یک فرصت ایده‌آل برای صدورخدمات فنی‌ومهندسی کشور

هم‌زمان با ادامه واکنش‌ها به قطع رابطه دیپلماتیک اکثر کشورهای عربی با قطر، این کشور و دوستان یک‌طرف ماجرا و عربستان و حامیان آن در سوی دیگر قرارگرفته‌اند. دو کشور ثروتمندی که نقش آن‌ها در کنترل بحران‌های منطقه غیرقابل‌انکار است. جدای از سیاست، نقش قطر در اقتصاد جهان نیز بسیار پررنگ است. نقشی که در چند روز گذشته در بازارهای اقتصادی جهانی و منطقه‌ای در بخش‌های مختلف بانکی، پروازی، محصولات غذایی و صادرات گاز به‌وضوح دیده می‌شود.

بزرگ‌ترین امتیاز حاضر قطر باوجود تنش‌های سیاسی ادامه روند صادرات گازی است. به گفته تحلیلگران، قطر همچنان با استفاده از آب‌های دریایی خود و عمان امکان ادامه صادرات گاز طبیعی مایع را خواهد داشت؛ و ازآنجایی‌که مهم‌ترین خریداران گاز طبیعی قطر در آسیا هستند این بخش قطر همچنان به قوت خود باقی است.(چنانچه در طی روزهای اخیر به گزارش شرکت ژاپنی جرا (JERA) که یکی از بزرگ‌ترین خریداران گاز قطر در دنیا به شمار می‌رود، اعلام کرده این اختلافات تأثیری بر روند خرید گاز قطر نداشته است.) اما بدون تردید در صورت افزایش تنش‌ها احتمال افزایش بهای آن و تقسیم سهم بالای قطری‌ها میان سایر صادرکنندگان گاز وجود دارد. این کشور در روزهای آتی مجبور خواهد شد بخشی از صادرات گاز خود به کشورهای مانند مصر، اردن و امارات را از دست بدهد و مطمئن این کشورها به‌خصوص مصر به دنبال خرید گاز از بازارهای جدید مانند ایران خواهد بود. همچنین از زوایای درگیر می‌توان گفت در حال حاضر اجماع سه قطب گازی جهان یعنی قطر، روسیه و ایران در بخش تولید، عرضه و قیمت‌گذاری آن می‌تواند وضعیت مطلوبی برای کشور ما نیز محسوب شود.

با بسته شدن فضای هوایی این کشور کم‌جمعیت و کم وسعت بسیاری از سرمایه‌گذاران اقتصادی در سردرگمی کاملی به سر خواهند برد اگرچه تدابیر خوبی در خصوص استفاده از خطوط هوایی آسمان ایران صورت گرفته اما به نظر می‌رسد به دلیل افزایش چندساعته مسافت و استفاده بنزین بیشتر فعالیت‌های سرمایه‌گذاری را تحت شعاع قرار دهد. افزایش هزینه بنزین شاید در نگاه اول مورد مهمی تلقی نشود اما زمانی که تعداد پروازها در نظر گرفته شود هزینه کلان این موضوع نیز به‌وضوح قابل‌مشاهده است. به‌هرحال به نظر می‌رسد ایران بتواند از این موقعیت بهره‌برداری کرده و در صورت ادامه این تنش‌ها به منبع بزرگ گذر هوایی مبدل شود؛ که می‌تواند درآمد مطلوبی برای ایران تلقی شود.

ازآنجایی‌که قطر در بیشتر کشورهای جهان سرمایه‌گذاری‌های مناسبی در بخش بورس ساختمان‌سازی و عمرانی دارد می‌تواند تبعات ناگوار کننده‌ای این تنش‌ها در این بخش نمود پیدا کند. در حال حاضر قطر در بیشتر کشورهای جهان ازجمله لندن سرمایه‌گذاری‌های سنگینی در بخش ساختمان‌سازی و عمرانی دارند. به‌طور مثال 22 درصد از سهام مترو لندن و بزرگ‌ترین و معروف‌ترین فروشگاه لندن به نام هرودز در اختیار قطری‌ها است (این فروشگاه چند سال پیش به قیمت بیش از دو میلیارد دلار به یک شرکت سرمایه‌‌گذاری وابسته به خاندان حاکم قطر به نام قطر هولدینگز، فروخته‌شده است).

