نظارت شورای شهربر ایمنی ساختمان‌های موجود
سابقه این موضوع به سال 86 برمی گردد که طرح جامع تهران تصویب شد. طرح جامع تهران بلندمرتبه سازی را به بعد از تصویب ضوابط بلندمرتبه سازی، آن هم در پهنه های محدودی موکول کرده است. یعنی تا زمانی که این ضوابط به تصویب شورایعالی شهرسازی و معماری نرسد بلندمرتبه سازی نمی تواند اتفاق بیفتد و تا امروز این ضوابط تصویب نشده است یعنی شهرداری نباید مجوز بلندمرتبه سازی صادر کند.
بلندمرتبه‌سازی بدون در نظر گرفتن تدابیر امنیتی بلای جان تهران شده که نزدیکترین حادثه‌ای که در پی همین موضوع اتفاق افتاد حادثه پلاسکو بود که علاوه بر تلفات جانی که در پی داشت، از نظر مالی هم خسارات زیادی به بخش زیادی از جامعه وارد کرد. به گفته مدیران شهرسازی اوج صدور مجوز و انجام این بلندمرتبه سازی‌ها از سال 86 تا 93 بوده است. به عبارتی و به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی در این هفت سال صدها مجوز برای بلندمرتبه‌سازی در مناطقی که به هیچ عنوان ظرفیت این ساختمان‌ها را ندارند صادر شده است و این مساله را به یک چالش بزرگ تبدیل کرده که یک طرف آن پروسه صدور مجوز برای این ساختمان‌ها و طرف دیگرش برخورد با ساختمان‌های بلندمرتبه موجود بدون رعایت قوانین است.
عزم جدی دولت دوازدهم بر ایمنی شهرها
معاون وزیر راه و شهرسازی درباره بلندمرتبه‌سازی در تهران گفته است: طی سال‌های اخیر در شهرداری برای احداث صدها ساختمان بلندمرتبه در معابر باریک مجوز صادر شد که اگر اتفاقی در آن موقعیت‌ها بیفتد امکان مدیریت مناسب بحران وجود نخواهد داشت. لذا انتظار می‌رود با توجه به انتخابات برگزار شده در شورای شهر، این موضوع به عنوان یکی از اولویت‌ها در دستور کار قرار گیرد تا خطرآفرینی جدید و جدی‌تری همانند ساختمان پلاسکو در شهرهای بزرگ نداشته باشیم.
محمد شکرچی‌زاده با شاره به وجود ساختمان‌های بلند مرتبه فاقد ایمنی در تهران اضافه کرده است: مساله‌ای که باید در دستور کار قرار گیرد این است که با ساختمان‌های موجود چه باید کرد. در این زمینه امیدواریم با همراهی مرکز بزرگی مثل مرکز تحقیقات که می‌تواند بر انجام ضوابط و اقدامات پیشگیرانه نظارت داشته باشد خدمات مطلوب‌تری در حوزه مدیریت شهری انجام شود.
او در ادامه بر عزم دولت دوازدهم برای ارتقای ایمنی شهرها تاکید کرده و توضیح داده است: در مجموعه وزارت راه و شهرسازی و نیز مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی سعی داریم در دولت دوازدهم به منظور تحقق برنامه‌های اعلامی رییس جمهور در جریان برنامه‌های انتخاباتی عزم جدی‌تری برای ایمنی بیشتر شهرها، راه‌ها و جاده‌های کشور نشان دهیم.
شکرچی زاده همچنین حادثه‌ای که در ساختمان پلاسکو افتاد را باعث جریحه‌دار شدن افکار عمومی دانسته و یادآور شده است که باید مساله افزایش تاب‌آوری شهرها مورد توجه قرار گیرد.
به گفته او، به خصوص با توجه به تغییراتی که در ترکیب مدیریت شهری در انتخابات ۲۹ اردیبهشت صورت گرفته، انتظار مضاعفی برای مردم در شهرها ایجاد شده که این مساله در دستور کار جدی قرار گیرد.
