انتخاب شهردار تهران در روز اول کاری شورای پنجم شهر تهران
مرتضی الویری می‌گوید: شورای‌پنجم بنا دارد تا در ماه‌های آینده گزارشی از آنچه از شورای شهر و شهرداری گذشته تحویل می‌گیرد به مردم ارایه كند. دیگر مساله‌ای كه شورای شهر اصلاح‌طلب در این مدت پیش از شروع به كار قانونی‌اش پیگیری كرده موضوع انتخاب شهردار است و بنا دارد در روز اول كاری خود شهردار تهران را انتخاب كند.
شورای شهر اول آنقدر پرحاشیه بود كه سنگ بنای سه دوره حاكمیت جناح راست بر شوراهای شهر تهران را گذاشت و این تجربه به اندازه‌ای تلخ بود كه جریان اصلاحات با سامان‌یابی مجدد پس از ۱۲ سال به عرصه بازگردد. حالا تمامی افراد لیست شورای عالی اصلاح‌طلبان امروز برای شورای شهر پنجم آماده به كار هستند. تجربه مهجوریت از قدرت باعث شده تا جریان اصلاحات این‌بار با اهتمام به وظایف و ماموریتش پیش از زمان قانونی شروع به كار شورای شهر مقدمات كار را فراهم كند. این شورا به اذعان مرتضی الویری، رییس هیات‌رییسه موقت شورای‌شهر قرار نیست باشگاه احزاب باشد اما حتما حكمیت و نظارت شورای‌عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان را به رسمیت شناخته و در مواقع لزوم به آرای این نهاد اصلاح‌طلب عمل خواهد كرد. او همچنین می‌گوید كه شورای‌پنجم بنا دارد تا در ماه‌های آینده گزارشی از آنچه از شورای شهر و شهرداری گذشته تحویل می‌گیرد به مردم ارایه كند. دیگر مساله‌ای كه شورای شهر اصلاح‌طلب در این مدت پیش از شروع به كار قانونی‌اش پیگیری كرده موضوع انتخاب شهردار است و بنا دارد در روز اول كاری خود شهردار تهران را انتخاب كند.
وضعیت فراكسیون‌بندی‌های درون شورای شهر پنجم چگونه است؟ شورای پنجم با پیروزی تمام لیست اصلاح‌طلبان یك‌دست شد. یك‌دست شدن شورای پنجم از نظر شما یك نقیصه است یا یك مزیت؟
بهترین وضعیت را در شورای شهر در این ایام می‌گذرانیم و هیچگونه اختلاف و نگرانی در مورد شورای پنجم نداریم. چند نقطه قوت را می‌توان فهرست كرد. یكی از ویژگی‌های شورای شهر تنوع تخصص‌ها است. با درایت و هوشمندی كه شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان به كار برد، كرسی‌های مختلف شورای شهر را بین تخصص‌های مورد نیاز در شهر تقسیم كرد.
بنابراین با این تقسیم‌بندی با یك توازن منطقی تخصص‌های شهری نظیر شهرسازی، خدمات شهری، محیط زیست، حمل و نقل، مسائل حقوقی و غیره را در شورای شهر گنجاندیم. نقطه قوتی كه در مجموعه شورای شهر به چشم می‌خورد تنوع و تكثر احزاب و گروه‌های اصلاح‌طلب در آن است؛ به این نحو كه هیچ حزب اصلاح‌طلبی در شورای شهر حایز اكثریت نیست. حزب اتحاد ملت ایران دارای ۵ كرسی، حزب اعتماد ملی و كارگزاران هر كدام دارای ۳ كرسی و احزاب دیگر و اشخاص حقیقی دیگر هم بقیه كرسی‌های شورای شهر را در اختیار دارند. این تنوع و تكثر حزبی موجب این می‌شود كه تصمیمات در شورا متعلق به یك حزب سیاسی خاص نباشد و بدنه اصلاح‌طلبی در آنجا می‌توانند ایفای نقش كنند. البته می‌توانستیم قبلا تمهیداتی بیندیشیم كه چند چهره اصولگرا هم در شورای شهر می‌آمدند به نظر من این می توانست نقطه قوتی برای شورای پنجم باشد.
فراكسیون‌بندی‌های درون شورا چه وضعیتی دارد؟
فی‌الواقع هیچ فراكسیون‌بندی خاصی در شورای شهر شكل نگرفته است؛ الا اینكه یك فراكسیون زنان وجود دارد كه ۶ زن عضو شورا دور هم جمع می‌شوند. یك فراكسیون موسوم به اقلیت وجود دارد كه البته اكثریت هستند چون ۸ یا۹ نفر از اعضای شورای شهر از احزابی با یك كرسی در شورای شهر یا منفرد هستند.
