کشف شواهدی از دوره نوسنگی در محوطه هرمنگانِ فارس
مرتضی خانی‌پور (سرپرست هیات باستان‌شناسی) گفت: محوطه هرمنگان درغرب روستای جشنیان شهرستان بوانات واقع شده که در فروردین 1394 شناسایی شد.
وی افزود:باتوجه به تخریب های صورت گرفته براثر فعالیت های کشاورزی و باغداری، انجام پژوهش های باستان شناسی برای حفظ محوطه در دستور کار قرار گرفت ودر پی آن کاوش و گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم انجام شد.
خانی پور گفت:باکاوش درگمانه ها تعیین عرصه و حریم مشخص شد که متاسفانه احتمالا بیش از 50 درصد محوطه توسط کشاورزان به کلی نابود شده و قسمت های کمی از محوطه باقی مانده است.
وی با اشاره به اینکه اگر این محوطه تخریب نشده بود می توانست شناخت و درک ما را از فرهنگ های دوره نوسنگی منطقه بوانات و فارس بهبود بخشد،گفت : در کاوش‌های صورت گرفته، دو فاز استقراری شناسایی شد در فاز قدیمی تر نبود معماری و همچنین وجود اجاق های متعدد و پراکندگی خاکستر نشان از احتمالاً کوچرو بودن ساکنان دارد.
این باستان شناس افزود: بر روی این نهشته ها معماری چینه ای شامل اتاق ها و فضاهای متعدد شناسایی شد که با خاک سفید رنگ اندود شده و همچنین دیوارهای دو اتاق به وسیله گل اخری به رنگ قرمز در آمده اند.
وی در ادامه گفت: متاسفانه بر اثر خاکبرداری غیرمجاز بیشتر این اتاق ها تخریب شده اند که به همین دلیل نمی توان تحلیل درست و قاطعی از کارکرد این فضاها ارایه داد.
خانی پور تصریح کرد: در یکی از ترانشه های کاوش شده سازه ای حرارتی بدست آمد که با توجه به ساختار آن، احتمالا کوره ای از نوع کوره های باز بوده که برای پخت سفال استفاده می شده است.
وی گفت :در حال حاضر با مقایسه سفال های به‌دست‌آمده از این محوطه با سفال های تل موشکی، تل جری، تل بشی و تل کوشک هزار در حوضه رود کر می توان این محوطه را هم‌زمان با دوره نوسنگی محوطه بشی و کارگاه TMB تل موشکی دانست که با توجه به تاریخ گذاری های مطلق این محوطه ها، هرمنگان را نیز می توان با استقراری بین 8100 تا 7800 سال پیش از میلاد دانست.
خانی پور افزود: از دیگر یافته های این کاوش می توان به ابزارهای سنگی که عموما شامل ریز تیغه و هندسی هستند و نشان از درو گیاهان و شکارورزی دارندو همچنین سنگ مادر و پراکنش زیاد دورریزها اشاره کردکه بیانگر تولید ابزار در خود محوطه است .
وی درباره تعداد زیادی اشیا ریز گلی و سنگی بدست آمده ،گفت:در مورد کارکرد آنها نظرات گوناگونی وجود دارد، برخی آنها را پلاک لب یا گوش دانسته و برخی نیز آنها را کالاشمار یا توکن دانسته اند.
خانی پور گفت : از دیگر یافته ها می توان یه سنگ ساب ها، دس آس، کوبنده های سنگی و ابزار استخوانی اشاره کرد .
وی گفت :برای مطالعات تکمیلی و شناخت اقتصاد معیشتی مردمان ساکن در این محوطه نمونه های استخوانی و گیاهی برداشت شده است.
مجوز کاوش باستان شناسی درحوزه رودخانه بوانات توسط رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری صادر شده است.
