انتقاد از نامناسب بودن رعایت اخلاق حرفه‌ای در نظام ساخت و ساز
حبیب‌الله بی‌طرف رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران درباره اهمیت اجرایی شدن نظام‌نامه اخلاق حرفه‌ای مهندسی ساختمان که چندی پیش از سوی هیات دولت مصوب شد و توسط وزیر راه و شهرسازی ابلاغ می‌شود گفت: ده‌ها سال است موضوع اخلاق حرفه‌ای در چهار حرفه پزشکی، مهندسی، وکالت و حسابداری در بسیاری از کشورهای جهان نهادینه شده است و شاغلان این حرفه‌ها طی مراسم رسمی منشور اخلاق حرفه‌ای را پذیرفته و به صورت نمادی آن را امضا و برای تعهد به آن قسم یاد می کنند. به همین دلیل نیز با توجه به اهمیتی که ساخت و ساز دارد ضرورت داشت تا نظام نامه اخلاق حرفه ای با تعریفی که عنوان شد برای مهندسان ساختمان در کشور نیز تعریف و به اجرا درآید که اینکار با تلاش های وزارت راه و شهرسازی به سرانجام رسید.
رئیس سازمان نظام مهندسی استان تهران افزود:شاهد هستیم که در بسیاری از کشورها، رعایت اخلاق حرفه‌ای یک امر طبیعی و الزامی برای فعالان حرفه است. ولی متاسفانه در کشور ما هنوز اخلاق حرفه‌ای و اصول آن و مصادیق آن به طور عملی نهادینه نشده است. همچنین در حرفه مهندسی وضعیت مراعات اخلاق حرفه ای غیرمناسب است.
بی طرف در پاسخ به این پرسش که نقض اصول اخلاقی حرفه مهندسی بیشتر از سوی کدام طیف از مهندسان و ناشی از چه مواردی بوده است؟ گفت: اگر با دقت بررسی کنیم می‌بینیم بسیاری از مشکلات و چالش‌های امروز جامعه مهندسی ایران ناشی از عدم رعایت اخلاق حرفه ای در فعالیت‌های این حرفه است. به عنوان نمونه، مواردی مثل واگذاری امتیاز پروانه صلاحیت به غیر، انجام ندادن خدمات مهندسی به صورت حرفه ای، صوری بودن برخی از فعالیت های مهندسان، نارضایتی کارفرمایان به دلیل عدم دریافت خدمات مهندسی مناسب در قبال مبالغ پرداختی به عنوان حق الزحمه و احساس پرداخت پول زور توسط برخی از کارفرمایان بخشی از مشکلات است.
وی همچنین روش های ارعاب و گروکشی برخی از کارفرمایان را از جمله مشکلات موجود در نقض اصول اخلاق حرفه مهندسی عنوان کرد و ادامه داد: برخی از رفتارهایی که در برخی از مهندسان وجود دارد موجب کاهش منزلت مهندسی در کشور ما شده است. امروز این مساله یک چالش مهم برای مهندسان برای ارایه خدمات فنی آنهاست.
بی طرف در پاسخ به این پرسش که آیا رعایت اخلاق در حرفه مهندسی نیازمند نظام‌نامه و آیین نامه اجرایی هست یا اینکه می‌تواند با تعیین استانداردها و نظارت بر اجرای درست آنها به منصه ظهور برسد؟ گفت: هر مقوله کیفی برای عملی شدن نیازمند روش های کاربردی است و همه ما می‌دانیم نهادینه کردن اخلاق صرفا با توصیه و وضع انجام نمی‌شود بنابراین باید اخلاق حرفه‌ای در قالب نظام‌نامه و دستورالعمل که لازم الاجرا باشد تبیین و در داخل حرفه جاری شود.
رئیس سازمان نظام مهندسی استان تهران ادامه داد:خوشبختانه پس از ۲۰ سال که از عمر قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان در اوایل اسفندماه سال گذشته (۹۴) به پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی و تصویب هیات وزیران اصول ۵ گانه، اخلاق حرفه ای تصویب و ابلاغ شد که در همان مصوبه مقرر شد تا مصادیق رفتارهای مشمول رعایت و نقض اصول مذکور در قالب نظام‌نامه رفتار حرفه‌ای اخلاقی مهندسی ساختمان و با کسب نظر شورای مرکزی نظام مهندسی ساختمان توسط وزیر راه و شهرسازی ابلاغ شود، که ظاهرا این نظام‌نامه تدوین شده و در شرف رونمایی است که من این اقدام را فعالیتی ضروری و لازم می دانم و فکر می کنم می تواند منشا پیاده سازی و رعایت گسترده اخلاق حرفه ای در نظام ساخت و ساز کشور باشد.
بی طرف در تشریح اجرایی شدن نظام‌نامه اخلاق حرفه مهندسی یادآور شد: علاوه بر ابلاغ نظام‌نامه، لازم است همه سازمان‌های نظام مهندسی ساختمان استان‌ها از نظام نامه استقبال و تلاش کنند تا اهداف این نظام‌نامه و مصوبه در سطح استان پیاده‌سازی و به اجرا برسد. به ویژه اطلاع رسانی و ترویج مفاد نظام‌نامه جزو وظایف کلیه سازمان‌های نظام مهندسی و سپس رعایت و اجرای مفاد وظیفه تمام اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در بازار خدمات مهندسی در کشور است.بنابراین علاوه بر ابلاغ نظام نامه از مرجع حاکمیتی، سازمان نظام مهندسی به عنوان سازمان حرفه ای در اطلاع‌رسانی و ترویج باید نقش فعالی را ایفا کنند و همچنین جامعه مهندسی باید در اجرا و پیاده‌سازی فعالانه برخورد کند.
وی در پایان گفت: بدیهی است که در هر موضوعی ممکن است افراد نافرمان و متخلفی هم وجود داشته باشند که طبیعتا باید توسط مراجع انتظامی به تخلفات آنها رسیدگی شود. این اراده باید در همه اقشار، اعم از دست اندرکاران، مهندسان و همچنین شهروندان برای نهادینه سازی حرفه مهندسی به وجود آید و ما نیز مانند سایر کشورهایی بشویم که در آنها رعایت اخلاق واجب، ضروری و اجتناب‌ناپذیر باشد.