تشكیل چنین فراكسیونی ممكن است باعث بروز اختلافاتی در شورای پنجم شود؟
نه؛ ما توافق و تعهدی كه با همدیگر كردیم و به آن عمل می‌كنیم این است كه احزاب اصلاح‌طلب و فراكسیون‌های مختلف می‌توانند برای مشاوره دور همدیگر جمع شوند و نظرات یگدیگر را هم‌افزایی كنند.
نظرات بیرون از شورا هم مدنظر بوده است؟
هم نظرات بیرون از شورا و هم مجموعه درون شورا را شامل می‌شود. وقتی كه اعضای شورا می‌خواهند رای بدهند و تصمیم خود را ابراز كنند باید حس كنند كه متعلق به یك جبهه بزرگ به نام اصلاحات هستند. هر ۲۱ نفر باید خود را داخل یك حزب و خانواده احساس كنند. خوشبختانه در گزینش نامزدهای شهرداری و در میان نامزدهای ۲۴ گانه این همفكری، تعامل واحساس یك خانواده واحد خود را به نمایش گذاشته است.
به هر حال دومین انتخاباتی بود كه اصلاح‌طلبان تلاش كردند نوعی حركت جبهه‌ای را دنبال كنند. این جبهه با شورای شهری كه از ثمرات همان حركت جبهه‌ای بوده است، چه ارتباطی باید داشته باشد؟ در این ارتباط و تعامل چه خط‌قرمزهایی وجود دارد كه ممكن است مانعی برای حركت شورا باشد؟
مشكل در داخل شورا و جمع‌های اینچنینی زمانی بروز می‌كند كه اعضای شورای شهر به فراكسیون‌های متضاد و مقابل همدیگر تقسیم شوند و هر كدام یار‌گیری‌های خود را انجام دهند. مشابه این امر در شورای شهر اول اتفاق افتاد كه شورا به دو بخش مشاركت و كارگزاران تقسیم شد. تلاش ما در شورای پنجم این است كه هرگز چنین اتفاقی نیفتد و تركیب سیاسی شورا هم به این هدف ما كمك می‌كند. اشاره كردم كه هیچ حزب سیاسی‌ای در شورای پنجم حایز اكثریت نیست. ما یك تكثر منطقی را مشاهده می‌كنیم. بنابراین شكل‌گیری یك فراكسیون پرقدرت و كنار زدن جمع دیگر و دو دستگی در شورا متصور نیست. اگر با همین روال كه تا به حال پیش رفتیم، ادامه دهیم نگرانی‌ای از این بابت وجود نخواهد داشت.
چطور می‌توان مراقبت كرد كه این فراكسیون‌های متضاد و بروز اختلافات به وجود نیاید؟
دو راه وجود دارد؛ یكی اینكه مراقبت داخلی بر رفتار شورا داشته باشیم. مدیریت شورا تلاش كند كه چنین قطب‌بندی‌هایی شكل نگیرد. روش دوم مراقبت از بیرون است یعنی ارگان‌هایی چون شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان كه جمع اصلاح‌طلبان را مدیریت می‌كند باید پایش و كنترل بر رفتار شورای شهر انجام دهد. به عبارت دیگر اعضای شورای شهر نسبت به شخصیت حقوقی بالادستی خود كه شورای عالی اصلاحات است، متعهد باشند و آن شورا هم مراقبت كند كه اگر در مقطعی چنین خطری شورا را تهدید كرد، عكس‌العمل نشان دهد.
پس شما قایل به نظارت شورای عالی اصلاحات بر شورای شهر هستید؟
بله. من فكر می‌كنم وجود چنین نظارتی می‌تواند خیلی مفید باشد. ممكن است مصادیق آن بسیار محدود باشد و در یك فاصله زمانی زیادی نیازی هم پیش نیاید اما اگر اعضای شورای شهر خود را متعهد بدانند كه در قبال بروز یك اختلاف مرجع بالاتری وجود دارد كه حرف آخر را می‌زند، می‌توانند كمك‌كننده باشد.
تا الان كه موضوع انتخاب شهردار مطرح بوده ارتباط شورای پنجم با شورای عالی سیاستگذاری در چه حدی بوده است؟
ما هنوز كارمان را قانونا آغاز نكرده‌ایم. یك ماه یا ۴۰ روز دیگر كارمان شروع می‌شود. در این مدت چون كارها شسته و رفته و با انضباط خاص خود شكل گرفته نیازی به مداخله یا نظارت یا پایش توسط شورای بالادستی نبوده است. در عین اینكه این ارتباط را كاملا حفظ كردیم. اولا برخی از اعضای شورا عضو شورای عالی سیاستگذاری هستند. ثانیا دیدارهایی با هیات رییسه شورای عالی اصلاحات و شخص آقای عارف و آقای خاتمی داشته‌ایم. این ارتباطات وجود دارد اما به دلیل اینكه چنین ضرورتی به وجود نیامده آنها در مورد مسائل داخلی شورای شهر نیازی به مشورت و دخالت ندیدند.
