سطح توقع کاذب، بزرگترین معضل ارتقای پایه صوری

بر همین اساس اعضای شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی  به تشریح چالش های پیش روی ارتقای پایه و تمدید پروانه اشتغال مهندسان پرداخته اند که به شرح ذیل است:

در همین رابطه عضو شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان گفت: در حال حاضر ارتقای پایه با برگزاری یکسری کلاس‌های آموزشی پیش می‌رود، ولی در هر حال کارنامه حرفه‌ای هم باید در این حوزه دخیل باشد، یعنی سوابق و تجارب افراد فعال در حرفه باید در ارتقای پایه به حساب بیاید.

تورج ناییج ‌پور  افزود: متاسفانه در حال حاضر برگزاری دوره‌های ارتقای پایه را به دانشگاه‌ها واگذار کرده‌اند، در حالی که این دوره‌ها باید حرفه‌ای باشند، چون نظام مهندسی یک سازمان حرفه‌ای است.

وی با بیان اینکه سطح این دوره‌ها در حد مورد انتظار نیست گفت: دوره ها باید کارآیی بیشتری داشته باشند و کارنامه حرفه‌ای افراد باید ارتقای پایه را پیش ببرد. از آن طرف باید سطح توانمندی فردی که پروانه اشتغال گرفته، اما فرضا ده سال فعالیت حرفه ای نکرده مشخص شود که آیا همچنان این توانمندی برقرار است و یا اینکه باید دانش مهندسی خود را در حوزه‌های مختلف به روز کند.

ناییج ‌پور در ادامه با انتقاد از اینکه مسئله مهم‌تر تمدید پروانه اشتغال است که فقط با احتساب دارایی صورت می گیرد و شرط دیگری در این زمینه نیست گفت: مانند پزشکان باید برای تمدید پروانه مهندسان هم دوره‌هایی برگزار شود که امتیازات آموزشی لازم را در بخش به روزرسانی دانش مهندسی کسب کنند.

وی در پاسخ به انتقادات وارد شده مبنی بر تخصصی نبودن شیوه تمدید پروانه اشتغال گفت: این موضوع بستگی به اشخاص و آموزش دارد. یعنی باید با نظارت وزارت راه و شهرسازی، این وظیفه به سازمان نظام مهندسی واگذار شود و روش‌های آن را هم خود سازمان و شورای مرکزی پیشنهاد دهند.

ناییج ‌پور تاکید کرد: درواقع چون همه تکالیف نظام مهندسی از سوی وزارت راه و شهرسازی می‌آید، عملا خلاقیتی در خود نظام مهندسی به‌وجود نمی‌آید و ما بیشتر مشق آن‌ها را می‌کنیم و دیکته‌ ای را که به ما می‌گویند، می‌نویسیم. اما سازمان نظام مهندسی باید استقلال داشته باشد.

وی با تاکید بر اینکه طبق قانون ارتقای دانش حرفه‌ای اعضا یا ارتقای حرفه برعهده سازمان نظام مهندسی است گفت: اگر این مسئولیت را برعهده نظام مهندسی بگذارند، با توجه به تجربیاتی که در 20 سال گذشته در این سازمان وجود دارد، به یقین بهترین راه برای رسیدن به یک نتیجه مطلوب پیدا می‌شود.

وی درخصوص وظایف شورای مرکزی در این زمینه خاطرنشان کرد: شورای مرکزی باید از موضع انفعالی خود بیرون بیاید و وارد موضع فعال شود، یعنی باید به نحوی با خلاقیت کار را در دست بگیرد و پیشنهادات مطلوبی بدهد که وزارت راه و شهرسازی هم آن را بپذیرد.

ناییج پور با بیان اینکه این موضوعات در شورای مرکزی قابل بحث است و جای کار دارد، ابراز امیدواری کرد: در این دوره اعضای شورای مرکزی در سایه تعامل بتوانند این امور را پیش ببرند و به خوبی کار خود را انجام دهند.

در همین راستا دیگر عضو شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان با بیان اینکه بحث ارتقای پایه بحث بسیار مهمی است که همه سازمان‌های نظام مهندسی باید به آن توجه کنند گفت: بزرگترین معضل ارائه ارتقای پایه صوری این است که سطح توقع کاذب برای مهندسان ایجاد می‌شود.

احمدرضا طاهری اصل  افزود: درواقع مهندسان اگر علم و حرفه‌مندی لازم را نداشته باشند و ارتقای پایه بگیرند، در خود یک احساس برتری کاذب می‌بینند، در صورتی که شاید واقعا به آن علم و حرفه‌مندی کافی نرسیده باشند.

وی با بیان اینکه وقتی سطح توقع یا حرفه‌مندی کاذب در مهندسان ایجاد شود، اعتبار مهندسان در جامعه کاهش می‌یابد گفت: وقتی یک مهندس ارتقای صوری و کاذب می‌گیرد و بعد وارد حرفه می‌شود، اما توانمندی حرفه‌ای لازم را از خود نشان نمی دهد قطعا دیگر اعتبار لازم را از سوی بهره‌برداران و افرادی که با وی کار می‌کنند، دریافت نمی‌کند.

