چرا خانه «کلک‌چی» در دزفول ثبت ملی نمی‌شود؟
عضو انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول گفت: خانه "کلک‌چی" دزفول بنایی ارزشمند است که نیازمند مرمت و توجه ویژه می‌باشد.
نجمه مورث‌نوری اظهار داشت: بسیاری از خانه‌های تاریخی دزفول به دلیل عدم معرفی درست در دهه‌های اخیر ناشناخته مانده و در گمنامی دچار فرسودگی می‌شوند و اگر برنامه‌ای برای مرمت و بهره‌برداری صحیح از آنها وجود نداشته باشد از بین می‌روند. شاید درباره خانه‌های تاریخی دزفول کمتر شنیده باشید اما در بافت سنتی این شهر خانه‌های وجود دارد که ویژگی‌های ارزشمند معماری با هویت ایرانی را در دل خود جمع کرده‌اند. یکی از خانه‌های ارزشمند تاریخی دزفول خانه قدیمی کلک‌چی است.
وی خاطرنشان کرد: دردهه‌های اخیر بافت مرکزی شهرها به خصوص آنهایی که دارای قدمتی تاریخی می‌باشند دچار تغییرات فیزیکی زیادی شده است که گاه منجر به دگرگونی و یا حتی از بین رفتن بافت قدیم شهر بوده است. گذر زمان، ورود تکنولوژی در عرصه‌های مختلف زندگی، تغییرات نظام اجتماعی و تحولات فرهنگی، دگرگونی‌هایی را در کالبد شهرها به وجود آورده است که در این میان لزوم ثبت و ضبط الگوهای معماری پیشین مسجل است.
مورث‌نوری ادامه داد: خانه کلک‌چی یکی از قدیمی‌ترین خانه‌های شهر دزفول است که هنوز می‌توانید با قدم زدن در گوشه‌گوشه این خانه تاریخی از زیبایی معماری آن لذت ببرید. این بنا واقع در خیابان امام خمینی(ره) شمالی کوچه شهدا و کوچه باستان است و با وجود فضاهای معمارانه و سنتی در جای‌جای اثر هنوز ثبت ملی نشده است.
به گفته این دوستدار میراث فرهنگی: تاریخ ساخت بنا و پیکره اصلی این خانه عصر قاجاری به حدود یک صد سال قبل بازمی‌گردد و کاربری آن در گذشته و حال به صورت مسکونی بوده و مالکیت آن خصوصی و به اسم مالک فعلی آن آقای کلک‌چی نام‌گذاری شده است.
او افزود: خانه کلک‌چی با مساحتی در حدود ۱۵۰ مترمربع یکی از زیباترین بناهای محله ساکیان دزفول است. از جمله ویژگی‌ها و مشخصات خاص این اثر که آن را با سایر سازه‌های اطراف خود متمایز می‌نماید. سر در زیبای بنا با کتیبه‌ای آجری مزین به بسم‌الله الرحمن الرحیم و تاریخ ۱۳۵۸ ه.ق پیرامون آن نقش بسته است بازشوهایی با طاق‌های هلالی، هواکش دریزه‌های شوادان از دیگر عناصر تزیینی دیوارهای بیرونی است.
وی گفت: حجم بیرونی بنا دارای تزیینات مختلفی است که با ایجاد سایه روشن در نما نگاه عابران را به خود معطوف می‌نماید. گوش پره‌ای یا مقرنس‌کاری عنصری است که با چینش آجرها به صورت پلکانی برای پخ نمودن کنج تیز کوچه مورد استفاده قرار می‌گیرد و با تابش نور خورشید در ساعات مختلف روز سایه روشن‌های زیبایی ایجاد می‌کند.
مورث‌نوری ادامه داد: این بنا در دو طبقه ساخته شده و به صورت حیاط مرکزی است و پیرامون آن ساخت و سازهایی معماری صورت گرفته است. فضاهای زیستی در جبهه‌های شمالی و غربی واقع شده است و به خاطر این که اتاق‌ها از تابش نور خورشید محفوظ بماند ورود به اتاق‌ها از طریق ایوان صورت می‌گیرد.