شورای پنجم برای اصلاح‌طلبان بسیار اهمیت دارد چرا كه بعد از مدت‌ها میدان فراهم شده برای اینكه اصلاح‌طلبان در مدیریت شهری نیز خودی نشان بدهند. برای اینكه مردم طعم مدیریت شهری اصلاح‌طلبانه را بچشند از چه آسیب‌ها و آفت‌هایی در شورای شهر باید دوری شود؟ شاكله شورای شهر اصلاح‌طلبانه كه قرار است نظر مردم را جلب كند، چیست؟
مهم‌ترین شاخصه دوری از سیاست‌زدگی و شایبه و رنگ سیاسی گرفتن شورای شهر است. باید مراقبت كنیم تا مردم احساس كنند كه این شورا در حوزه مدیریت شهری و حل مسائل و مشكلات شهر تهران توانمند و كارآمد است. هرگز نباید اجازه دهیم كه شورای شهر تبدیل به باشگاه سیاسی برای احزاب اصلاح‌طلب شود كه در این صورت این آهنگ مرگ شورای پنجم خواهد بود. اگرچه اعضای شورا همه اصلاح‌طلب هستند اما تلاش جدی ما این است كه بعد و جنبه تخصصی شورا را تقویت كنیم و حركت‌های سیاسی را به بیرون شورا منتقل كنیم. بحث‌های سیاسی به احزاب اصلاح‌طلب و جمع‌های دیگر برود. شورای شهر محل و باشگاهی برای ابراز نظر در مورد مسائل تخصصی شهری باشد.
برای تخصصی‌تر شدن راهكارهای مورد استفاده شورای شهر شما قایل به این هستید كه از تیم‌های كارشناسی و دانشگاهی برای رفع مشكلات شهری استفاده كنید؟ به خصوص برای حل معضلات زیست‌محیطی شهر چنین امری را متصور هستید؟
علاوه بر استفاده از نگاه و نظارت تخصصی دانشگاه‌ها در حوزه مدیریت شهری از نامزدهای اصلاح‌طلبی كه توفیق حضور در لیست ۲۱ نفره اصلاح‌طلبان را پیدا نكردند اما توانمندی‌های بالایی دارند و علاوه بر آن در حال بهره گرفتن از اطلاعات تخصصی شورای شهر سابق مستقل از جهت‌گیری‌ای سیاسی هستیم. همچنین از تخصص‌های شهری درون شهرداری استفاده خواهیم كرد. توجه داشته باشیم كه بدنه حدود ۶۰ هزار نفره شهرداری تهران در خود تعداد زیادی از متخصصین شهری را در رشته‌های مختلف جای داده است. برخی از آنها به دلیل اینكه مورد استقبال و توجه نگرفتند در گوشه‌ای زندگی خودشان را می‌گذرانند. اینها نیروهای توانمند و كارآمدی هستند كه می‌توان از وجود آنها استفاده كرد. شورای شهر اگر این بازوهای تخصصی را در اختیار خود نداشته باشد، هرگز نمی‌تواند با چالش‌های زیاد شهر تهران دست و پنجه نرم كند. بنابراین در تمام ۴ زمینه‌ای كه گفته شد تلاش می‌كنیم تا بهره بگیریم.
دیدارتان با آقای قالیباف بر حسب چه سرفصل‌هایی بود؟ شورای شهر مسائلی را در نظر داشته كه شما به عنوان نماینده‌ای از بین اعضای شورا با آقای قالیباف در میان بگذارید. این دیدار حول چه محوری بوده و چه هدفی داشته است؟
در ماه رمضان اعضای شورای شهر و آقای قالیباف دیداری داشتند كه معاونین آقای قالیباف هم حضور داشتند. در آن جلسه آقای قالیباف اطمینان داد كه تعهدات جدیدی برای آینده شهر ایجاد نكنند و بیان كرد كه آمادگی دارد تمام اطلاعات مورد نیاز شورای شهر پنجم را قبل از تشكیل شورا در اختیار قرار دهند. كما بیش این مطالب مورد عمل واقع شده اما در عین حال ما به مواردی برخوردیم كه احساس كردیم اتفاقاتی در شهرداری صورت می‌گیرد كه ایجاد تعهد برای مدیریت آینده است و بدهكاری‌هایی برای شهرداری آینده به وجود آمده است. گزارش‌هایی دریافت كردیم مبنی بر اینكه در مورد فروش املاك شهرداری و گزارش‌های مبنی بر هزینه كردن بیش از سقف چهار‌دوازدهم كه برای ۴ ماه شهرداری مجاز به هزینه بود آن هم در صورتی كه درآمد واقعا تحقق پیدا می‌كرد.
