یزد جدید

*فرهاد نظری: اهمیت ثبت جهانی شهر یزد که اتفاق بسیار مبارکی است و برکات زیادی به همراه دارد، در این است که ما هسته تاریخی یک شهر کهن را به ثبت رساندیم. شهر یزد یکی از اسناد مهم و معتبر تاریخ مدنیت و هویت ماست و نشان می‌دهد که در ایران شهرهایی مثل یزد وجود دارند که دست‌کم با هزار سال قدمت، زندگی در آنها بدون توقف جاری بوده است، اما اهمیت دیگر ثبت جهانی یزد به این معناست که نظام مدیریتی، طبقاتی و اجتماعی آن به گونه‌ای است که جامعه جهانی یا به تعبیری یونسکو ارزش‌های آنجا را احراز و تائید کرده است. به عبارتی جامعه جهانی تائید کرده که مدیریت حاکم بر شهر یزد با همه اما و اگرهای موجود، مدیریت قابل قبولی است و با استانداردهای جهانی مطابقت دارد.

دستاورد بعدی ثبت جهانی شهر یزد این است که متولیان و مدیران دیگر شهرهای تاریخی ما مثل بوشهر، شیراز، اصفهان، دامغان، دزفول، سنندج و... درمی‌یابند که هسته‌های تاریخی این شهرها، بافت فرسوده یا محلات مستعد ایجاد بزه نیست، بلکه ارزش‌های تاریخی بی‌بدیلی هستند که می‌توانند در فهرست میراث جهانی و در کنار شهرهایی چون فلورانس، پاریس، وین و رم قرار بگیرند. این یعنی مدیران این شهرها هم می‌توانند مثل شهر یزد شرایط را به‌گونه‌ای پیش ببرند و مدیریتی را اعمال کنند که ارزش‌های جهانی شهرهای آنان نیز احراز شده و مورد تائید جامعه جهانی قرار بگیرد. درواقع شهر یزد می‌تواند الگویی برای سایر شهرهای ما باشد، درحالی که در یک سده اخیر بافت شهرهای ما آسیب‌های زیادی دیده‌اند.

درمجموع این اتفاق یک نقطه عطف در مدیریت شهری ایران است و ضرورت بازاندیشی و بازنگری جدید در مورد بافت‌های تاریخی شهرها به عنوان سرمایه‌های کشور را به ما گوشزد می‌کند. درکنار تمام اینها، یکی دیگر از اثرات مهم ثبت جهانی یزد این است که این شهر از این پس بیش از پیش به عنوان یکی از کانون‌های گردشگری جهان، مورد توجه بسیاری از گردشگران دنیا قرار می‌گیرد که این امر باعث رونق معیشت مردم یزد و همچنین رونق گردشگری در سایر شهرهای کشورمان می‌شود، زیرا گردشگرانی که برای دیدن یزد می‌آیند، حتما در سفرشان به کشورمان، از شهرهای دیگر هم بازدید خواهند کرد.

همچنین ارتباط مدیریتی و تبادل‌های فنی و علمی بین شهر یزد با سایر شهرهای جهانی مثل وین نیز از دیگر دستاوردهای این ثبت جهانی است. با این همه، توجه به این نکته ضروری است که ثبت جهانی، آغاز یک راه است و از این پس ما مرتب توسط دستگاه‌های نظارتی یونسکو دیده می‌شویم. درواقع یزد دیروز با یزد امروز متفاوت است و مدیرانش باید بدانند که مدیریت یک شهر جهانی را برعهده دارند و مردمانش هم باید بدانند که در شهری زندگی می‌کنند که امروز جزو میراث بشری است و باید خیلی از آن مراقبت کنند، زیرا سرمایه‌ای است که در اختیار هر کسی و هرجایی نیست.
*مدیرکل دفتر ثبت آثار میراث فرهنگی کشور