راهکار خروج غیرتورمی بازار مسکن از رکود

اخیرا وزیر راه و شهرسازی در برنامه ای خبری اعلام کرد که از زمانی که دولت تدبیر و امید سکان را در دست گرفته است وام مسکن از 20 میلیون تومان به 160 میلیون تومان افزایش یافته است. با توجه به هشت برابر شدن تسهیلات خرید مسکن و تقاضای انباشته در پشت سد خرید مسکن، به واقع چرا این تقاضاهای خرید تحقق نیافته و رونق بازار مسکن را به دنبال نداشته است؟
نگاهی به آمارهای گذشته نشان می دهد که در سال 1388 متوسط قیمت یک مترمربع واحد مسکونی در تهران یک میلیون و 600 هزار تومان بوده است که در سال 1392 به 3 میلیون و 900 هزار تومان افزایش یافته و در بهار 1395 به حدود متر مربعی 4 میلیون و 300 هزار تومان رسیده است. در سه سال گذشته برخلاف آنکه تورم در بخش مسکن کمی بیش از 10 درصد بوده است اما میزان وام مسکن 8 برابر شده است اما این میزان افزایش تسهیلات نتوانسته متقاضیان خرید مسکن را تشویق و ترغیب به خرید نماید که نیازمند بررسی و کنکاش بیشتراست.

قیمیت متوسط هر متر مربع واحد مسکونی در تهران از سال 1388 تا 1395

اگر بیشینه وام مسکن تا سال 92 را بیست میلیون تومان در نظر بگیریم در این سال با این وام، امکان خرید حدود 5 متر مربع واحد مسکونی وجود داشت در حالی که در سال 95 با یکصد و شصت میلیون تومان وام مسکن می‌توان به طور متوسط 37 متر مربع واحد مسکونی در تهران خریداری کرد. اما چرا تمایل به خرید مسکن در بین خریداران دیده نمی‌شود؟

مروری بر آمارهای گذشته نشان می‌دهد که دلیل رشد بالای سال ۹۰ و ۹۱ تورم عمومی بسیار زیادی بود که طی این دو سال در ایران وجود داشت. مردم در شرایط تورم بالا نمی‌دانستند که چه کاری باید انجام دهند تا ارزش پول آنها کاهش نیابد؛ بنابراین به سمت بازار مسکن هجوم آورده تا بتوانند قدرت خریدشان را حفظ کنند.

بعد از انتخابات سال 92 و کاهش تورم، قابل پیش بینی بود که مردم تمایل داشته باشند تا پول خود را در بانک ها گذاشته و یا در بورس سرمایه گذاری کنند. به طور کلی در زمان تورم بالا مردم ترجیح می دهند وام بگیرند ولی در زمانی چون امروز که نرخ تورم تک رقمی شده است تمایل چندانی به اخذ تسهیلات به ویژه برای خرید مسکن وجود ندارد. 
یکی از عمده ترین دلایلی که باعث شده که مردم کمتر از وام مسکن استقبال کنند عدم اطمینان به پایداری منابع درآمدی خانوار است به این معنی که برای فرد متقاضی تسهیلات مسکن این اطمینان وجود ندارد که بتواند در چند سال آینده اقساط وام خود را پرداخت کند که دلیل این عدم اطمینان را باید در رکود اقتصادی و عدم امنیت ثبات شغلی دانست.

بنابراین برای استقبال از بسته‌های تسهیلاتی که برای خرید مسکن در نظر گرفته شده است باید در کنار ایجاد اشتغال پایدار، وضعیت اقتصادی نیز به نحوی سامان یابد که متقاضیان اطمینان پیدا کنند که توانایی پرداخت اقساط وام به مدت بیش از 5 سال را دارا هستند و از آینده شغلی خود مطمئن باشند. در این صورت می‌توان به خروج غیر تورمی بازار مسکن امیدوار بود و اگرنه افزایش وام مسکن به بیش از 200 میلیون تومان هم با استقبال متقاضیان خرید مسکن روبرو نخواهد شد.