تخلف محسوب می‌شود؟
بله. گزارش‌هایی در مورد تخریب باغات دریافت كردیم. تماسی با آقای قالیباف گرفتم تقاضا كردم كه دیداری ترتیب داده شود تا این موارد شفاف‌سازی شود. این كار امروز (شنبه) انجام شد. ملاقات خوبی بود و من موارد را به اطلاع آقای قالیباف رساندم. ایشان بیان كرد كه این گزارش‌ها با واقعیت تطبیق ندارد. قرار بر این شد برای اینكه این ابهام برطرف شود كه گزارش‌ها واقعیت دارد یا خیر، گزارش با جزییات بیشتر در اختیار شهرداری قرار بگیرد تا دستور بررسی داده شود. اگر خلاف‌ها واقعیت داشته باشد جلوی آنها گرفته شود و اگر هم واقعیت ندارد شورای شهر از نگرانی دربیاید. اگر واقعیت داشته باشد، جلوی آنها گرفته می‌شود كه جلوی ضرر را از هر جایی بگیریم منفعت است. ولی اگر توهم باشد، اطمینان بیشتر پیدا می‌كنیم كه آقای قالیباف شهر را و این امانت را بدون تخریب و مشكل به آیندگان واگذار می‌كند. آقای قالیباف هم اعلام آمادگی كرد كه موارد تخلف را با جزییات مورد توجه قرار بدهد چون این احتمال هم هست كه در جریان اتفاقاتی كه افتاده نباشد. در عین حال اعلام آمادگی كرد كه در شورای پنجم حضور پیدا كند و با هماهنگی‌های لازم از ایشان دعوت به عمل بیاید.
اثبات گزارش‌ها از چه طریقی دنبال خواهد شد؟
فرض كنید گزارشی به ما داده‌اند كه یك بنای ۱۲ طبقه در منطقه ۲۲ ساخته شده كه مجوز ساخت ندارد و در همین ایام از دوره انتقال استفاده كرده‌اند و ۷ طبقه هم به آن اضافه كرده‌اند. وقتی محل آن مشخص باشد در اسناد شهرسازی می‌توان پیگیری كرد كه واقعیت دارد یا خیر. وقتی بیان می‌كنند كه ۳۰ میلیارد تومان از بودجه مربوط به ماده ۱۷ كه ۸ میلیارد تومان آن هزینه شده و بقیه آن نیز تقاضای هزینه كرد داده شده قابل راستی‌آزمایی و كنترل است. وقتی با مشخصاتی بیان می‌كنند كه زمینی در منطقه شرق تهران در حال واگذار شدن به بانك شهر است، قابل بررسی است.
بنابراین شورای پنجم در گام اول تكلیف خود را با شورای شهر و شهرداری قبلی مشخص كرده است؟
همین طور است. كار دیگری كه در حال انجام آن هستیم این است كه گزارش‌هایی را از بدنه شهرداری و از شورای شهر سابق دریافت می‌كنیم و آنها را به وسیله متخصصین شهری كنترل می‌كنیم. بنای ما بر این است كه در یك افق سه‌ماهه بعد از شروع كار گزارش شفاف و روشنی به مردم ارایه دهیم كه شهر تهران را در چه شرایطی تحویل گرفتیم.
حدودا تا چه زمانی تكلیف این گزارش‌هایی كه قرار است به مردم برسد مشخص می‌شود؟
زمان دقیقی نمی‌توان گفت. البته این‌طور كه آقای قالیباف می‌گفت همه كارها كامپیوتری شده و اتوماسیون جایگاه خاصی در شهرداری پیدا كرده و این ابهامات به سرعت قابل برطرف شدن است نیاز به زمان طولانی ندارد.