عضو انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول بیان کرد: دیوارهای داخلی با انواع طاق‌های هلالی نماسازی شده است. نکته جالب در نمای داخلی بنا استفاده فراوان از منافذی است که به عنوان لانه گنجشک‌ها و کبوتران وجود دارد که بر زیبایی نمای داخلی افزوده شده است. ساختمان بنا در دو طبقه ساخته شده و شبستانی دارد که متاسفانه بخشی از سقف آن فرو ریخته است. این اثر دارای ورودی کوچک با تزیینات آجری است. پس از ورود از دالان به حیاط مرکزی با ساخت و سازهای معماری در چهار جبهه آن می‌رسیم که در بالای آنها تزیینات آجری ظریف و متنوعی به صورت خون‌چینی اجرا شده است.
وی تصریح کرد: متاسفانه تاکنون هیچ گونه اقداماتی درباره حریم اثر پیشنهاد نشده است. از جمله دخل و تصرفات انجام شده و مشهود در اثر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد. استفاده از ازارهای سیمانی، بالا بردن سطح حیاط با اجرای موزاییک، برداشت در و پنجره چوبی و نصب در و پنجره فلزی، اجرای اندود‌های گچی و رنگ پلاستیک در فضاهای داخلی.
او افزود: در برخی از قسمت‌ها به علت خالی بودن خانه از سکنه و همچنین عدم مرمت به موقع تخریباتی دیده می‌شود و کلیه تعمیرات انجام شده نیز در سال‌های اخیر است. ولی تاکنون هیچ گونه اقدامات پژوهشی و مرمتی درباره بنای مذکور صورت نگرفته است اما با توجه به تعمیرات نادرست صورت گرفته در سال‌های اخیر در صورتی که اصلاح نشوند آسیب‌های جدی را به بنا وارد می‌کند. پس ضروری است که نسبت به ترمیم هر چه زودتر بنا اقدام شود.
مورث‌نوری خاطرنشان کرد: بنا از نظر سازهای سالم و قابل نگه‌داری و مرمت اساسی است. همچنین قرارگیری در میان محله‌ای با کالبد و چهره سنتی و نزدیکی به بناهای ثبتی از قبیل مسجد تاریخی لب خندق و خانه عبدی و سالم بودن آن از ویژگی‌هایی است که شرایط مناسبی را از جهت مرمت و تغییر کاربری آن به مکانی فرهنگی فراهم نموده است.
این دوستدار میراث فرهنگی دزفول تاکید کرد: یکی از مهمترین نیاز بافت تاریخی دزفول و آثار آن بازگرداندن حیات فرهنگی و اجتماعی در آنها است و در این زمینه دولت در برنامه‌های خود در شهرهای مختلف ستاد بازآفرینی شهری پایدار را راه‌اندازی نموده است. بنابراین توجه به بناهای ارزشمند تاریخی در بافت‌های سنتی شهرها می‌تواند موجب بازآفرینی سرزندگی در این مناطق باشد.
وی اظهار داشت: پیشنهاد می‌شود که پس از مرمت و بازسازی خانه کلک‌چی با تغییر کاربری به عنوان اثری گردشگری و یا با توجه به پایین بودن سرانه فضاهای فرهنگی در محله می‌توان به عنوان فرهنگسرا نیز مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
عضو انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول یادآوری کرد: استان خوزستان دارای ظرفیت‌های بالایی در حوزه‌های تاریخی و فرهنگی است که توجه و برنامه‌ریزی استفاده از این پتانسیل‌ها آینده‌ای روشن‌تر را پیش روی مردمان این دیار می‌گذارد. مرمت خانه‌های ارزشمند شهر دزفول یکی از راه‌کارهای مهم در این زمینه است.
مورث‌نوری گفت: برنامه مرمت بافت تاریحی دزفول نیاز است از سوی اداره کل میراث فرهنگی استان به عنوان متولی اصلی گردشگری و میراث فرهنگی استان به طور جدی پیگیری شود. علاوه بر آن با اطلاع‌رسانی ظرفیت‌ها در جامعه و تشویق سرمایه‌گذاران بخش خصوصی بعد از مرمت بناهای تاریخی زمینه‌ساز شکوفایی استان را با همراهی فعال بخش خصوصی فراهم آورد
مرجع:ایسنا
بازدید:۹۷۴
لینک کپی شد