معاون وزیر راه و شهرسازی علاوه بر این تاکید کرده است: مرکز تحقیقات به مدیریت‌های جدید شهری اعلام آمادگی می‌کند با توجه به اینکه در بیش از ۲۰ شهر بزرگ کشور ترکیب شورای شهر دچار تغییر اساسی شده، در مجموعه این کلان‌شهرها توان تخصصی خود را برای مقوله افزایش تاب‌آوری قرار دهد تا نهایتا بتوانیم در پایان یک دوره چهار ساله به طور مشخص به مردم اعلام کنیم در زمینه‌ها و مولفه‌های مختلفی که ایمنی شهرها را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد اقدامات موثرتری را انجام داده‌ایم.
به اعتقاد شکرچی زاده، بحث مدیریت بحران در شهرها مساله مهمی است که مسوولیت این کار در تهران با شهرداری است. باید ببینیم اگر با حادثه‌ای مثل زلزله و آتش‌سوزی در شهر مواجه شویم، شهر چقدر توان مقابله علمی و کارشناسانه با این حوادث دارد.
ممنوعیت بلندمرتبه‌سازی توسط شورای عالی شهرسازی و معماری
در همین زمینه و درباره سابقه وجود ساختمان‌های بلندمرتبه در تهران علی اعطا، پژوهشگر دکتری تخصصی معماری و عضو منتخب شورای پنجم شهر تهران به همبستگی می‌گوید: سابقه این موضوع به سال 86 برمی گردد که طرح جامع تهران تصویب شد و درباره بلندمرتبه‌سازی گفته شد که درپهنه‌های خاص و محدودی با توجه به گسل‌ها و موارد دیگر مجاز به این کار هستند و در غیر این صورت و به جز این شرایط هرگونه بلند مرتبه‌سازی به تهیه، تدوین و تصویب ضوابط مشروط شد. یعنی تا زمانی که این ضوابط به تصویب نرسد هرگونه بلندمرتبه‌سازی نمی‌تواند اتفاق افتد که تا امروز این ضوابط تهیه و تصویب نشده است.
او در ادامه با اشاره به اینکه از سال 86 تا 93 بلندمرتبه‌سازی علی رغم این طرح جامع صورت گرفت اضافه می‌کند: در طول این مدت و به‌رغم این قانون بلندمرتبه‌سازی آن هم به صورت وسیعی صورت گرفت که اینکه با چه ساز و کاری اجازه بلندمرتبه‌سازی به این‌ها داده می‌شد هم یک مشکل بود. اما اگر بخواهیم بدانیم این ساخت و سازها به چه صورتی شکل گرفته است باید بگویم که صدور این مجوز به این صورت بود که درخواست مالکین به صورت موردی به کمیسیون ماده 5 ارجاع داده می‌شد. در آن زمان رییس کمیسیون ماده 5 در تهران شهردار بود و در بازه هفت ساله مشاهده کردیم که حجم وسیعی مجوز برای بلندمرتبه‌سازی داده شد که هیچ توجیه شهرسازی از لحاظ دسترسی، ایمنی و... نداشتند.
به گفته اعطا در این سال‌ها در مناطقی بلندمرتبه‌سازی صورت گرفته است که از نظر شبکه دسترسی ظرفیت آن را ندارند. اما در سال 93 یعنی با شروع دولت یازدهم، شورای عالی شهرسازی و معماری هرگونه بررسی و صدور مجوز در این زمینه را تا زمانی که شهرداری پیش نویس ضوابط را ارایه نداده است ممنوع کرد.
نظارت شورای شهربر ایمنی ساختمان‌های موجود
علی اعطا نقش شورای شهر در حل این مشکل را از منظر نظارتی مهم دانسته و می‌گوید: شورای شهر درباره این مساله شان نظارتی دارد و نمی‌توانند تصویب کننده یا مجری باشد. مثلا در مقطع همان سال‌های 86 تا 92 هم می‌توانست با همان نقش نظارتی خود اجازه ندهد که این درخواست‌ها به ماده 5 انتقال داده شوند و حداقل کاری که می‌توانستند بکنند این بود که با دیدن این وضعیت اعتراض کنند تا جلوی این فرآیند غلط گرفته شود. شورای پنجم هم موظف است با استفاده از شان نظارتی خود کمک کند چنین اتفاقاتی تکرار نشود.