اعضای شورای شهر در مورد ویژگی‌های شهردار آینده بر چه موضوعاتی تاكید داشته‌اند؟ شما فكر می‌كنید چه شاخصه‌هایی باید حتما در شهردار آینده وجود داشته باشد؟
ما ۱۶ مشخصه برای شهردار تهران برشمردیم و احصا كردیم كه البته غیر از شرایط اولیه‌ای بود كه در قانون آمده است. در قانون چارچوب های كلی مانند سن، مدرك تحصیلی و نداشتن محكومیت كیفری و التزام به قانون اساسی آمده است. این شرایط را افراد زیادی دارند ولی طبیعتا برای اداره كلانشهری مثل تهران كه با چالش‌های فراوانی مواجه است احتیاج به ویژگی‌های بیشتری داریم. بعد از چند جلسه از مذاكره به ۱۶ مشخصه رسیدیم كه مساله پاكدستی، داشتن دید استراتژیك، برنامه‌ریز بودن، عادت به كار جمعی و دوری از خود محوری، قانون‌گرا بودن و نظیر اینها در قالب ۱۶ مشخصه ما به تفاهم رسیدیم. بنا بر این شاخص‌ها كاندیداهایی را كه یا خودشان ابراز تمایل كرده بودند یا اعضای شورای شهر برای دعوت از نامزدی در لیستی ۲۴ نفره آوردیم. روش كار این بود كه هر كدام از اعضای شورای شهر اجازه داشت كه ۳ نفر كاندیدا را با شرایط ۱۶گانه سازگاری داشتند دعوت كند. به این ترتیب به یك لیست ۲۴ نفره رسیدیم. بحث‌های مختلفی در مورد افراد صورت گرفت و قرار شد كه با رای مخفی ۷ نفر از آنها را كه بالاترین امتیاز را دارند، برگزینیم. این كار ده روز قبل تقریبا انجام شد. به لیست ۷ نفره‌ای رسیدیم. قرار شد كه ظرف دو هفته برنامه خودشان را برای اداره شهر تهران بیاورند.
جزییات آن را به اطلاع‌شان رساندیم و ذكر كردیم كه این برنامه مشتمل بر چه مطالبی باید باشد. الان منتظر هستیم كه كاندیداها برنامه‌های خود را بیاورند. در هفته سوم مرداد ماه موقعیتی را فراهم خواهیم كرد كه نامزد‌ها در شورای شهر بیایند و برنامه‌های خود را در حضور اعضای شورای شهر و خبرنگاران ارایه دهند. بعد از استماع گزارش رای‌گیری می‌كنیم و از میان ۷ نامزدی كه برنامه دادند ۲ نفر با بالاترین امتیاز را جدا خواهیم كرد. فاز بعدی كارما عبارت از این خواهد بود كه از میان این دو نامزدی كه به این مرحله رسیده‌اند، بعد از مذاكرات و گفت‌وگو‌های بیشتر و شاید با وجود یك گفت‌وگوی میزگردی نهایتا به نامزد نهایی خود برسیم. اینها را قبل از شروع كار رسمی‌مان انجام می‌دهیم. بنابراین در نخستین روزی كه شورای شهر جدید تشكیل می‌شود، امیدوار هستیم در همان روز اول رای‌گیری برای معرفی شهردار تهران به عمل بیاید.
آیا استعلامی از مراجع چهارگانه برای شهردار لازم است؟
این كاری است كه وزیر كشور باید انجام دهد. البته ما كارهای مقدماتی خود را انجام دادیم برای اینكه به بن بست نخوریم. بعد از اینكه شهردار تهران به وسیله شورای شهر به وزیر كشور برای صدور حكم معرفی شد، وزیر كشور جزو وظایفش است كه از مراجع مربوطه استعلام‌های لازم را بگیرد.
پس احتمال رد گزینه شهردار هم وجود دارد؟
بله.
ممكن است كه از نهادی بالاتر با گزینه‌هایی كه الان برای شهرداری مطرح هستند مخالفت شود؟
آنها خواستند و ما اسامی را برای بالا فرستادیم. الان دوهفته است كه فرستادیم و هیچ فیدبكی دریافت نكردیم.
احتمال شهردار شدن آقای محسن هاشمی چقدر است؟
مطرح نیستند.
قرار شده كه پای میثاقنامه بماند. خودش هم مایل به این موضوع بود؟
به هر حال تصمیم جمعی این‌طور بود.
عملكرد كنونی شورای شهر پنجم چقدر می‌تواند در ادامه مسیر اصلاحات موثر باشد؟ به خاطر اختلافاتی كه در شورای شهر اول بروز كرد در حضور جریان اصلاحات در نهادهای انتخابی بی‌تاثیر نبود. این شورا چقدر از این لحاظ مهم است؟
نقش شورای شهر در تداوم اصلاحات نقش حیاتی و كلیدی است. مخصوصا در دو كار اصلی‌ای كه باید انجام دهد كه یكی معرفی فرد مناسب برای شهرداری و دوم نظارت بر شهرداری اگر موفق باشد، بازتاب این حركت مثبت در انتخابات سال ۹۸ و ۱۴۰۰ تاثیر كلیدی خواهد داشت. چرا كه تهران با جمعیت قابل توجه و اینكه یك چهارم تولید ناخالص داخلی ایران در اینجا شكل می‌گیرد و جایگاهی كه در نظام جمهوری اسلامی دارد عملكرد شهردار و شورای شهر سرنوشت و آینده جریان اصلاح‌طلبی را رقم خواهد زد. بنابراین سرنوشت و آینده اصلاحات در عملكرد شورای شهر و شهرداری رقم خواهد خورد. به همین دلیل ما محكوم به پیروزی هستیم و راهی جز آن نداریم.
