سازندگی پس از دولت سازندگی

*کیماس نوروزی پور:  در چند ماه اخیر دو حادثه ناگوار کشور ما را در سوگی عظیم فرو برد و رخت عزای عمومی بر پیکر کشور نشاند. اولین واقعه، در شامگاه 19 دی رخ داد تا تمام رسانه های های داخلی و بسیاری از رسانه های بین المللی را متوجه خود سازد. درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و یار دیرین حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری آنچنان غیر منتظره و ناگهانی بود که پذیرفتن آن سخت به نظر می رسید. سردار سازندگی انقلاب اسلامی درست در شب شهادت امیرکبیر از دنیا رفت تا سه روز عزای عمومی تداعی گر روزهای پس از در گذشت امام خمینی (ره) باشد. هنوز خبر این حادثه کهنه نشده بود که اینبار خیابان جمهوری تهران به کانون اول خبر کشور تبدیل شد؛ فروریختن ساختمان پلاسکو و درگذشت چند تن آتش نشان به که طرز ناگواری جان خود را از دست دادند بار دیگر رخت ماتم را بر تن همه نشاند. 

دولت مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی بخاطر اجرای اولین برنامه پنج ساله توسعه اقتصادی پس از انقلاب و سازندگی های گسترده پس از جنگ تحمیلی لقب سازندگی را به خود گرفت و از رئیس دولت نیز به عنوان سردار سازندگی یاد می شد.

 اتخاذ سیاست باز اقتصادی و وضع قوانین ضد انحصار از جمله راهکارهای مؤثر دولت سازندگی برای توسعه ی اقتصادی بود. از مهمترین دغدغه‌های پیش روی این دولت، بازسازی کشور بعد از جنگ هشت ساله بود. مرحوم آیت الله هاشمی برای نیل به این هدف تصمیم گرفت سهم بودجه ی پروژه‌های عمرانی را به طور چشمگیری نسبت به سایر فعالیت‌های دولت افزایش دهد و وجود همین نگرش باعث شد تا دوره سازندگی با رخدادهای عمرانی بسیاری توأم شود. 

در دولت اصلاحات طي هشت سال فعالیت خود سالانه 4250 ميليارد تومان صرف بودجه عمراني شد ولی در دولت احمدي نژاد سالانه بيش از 15 هزار ميليارد تومان به بودجه عمراني اختصاص یافت اما علی رغم این رشد چشمگیر، براساس آمارهای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور نزدیک به 3 هزار طرح عمرانی نیمه‌ تمام از دولت نهم و دهم به دولت تدبیر و امید منتقل شد و همین امر به یکی از عوامل رکود طرح های عمرانی در دولت یازدهم تبدیل شده است.

همانطور که آمارها نشان می دهند سهم بودجه عمرانی چشمگیر دولته نهم و دهم به دلایل مختلف منجر به شکوفایی عمرانی کشور نشد چرا که سهم عمده ی این بودجه صرف پروژه مسکن مهر شد؛ پروژه ای سنگین و هزینه بر که برای تکمیل نهایی بودجه ای کلان را می طلبد و در حال حاضر نیز به یکی از دغدغه های عمده دولت یازدهم تبدیل شده است.  

بجز مواردی که ذکر آن رفت کاهش قیمت نفت دلیل دیگری برای رکود ساخت و ساز و پروژه های عمرانی به شمار می رود. این کاهش که در مقاسیه با اوج گیری قیمت نفت در دولت نهم و دهم تفاوت آشکاری دارد بر بودجه عمرانی اثر منفی گذاشته و بسیاری از این پروژه ها را به تعطیلی کشانده است. دلیل دیگر سکوت و کم رونقی فعالیت های عمرانی بلعیدن سهم بودجه عمرانی توسط بودجه های دیگر است! 

بنا به گفته همایون یوسفی نماینده شهرستان اهواز در مجلس شورای اسلامی به دلیل استخدام های بی رویه سال های پیش در حال حاضر نود و یا بیش از 90 درصد از بودجه جاری کشور صرف پرداخت دستمزد و مزایای کارکنان دولت می شود که این میزان نسبت به سال های پیش بشدت رشد یافته و باعث کاهش بودجه عمرانی کشور شده است. 

در مجموع می توان عملکرد دولت سازندگی در زمینه فعالیت های عمرانی را با درنظر گرفتن کسری 51 درصدی بودجه و قیمت 7 الی 10 دلاری نفت در سال های پس از جنگ تحمیلی، عملکردی قابل قبول بر شمرد که در قیاس با شرایط دولت های پس از خود نمود بهتری داشته است. حال باید دید در سال 96 سرنوشت پروژه های عمرانی کشور به چه شکلی رقم خواهد خورد.  

*روابط عمومی انجمن شرکت های عمرانی خوزستان