این عضو منتخب شورای پنجم شهر تهران با اشاره به وجود ساختمان‌های ناایمن در سطح شهر ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه ساختمان‌های زیادی در حال حاضر در سطح شهر وجود دارد که از لحاظ ایمنی مشکل دارند لازم است نسبت به ایمن‌سازی آن‌ها هم اقدام شود. ما در تهران تعداد قابل توجهی ساختمان داریم که هیچ گونه اطلاعاتی از این‌ها موجود نیست و در واقع این‌ها خطر بالقوه هستند، می‌توانیم به راحتی بگوییم ما حدود 250 پلاسکو بالقوه در حال حاضر در تهران داریم که باید تدابیر ایمنی را در این ساختمان‌ها انجام داده و ریسک این خطرات را به حداقل برسانیم.
کمبود تجهیزات ایمنی در ساختمان‌های بلندمرتبه
ایمنی در ساختمان‌ها باید به گونه‌ای تعبیه شود که عملیات نجات با سهولت انجام شود این درحالی است که در بعضی از شهرهای کشور وسایل اطفای حریق وجود ندارد و این باعث می‌شود که ساکنان ساختمان‌ها قبل از رسیدن آتش نشان‌ها نتوانند کاری انجام دهند. به طور کلی به ساختمان‌هایی بلندمرتبه می‌گوییم که بیشتر از 12 طبقه داشته باشند و لازم است انواع تجهیزات ایمنی برای مدیریت بحران در این ساختمان‌ها تامین شود تا شاهد تکرار حوادثی مثل پلاسکو نباشیم.
براساس ضوابط و قوانین ساختمان‌های 6 طبقه و بیشتر با کاربری مسکونی و ساختمان‌های بیشتر از یک طبقه با کاربری غیرمسکونی نیاز به مجوز آتش نشانی برای تأییدیه ایمنی دارند. چون بدون این تأییدیه پایان کار شهرداری داده نمی‌شود. این ساختمان‌ها با توجه به سیم کشی‌های بیشتر، سیستم گرمایشی گسترده‌تر و... ریسک خطر بالایی دارند اما با توجه به داشتن امکاناتی نظیر سیستم اعلام و اطفای حریق، منبع آب، کاشف‌های حریق و درهای دودبند در بسیاری از موارد با کمترین خسارات کنترل می‌شود. البته ما تأکید داریم برای به حداقل رساندن خطرات، ساختمان‌های کمتر از 6 طبقه نیز باید تأییدیه ایمنی بگیرند و این موضوع در شورای شهر در حال بررسی است.
از نظر ایمنی ساختمان‌ها وقتی بنایی کمتر از 6 طبقه دچار حریق می‌شود با توجه به امکاناتی مانند نردبان‌های بلند امکان مهار و دسترسی وجود دارد اما این شرایط در آسمانخراش‌ها یا ساختمان‌های چند طبقه وجود ندارد. بنابراین اگر این ساختمان‌ها خود ایمن باشند تلفات کاهش می‌یابد. در حال حاضر این شرایط در تمام دنیا وجود دارد و می‌توان گفت که در همه کشورها نیز به سمت پیشگیری از وقوع حادثه حرکت می‌کنند. مثلاً در برج‌های بلند دوبی اگر این امکانات و تجهیزات خود ایمن نباشند با توجه به شلوغی شهر و تعداد آسمانخراش‌های آن هر لحظه باید شاهد اتفاقات هولناکی مانند حریق‌های مهیب باشیم. بنابراین اگر بلندمرتبه‌سازی با بررسی‌های دقیق کارشناسی صورت گرفته و بعد از آن از طرف مسئولان مدیریت شهری به صورت مداوم از لحاظ ایمنی چک شوند. تعداد قابل توجهی از این حوادث کاهش یافته و همچنین با وجود تدابیر ایمنی در ساختمان‌ها مدیریت بحران هنگام وقوع حادثه آسان‌تر صورت می‌گیرد.
منبع: سازه نیوز