چطور می‌توان تمهید كرد كه شورای شهر به حاشیه رانده نشود و عملا به شورای شهرداری تبدیل نشود؟
این نكته ظریفی است كه هم شورای شهر و هم شهردار منتخب باید به آن بیندیشند و الگوی مثبتی در این زمینه ارایه كنند. تجربیات ۴ شورای گذشته و تعاملی كه در این زمینه وجود داشته و نواقص زیادی كه شاهد آن بودیم ما را به این می‌رساند كه رابطه شفاف‌تر و روشن‌تری را بین شهرداری و شورای شهر تعریف كنیم. قانون شوراها نواقص زیادی در این زمینه دارد كه باید آنها را بر طرف كرد. طبیعتا قانون شوراهاست كه باید این رابطه را تبیین كند. تا زمانی كه قانون اصلاح نشده بنای ما بر این است كه در قالب نوشتارها یا پیمان‌نامه یا سوگندنامه از این قبیل، این رابطه را تعریف كنیم. علاوه بر آن در تهران شورای شهر چون متعلق به خانواده اصلاح‌طلبی است و طبیعتا شهردار برآمده از شورا نیز برآمده از آن است، ما در این زمینه راهكارهایی را پیدا خواهیم كرد كه حتی در خودمان به مشكل برخوردیم بتوانیم از طریق حكمیت یك مرجع بالا دستی مشكل را حل كنیم.
نوشتن تفاهمنامه بین شهرداری و شورای شهر چقدر می‌تواند موثر باشد؟
اگر روابط و ضوابط و قوانین روشن باشد احتیاجی به این میثاقنامه‌ها و تفاهمنامه‌ها نیست اما به دلیل ابهاماتی كه وجود دارد و خصوصیت فردی كه ممكن است برخی افراد داشته باشند، می‌تواند ما را از مسیر اصلی باز دارد و ما را دچار مشكلاتی كند. می‌توان تمهیداتی اندیشید كه اگر چنین اشكالاتی پیش‌اید با درایت و هوشمندی مناسب بر طرف شود و اتفاقی مانند شورای شهر اول دیگر تكرار نشود. اینها امكان‌پذیر است و در این زمینه بررسی‌های لازم را انجام دادیم. نعمت بزرگ وجود شورای عالی اصلاحات است كه در شورای شهر اول وجود نداشت. من مطمئن هستم كه اگر در آن مقطع شورای عالی اصلاحات داشتیم و حكمیت بین اختلافات اعضای شورا و شهرداری می‌كرد، آن اتفاقات تلخ نمی‌افتاد.
امروز اصلاح‌طلبان توانسته‌اند علاوه بر شورای شهر نقش موثری در روی كار آمدن رییس‌جمهور نیز داشته باشند. در بخش نخست به نحوه تعامل اصلاح‌طلبان به عنوان عقل منفصل شورا پرداختیم. حال به این نقش در دولت روحانی بپردازیم. دولت روحانی با شراكت سیاسی و ائتلاف با اصلاح‌طلبان روی كار آمد. طرفین چه ارتباطی باید به سبب آن شراكت سیاسی داشته باشند؟
من به دلیل اینكه درگیر مسائل شورای شهر هستم كمتر در این مسائل ورود می‌كنم اما در یك نگاه كلی می‌توانم بگویم كه اصلاح‌طلبان به دنبال سهم خواهی از دولت نیستند ولی به دنبال شكل‌گیری دولتی كارآمد كه بتواند مطالبات رای‌دهندگان ۲۴ میلیونی را پوشش بدهد، هستند. بنابراین عمده نقدی كه این روزها در مورد تركیب كابینه وجود دارد به این دلیل نیست كه چرا چهره‌های اصلاح‌طلب در كابینه حضور ندارند بلكه بیشتر دغدغه و نگرانی روی این موضوع است كه چرا افراد كارآمد و پرتحركی كه از نظر تخصصی و تجربی در سطح بالایی هستند به اندازه كافی به كار گرفته نمی‌شوند و بیشتر از چهره‌های قدیمی و مسن در كابینه استفاده می‌شود. كمرنگ بودن تعداد زنان در كابینه به نظر من به عنوان نقد جدی می‌تواند مورد توجه قرار بگیرد.
