گرفته تا تولید کننده‌های مصالح و تجهیزات با کیفیت و پیمانکارها باید کارشان را درست انجام دهند تا یک پروژه موفق از آب در بیاید. حضور سوپرپایپ که کارش تاسیسات است، نشان می‌دهد که این شرکت در جهت انجام یک مسئولیت اجتماعی مهم که کمک به پیشبرد معماری و در نهایت ساخت و ساز خوب است، تلاش می‌کند و این باعث دلگرمی معمارهاست.
شما به عنوان یک معمار چه‌قدر برای استفاده از تاسیسات خوب در ساختمان اهمیت قایل هستید؟
اگر یک سنگ نما بشکند، شما به‌سرعت آن را عوض می‌کنید اما تاسیسات دیده نمی‌شود. موقعی دیده می‌شود که خرابی به‌بار آمده، پول از بین رفته، مصالحی که استفاده شده خراب و ساختمان کلنگی شده است. بنابراین برای آن‌که ساخت و ساز خوب داشته باشیم، از همان اول باید تاسیسات خوب با اجرای خوب در ساختمان به‌کار برده شود.
منبع: مجله مجری شرکت سوپرپایپ اینترناشنال"
