لغزش ها و ریزش های مترو اهواز

ساخت مترو اهواز در سال ۱۳۸۵ با تعیین پیمانکار _شرکت کیسون_ و تحویل زمین در نقاط مختلف اهواز به این شرکت آغاز شد.خط یک قطار شهری اهواز به طول ۲۳ کیلومتر و احداث ۲۴ ایستگاه از فرودگاه اهواز آغاز و تا بیمارستان بقایی امتداد دارد.در خرداد ماه ۱۳۹۰ با خرید و مونتاژ دستگاه های حفار چینی، عملیات حفاری و ساخت تونل مترو نیز آغاز شد جالب است که قرار بود در سال ۱۳۹۰ ساخت مترو به اتمام برسد و مترو افتتاح شود اما در این سال تازه حفاری تونل! آغاز شد.

حفاری تونل مترو اهواز در گذشته و حال همواره با سرعت ساخت بسیار کم و توام با ریزش های کوچک و بزرگ متعدد همراه بوده است، با توجه به سرعت کنونی حفاری که به طور میانگین حدودا ۷ متر در روز است احتمالا حفاری و ساخت تونل مترو در سال ۱۴۰۰ هجری شمسی! پس از یک دهه به پایان خواهد رسید البته دستگاه های حفار این توانایی را دارند که روزانه ۳۰ متر تونل حفر نمایند.
قطر تونل مترو اهواز ۷ متر است و دستگاه های حفار پس از یک و نیم متر حفاری یک رینگ بتونی را در داخل تونل نصب می کند که این رینگ به رینگ قبلی محکم پیچ می شود و پس از آن فرآیند آب بندی صورت می گیرد.
حفاری تونل توسط دستگاه های حفار و تحت فشار هوا یا فوم صورت میگیرد تا هنگام حفاری ریزشی اتفاق نیفتد و دستگاه های حفار مترو اهواز مختص شرایط ژئوتکنیک خاک سست اهواز طراحی و ساخته شده اند با این حال ریزش های کوچک و بزرگ متعدد اتوبان آیت لله بهبهانی اهواز مهمترین گواه عدم موفقیت تیم حفاری تونل مترو اهواز است، ریزش ها و چاله هایی که بی شک همه شهروندان اهوازی به کررات شاهد آن بوده اند.
هر چند ریزش در جبهه کاری حفاری تونل در زمینی با شرایط زمین شناختی بستر اهواز اجتناب ناپذیر است اما این موضوع نباید بهانه ای باشد برای توجیه و قبول ریزش های متعدد و متوالی بسیار در مترو اهواز. بی شک ریزش های متعدد و متوالی در جبهه کاری دستگاه های حفار نگران کننده و مهم هستند اما ریزش و رانش زمین در نقطه راه بند منطقه سخیریه که در سال گذشته اتفاق افتاد بسیار جدی و حائز اهمیت است.
این ریزش موجب رانش زمین و نشست یک منزل ویلایی و یک واحد تجاری در فاصله حدودا هشت متری از تونل مترو شد این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که این ریزش در جبهه کاری دستگاه حفار نبود و در واقع چند ماه پیش دستگاه حفار از آن نقطه عبور کرده بود و از عمر تونل آن نقطه چند ماه می گذشت و هیچ فعالیتی در آن نقطعه در خال انجام نبود.
اکنون حفاری تونل مترو به خیابان نادری شرقی و غربی رسیده است، خیابانی که دارای ساختمان های فرسوده و چند طبقه می باشد و اتفاقا تونل مترو از فاصله شش متری این ساختمان های فرسوده و سنگین می گذرد اگر در ماه های آینده در این ناحیه تجاری و پر تردد رانش و نشستی مانند نشست منطقه راه بند منطقه سخیریه اتفاق بیفتد واقعا فاجعه آمیز خواهد بود.
متاسفانه درباره نشست و رانش منطقه سخیریه هیچ تحقیق فنی توسط کارشناسان خبره حفاری صورت نگرفته است تا دلایل و عوامل بروز این اتفاق مهم مشخص و از تکرار آن به نحوی جلوگیری شود. در آن حادثه استاندار وقت خوزستان به عنوان رییس شورای قطار شهری استان نیز به این نشست زمین توجهی نکرد و حتی کمترین گزارشی از سوی مسئولین سازمان قطار شهری یا شهرداری به شهروندان اهوازی داده نشد لذا این احتمال وجود دارد عامل یا عواملی که موجب نشست منطقه سخیریه شدند موجب نشست زمین در تمامی طول خط مترو خصوصا در خیابان نادری شرقی و غربی شوند این حادثه حتی می تواند ماه ها پس از ساخته شدن و گذر تونل مترو اتفاق بیفتد.
به نظر می رسد دکتر مقتدایی استاندار محترم خوزستان به عنوان رییس شورای قطار شهری استان باید توجه بیشتری به مترو اهواز داشته باشند و هیاتی را جهت بررسی علل و عوامل ریزش های متعدد و مکرر مترو اهواز تعیین نمایند تا در صورت اهمال یا قصور مسئولین و مدیران قطار شهری با ایشان برخورد مناسبی صورت گیرد، شاید فردا دیر باشد.

*فرهاد باغبانی

---