آیا اصلاح‌طلبان مصداقا افرادی را به آقای روحانی معرفی كرده‌اند یا بیشتر در حد توصیه‌های كلی بوده است؟
من بر مبنای شنیده‌ها می‌گویم كه اگر درست باشد دو نگرانی در مورد دولت وجود دارد. یكی بی‌توجهی به جوانان و نسل جدید برای گرفتن مسوولیت‌ها و تكیه كردن بر نسل گذشته است. دوم هم بی‌توجهی به زنان و به كارگیری زنان كارآمد و مناسب برای كابینه است.
به نظر شما رابطه حاكمیت و اصلاح‌طلبان نسبت به ۴ سال گذشته بهبود پیدا كرده است؟
به صورت قطعی و روشن نمی‌توانم در این زمینه صحبت كنم ولی تصور می‌كنم كه نقار وكدورتی كه از انتخابات سال ۸۸ به وجود آمد و دو تفسیر و برداشت متضاد در مورد این اتفاقات در ذهن اصلاح‌طلبان و بخش‌هایی از حاكمیت شكل گرفت، هنوز بر جای خود باقی است. تا زمانی كه در گذشته بمانیم و هر كدام از طرفین خود را حق مطلق بداند و طرف مقابل خلاف منافع ملی و مصلحت تشخیص دهد، عارضه‌های منفی خود را تحمیل خواهد كرد. امیدوار هستم كه همه متعهد شویم تا به آینده كشور فكر كنیم و در گذشته در جا نزنیم.
*در انتخابات شورای شهر دیدیم كه برخی از چهره‌های اصلاح‌طلب حركت‌های موازی با شورای عالی داشتند و دیدیم فردی از هیات رییسه شورای عالی سیاستگذاری از لیست دیگری حمایت كرد. برای اینكه چنین اتفاقاتی در آینده نیفتد شورای عالی چه موضعی باید بگیرد؟ آیا برخورد شورای عالی با این نوع تخلف‌ها به جا بوده است؟
ما راه بسیار سخت و دشواری را طی كردیم و پیش آمدیم. با وجود نكته‌ای كه گفتید و به عنوان نقطه ضعف در انتخابات اردیبهشت ۹۶ مطرح است اما نتایج انتخابات نشان می‌دهد كه جریان اصلاح‌طلبی توانسته به قوام لازم و برند پرتوان دست پیدا كند. به نحوی كه با فاصله رای حدود چهارصد هزار رای از اصولگرایان فاصله گرفت. در عین اینكه آن نقطه ضعف خوب نبوده و قابل توجیه نیست اما اینكه جریان اصلاح‌طلبی برخلاف گذشته كه چندتكه می‌شد الان توانسته به یك جریان پرقدرت تبدیل شود، پیشرفت بزرگی است كه باید قدر آن را بدانیم. به نظر من در آینده این انسجام بهتر خواهد شد. البته اینكه همیشه شورای اصلاحات داشته باشیم و جبهه‌ای حركت كنیم خوشبین نیستم و آن را حركت مباركی نمی‌دانم. ثانیه شماری می‌كنم كه هر چه زودتر احزاب در كشور پا بگیرند و به جای اینكه یك جبهه اصلاح‌طلبی داشته باشیم بتوانیم حزب پرقدرت فراگیر اصلاح‌طلبی داشته باشیم. برای اینكه در آنجا شاخص‌ها و ضوابط روشن حزبی تصمیم‌گیر است؛ نه چانه زدن‌های اینچنینی. همه اینها می‌تواند در قالب یك حزب فراگیر اصلاح‌طلبی شكل پیدا كند و از این فضای گذار كه مجبور شدیم به آن پناه ببریم به یك ساختمان بتون آرمه قوی كه همان جریان تحزب در كشور است دست پیدا كنیم.
گذار به سمت تحزب با حركت جبهه‌ای تسریع می‌شود یا مانعی در برابر آن است؟ برخی چهره‌ها معتقدند شورای عالی، احزاب را ضعیف می‌كند.
این مثل این است كه عادت كنید از درآمد ناسالمی مثل نفت در اقتصاد استفاده كنید این درآمد شما را گرفتار می‌كند و نمی‌گذارد به سمت درآمد‌های سالم بروید. در عین حال اگر هم بخواهید آن را قطع كنید تمام كارها متوقف می‌شود. در مورد شورای عالی و تحزب هم همین بحث است. من قبول دارم كه وجود شورای عالی اصلاحات رقیبی برای تحزب است. درعین حال این واقعیت را در نظر بگیریم كه اگر از این ابزار استفاده نكنیم باید صحنه سیاسی كشور را به جریان‌های اصولگرا یا پایداری واگذار كنیم. باید آشتی‌ای بین شورای عالی اصلاحات و تحزب به وجود آورد. اگر باور جدی داشته باشیم و به طرف تحزب پیش برویم، قدم به قدم می‌توان این مسیر را طی كرد. اشخاص كلیدی اصلاحات می‌توانند در عین حضور در جبهه، همیشه در این اندیشه باشند كه به طرف حزب واحد اصلاح‌طلبی پیش بروند.