در ثانی قرار است کە جام جهانی فوتبال در سال ٢٠٢٢ در قطر انجام گیرد، بە همین دلیل قطر مشغول ایجاد ٨ ورزشگاه بین‌المللی بود، هزینه‌ی ساخت این ورزشگاه‌ها بسیار زیاد است، بیشتر ملزومات ساخت این ورزشگاه‌ها از مرز عربستان وارد قطر می‌شدند، با بستە شدن این راه باید تمام ملزومات از راه دریایی وارد شوند، بە همین دلیل قیمت آنان چند برابر خواهد شد.

حال به نظر می‌رسد ایران با داشتن محصولات باکیفیت داخلی در بخش ساختمانی، خدمات مهندسی و ارائه برنامه‌های منسجم برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی‌ها بتواند رویکرد جدیدی در این منطقه داشته باشد. صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران در در اکثر کشورهای همسایه تاثیر مطلبوبی داشته است اما در این برهه زمانی نباید این موقعیت ایدئال را به دست کشور همسایه یعنی ترکیه ارائه دهیم. به‌هرحال ارائه محصولات و خدمات باکیفیت و باقیمت مناسب می‌تواند راهگشای جدی در برای تصاحب بازار صدور خدمات ساختمانی و جذب سرمایه‌های خارجی ازجمله قطر لحاظ شود.

کاهش فاحش بورس و سهام در پی این دیگری باعث تشدید هیجانات بورسی خروج سرمایه‌های خارجی و التهاب جهانی خواهد شد. اگرچه بازار بورس ایران در طی روزهای اخیر رشد قابل‌توجهی داشته اما پس‌ازآنکه عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر و بحرین روابط خود با قطر قطع کردند شاخص سهام اصلی قطر بیش از ۷ درصد سقوط کرد است. بنابراین در روزهای آتی شاهد تحرکات جدیدی در این بازار منطقه‌ای، جهانی و تأثیر آن بر بازارهای ایران خواهیم بود.

نزدیک به 90 درصد منابع غذایی قطر از مرز این کشور با عربستان می‌گذرد که اکنون متوقف‌شده است. ایران می‌تواند جایگزینی مناسب در این زمینه ارائه دهد. در همین خصوص رئیس اتحادیه صادرکنندگان محصولات کشاورزی ایران گفته است که آمادگی داریم انواع محصولات کشاورزی و غذایی را از طریق راه‌آبی و ۳ بندر ایران به قطر صادر کنیم. دراین‌بین کارشناسان معتقدند ارائه محصولات باکیفیت با متوسط قیمت مطلوب می‌تواند در زمان مقطعی فعلی و حتی آینده (اگر روابط قطر با کشورهای عربی بهبود داشته باشد) به سود ایران بیانجامد بنابراین مسئولین باید در ارائه هر نوع خدماتی به این کشور ثروتمند با حساسیت زیادی عمل کند بر این اساس باید بدانیم استفاده از موقعیت تهدیدی قطر و تغییر این تهدیدها به فرصت درگرو اخلاق حرفه‌ای کسب‌وکار است. تداوم و ارائه محصولات باکیفیت ضامن ثبات حضور ایران در این کشور خواهد بود.

اخراج شهروندان قطری از عربستان و بحرین، فرصتی برای تهران است که به‌مثابه جایگزینی برای این شهروندان قطری باشد. اغلب این شهروندان توریست هستند و افزون برگردش برای شکار به صحراهای سعودی سفر می‌کنند؛ بنابراین ایران با داشتن تنوع زیست‌محیطی و چهارفصل بودن می‌تواند مقصد جدیدی برای این اعراب ثروتمند لحاظ شود. به‌هرحال در این قضیه نیز باید به دنبال ارائه خدمات مطلوب و درجه بالایی باشیم زیرا این اعراب در قبال هزینه‌های بالا کیفیت بسیار بالایی نیز انتظار دارند.

به‌هرحال برخی تحلیلگران معتقدند ظرفیت‌هایی که از مجرای چنین بحرانی می‌تواند نصیب ایران شود، به حمایت مستقیم و تمام‌قد از قطر در برابر عربستان برمی‌گردد؛ بنابراین باید مسئولین با استفاده از مباحث کارشناسی شده از این موقعیت نهایت بهره را ببرند.