طاهری اصل افزود: درنهایت این رویه نارضایتی و بی اعتمادی مردم نسبت به جامعه مهندسان را به دنبال دارد. چرا که وقتی به فقدان تخصص در مهندسان دارای پایه یک و ارشد پی ببرند، دیگر توقعی از مهندسان پایه 2 و 3 ندارند.

وی با بیان اینکه باید در شورای مرکزی سیستم واحدی را برای کل کشور پیاده‌سازی کنیم که اولا سیلابس دروس برای هر کدام از پایه‌ها مشخص باشد، گفت: مباحث باید از حالت تئوری خارج و عملی‌تر شود و فقط به شکل کتاب‌خوانی نباشد. باید کلاس‌ها و کارگاه‌های عملی برپا شود و اساتید دوره‌های مختلفی را ببینند و اساتید صرفا برای تدریس اعلام آمادگی نکنند، بلکه دوره‌های مربی‌گری را در آن زمینه‌ها دیده باشند و یک برنامه‌ریزی و نظام مندی کلی برای کل استان‌ها دیده شود.

این مسئول با اشاره به نبود یک نظام‌نامه واحد و سرفصل مشخص برای دروس تاکید کرد: باید شورای مرکزی و کمیسیون آموزش آن که به‌تازگی تشکیل شده، روی این موضوع جدیت داشته باشند. همانطور که در شورای مرکزی مقرر شده تا اولا سرفصل‌ دروس را یکسان و مشخص و شیوه ارتقای پایه نظام‌مند شود و یک نظام‌نامه واحد داشته باشیم و همچنین از طریق سازمان‌های نظام مهندسی بر روند اجرای دوره‌ها کنترل شود تا صوری بودن ارتقای پایه برطرف ‌شود.

وی در عین حال عنوان کرد: یکی از شروط ارتقای پایه باید شرکت مهندسان در سمینارها و دوره‌های آموزشی در طول مدتی باشد که در پایه توقف دارند. یعنی صرفا با برگزاری یکسری کلاس‌های آموزشی ارتقای پایه ندهیم بلکه حتما در طول دوره پایه یعنی فرضا دوره 5 ساله‌ای که مهندسان از پایه سه به دو می‌روند، حداقل باید 5 سمینار، 5 دوره آموزشی و 5 کلاس تخصصی مربوط به رشته تخصصی خود را به صورت گواهی‌نامه رسمی ضمیمه کنند و بعد بتوانند وارد کلاس‌های ارتقا شوند و یا اینکه مثل جامعه پزشکان که باید دوره‌ها و سمینارهای تخصصی بگذرانند، درصدی از امتیاز قبولی مهندسان را منوط به کلاس‌ها و سمینارهای آموزشی ارزشمند کنیم.

طاهری اصل این اقدام را به معنی به روزرسانی مهندسان دانست و افزود: اضافه بر آن، دوره‌ها و سمینارها هم تخصصی‌تر می‌شود و برگزارکنندگان مجبور می‌شوند سطح علمی سمینار خود را بالا ببرند. بنابراین اگر این چند معضل را برطرف کنیم، سطح علمی مهندسان قطعا بالاتر می‌رود.

عضو شورای مرکزی نظام مهندسی درعین حال با بیان اینکه صوری بودن ارتقای پایه مربوط به همه استان ها نیست گفت: شاید در برخی استان‌ها این مهم به یکسری از آموزشگاه‌ها و موسسات خصوصی واگذار شده باشد و صوری پیش برود، ولی در بسیاری از استان‌ها با جدیت جلو می‌رود. مثلا در استان اصفهان دوره‌ها زیرنظر نظام مهندسی، دانشگاه-ها و اداره کل راه و شهرسازی برگزار و ورود و خروج افراد، سیلابس دروس، تعداد ساعات و حضور و غیاب منظم به دقت کنترل می‌شود و در انتها هم آزمون‌های متشکل را دارند.

همچنین عضو دیگر شورای مرکزی نظام مهندسی در زمینه ارتقای پایه مهندسان، سطح دوره‌های آموزشی و آزمون‌هایی که گرفته می‌شود مناسب است اما شکل ایده‌آل خود را ندارد گفت: سازمان نظام مهندسی و وزارت راه و شهرسازی می توانند در این بخش تدابیر بهتری البته نه سختگیرانه، بلکه کاربردی‌تر و هدفمندتر داشته باشند.

مجید جی‌افرام  افزود: این دوره‌های آموزشی باید در سطح بالاتری برگزار و نظارت و کنترل بیشتری اعمال شود تا منتج به نتیجه شود. در حال حاضر این دوره‌ها و آزمون‌ها آنچنان که باید، اهداف مورد نظر ارتقای پایه یعنی ارتقای کیفیت ساختمان و خدمات مهندسی را پوشش نمی‌دهد.

وی تاکید کرد: در این زمینه باید با برگزاری همایش‌ها و سمینارهای کاربردی‌تر و به‌کارگیری روش‌های جدیدتر و مدرن‌تر، هدف را پیش ببریم و همچنین با استفاده از آموزش‌های مجازی موضوع را سیستماتیک، یکپارچه و سراسری کنیم تا نتیجه بهتری به دنبال داشته باشد.

جی‌افرام در خصوص پیامدهای ارتقای پایه صوری تصریح کرد: البته نمی توان گفت آنچه که اکنون در این بخش انجام می‌شود صوری است، ولی تاحدی با اهداف موردنظر و ایده‌آل خود فاصله داریم و می‌توانیم در این زمینه بهتر عمل کنیم.

وی تاکید کرد: درواقع اگر نقصی به این سیستم و فرآیند وارد باشد، به یقین مهندسان در ارتباط با آموزش تخصصی و کاربردی مورد نیاز در حرفه خود با خلاء و ضعف مواجه می‌شوند و نمی‌توانند آنطور که باید کیفیت خدمات مهندسی را افزایش دهند و انتظارات مردم و جامعه محقق شود.

این مسئول سازمانی با اشاره به اینکه در این رابطه مباحث زیادی در شورای مرکزی مطرح شده است گفت: مهم‌ترین اولویت کاری کمیسیون آموزش که در ابتدای دوره هفتم تشکیل شده، این است که دوره‌های آموزشی مرتبط با ارتقای پایه را ساماندهی و هدفمندتر کند و نظارت بیشتری روی عملکرد استان‌ها در این زمینه داشته باشد.

همچنین عضو شورای مرکزی دوره هفتم نظام مهندسی در زمینه چالش های موجود در بخش ارتقای پایه مهندسان گفت: کلاس های متعددی برای این منظور برپامی شود اما عملا تئوری هستند و باید بیشتر روی بحث مهارت و کاربردی بودن مباحث در تمامی رشته ها مثل معماری، عمران، مکانیک و... تاکید شود و برگزاری کلاس های کارگاهی موثرتر است.

غلامحسن الله دادی با تاکید بر اینکه مهندسان باید با مباحث مهارتی آشنا باشند، در خصوص برنامه شورای مرکزی در این بخش گفت: در دوره هفتم شورای مرکزی، کمیسیون ها و اهداف مشخص شده و بیشتر اهداف شورا معطوف به بخش آموزش و تغییر در شیوه آموزش و خروج از تئوری بودن مباحث است تا بتوانیم به شیوه های مناسبی در این زمینه برسیم.

وی همچنین با اشاره به مشکلات تمدید پروانه اشتغال مهندسان گفت: اشکال اساسی در این زمینه مربوط به این است که مهندسان بعد از فراغت از تحصیل دوره های کارآموزی سپری نمی کنند و به صرف گذشت سه سال از گرفتن مدرک دانشگاهی در آزمون شرکت می کنند در حالی که این دوره سه ساله، بهترین زمان برای کارآموزی در کارگاه ها و در نزد مهندسان پایه یک است.

الله دادی با بیان اینکه چنین شیوه ای باید برای صدور پروانه اشتغال اجباری شود و در غیر این صورت نباید مجوز ارائه شود گفت: در حال حاضر شاید به دلیل کمبود اشتغال و تعداد زیاد مهندسان اجرای این موضوع ممکن نبوده، اما امیدواریم با رفع این مشکل مهندسان جهت ورود به حرفه ابتدا به عنوان کارآموز از مهندسان پایه یک تاییدیه واقعی و نه صوری کارآموزی سه ساله را دریافت کنند.

وی با ابراز تاسف از اینکه فرمی که برای ارتقای پایه امضا می شود صوری است و واقعی نیست گفت: این موضوع باید از اساس اصلاح شود و باید کارگاه، تشکیلات و شرکتی تایید کند که فرد به صورت واقعی در این کارگاه کار عملیاتی انجام داده است.

الله دادی افزود: اینکه مهندسان از کدام دانشگاه مدرک می گیرند مسئله مهمی نیست چون از لحاظ حرفه ای در دانشگاه ها مباحث عملی را آموزش نمی دهند. لذا فراگیری اصول حرفه ای با کارآموزی محقق می شود و بحث مهم کارایی و حرفه مند بودن افراد است که قبل از ورود به پایه 3 باید جدی گرفته شود.

عضو شورای مرکزی هفتم درخصوص تبعات ارتقای پایه صوری گفت: این ضعف مهندسی است که هنگام کار در حرفه با اصول مهندسی آشنا به مسائل کارگاهی و باسواد نباشد، چون طبیعتا توقع می رود که یک مهندس حرفه مند و کاربلد باشد.

وی تاکید کرد: ناآشنایی مهندسان باعث بروز مشکلاتی از قبیل بی اعتمادی به آنها می شود و این مسائل را به کل مهندسان تعمیم می دهند.