وضعیت فراكسیون‌بندی‌های درون شورای شهر پنجم چگونه است؟ شورای پنجم با پیروزی تمام لیست اصلاح‌طلبان یك‌دست شد. یك‌دست شدن شورای پنجم از نظر شما یك نقیصه است یا یك مزیت؟
بهترین وضعیت را در شورای شهر در این ایام می‌گذرانیم و هیچگونه اختلاف و نگرانی در مورد شورای پنجم نداریم. چند نقطه قوت را می‌توان فهرست كرد. یكی از ویژگی‌های شورای شهر تنوع تخصص‌ها است. با درایت و هوشمندی كه شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان به كار برد، كرسی‌های مختلف شورای شهر را بین تخصص‌های مورد نیاز در شهر تقسیم كرد.
بنابراین با این تقسیم‌بندی با یك توازن منطقی تخصص‌های شهری نظیر شهرسازی، خدمات شهری، محیط زیست، حمل و نقل، مسائل حقوقی و غیره را در شورای شهر گنجاندیم. نقطه قوتی كه در مجموعه شورای شهر به چشم می‌خورد تنوع و تكثر احزاب و گروه‌های اصلاح‌طلب در آن است؛ به این نحو كه هیچ حزب اصلاح‌طلبی در شورای شهر حایز اكثریت نیست. حزب اتحاد ملت ایران دارای ۵ كرسی، حزب اعتماد ملی و كارگزاران هر كدام دارای ۳ كرسی و احزاب دیگر و اشخاص حقیقی دیگر هم بقیه كرسی‌های شورای شهر را در اختیار دارند. این تنوع و تكثر حزبی موجب این می‌شود كه تصمیمات در شورا متعلق به یك حزب سیاسی خاص نباشد و بدنه اصلاح‌طلبی در آنجا می‌توانند ایفای نقش كنند. البته می‌توانستیم قبلا تمهیداتی بیندیشیم كه چند چهره اصولگرا هم در شورای شهر می‌آمدند به نظر من این می توانست نقطه قوتی برای شورای پنجم باشد.
فراكسیون‌بندی‌های درون شورا چه وضعیتی دارد؟
فی‌الواقع هیچ فراكسیون‌بندی خاصی در شورای شهر شكل نگرفته است؛ الا اینكه یك فراكسیون زنان وجود دارد كه ۶ زن عضو شورا دور هم جمع می‌شوند. یك فراكسیون موسوم به اقلیت وجود دارد كه البته اكثریت هستند چون ۸ یا۹ نفر از اعضای شورای شهر از احزابی با یك كرسی در شورای شهر یا منفرد هستند.
تشكیل چنین فراكسیونی ممكن است باعث بروز اختلافاتی در شورای پنجم شود؟
نه؛ ما توافق و تعهدی كه با همدیگر كردیم و به آن عمل می‌كنیم این است كه احزاب اصلاح‌طلب و فراكسیون‌های مختلف می‌توانند برای مشاوره دور همدیگر جمع شوند و نظرات یگدیگر را هم‌افزایی كنند.
نظرات بیرون از شورا هم مدنظر بوده است؟
هم نظرات بیرون از شورا و هم مجموعه درون شورا را شامل می‌شود. وقتی كه اعضای شورا می‌خواهند رای بدهند و تصمیم خود را ابراز كنند باید حس كنند كه متعلق به یك جبهه بزرگ به نام اصلاحات هستند. هر ۲۱ نفر باید خود را داخل یك حزب و خانواده احساس كنند. خوشبختانه در گزینش نامزدهای شهرداری و در میان نامزدهای ۲۴ گانه این همفكری، تعامل واحساس یك خانواده واحد خود را به نمایش گذاشته است.
به هر حال دومین انتخاباتی بود كه اصلاح‌طلبان تلاش كردند نوعی حركت جبهه‌ای را دنبال كنند. این جبهه با شورای شهری كه از ثمرات همان حركت جبهه‌ای بوده است، چه ارتباطی باید داشته باشد؟ در این ارتباط و تعامل چه خط‌قرمزهایی وجود دارد كه ممكن است مانعی برای حركت شورا باشد؟
مشكل در داخل شورا و جمع‌های اینچنینی زمانی بروز می‌كند كه اعضای شورای شهر به فراكسیون‌های متضاد و مقابل همدیگر تقسیم شوند و هر كدام یار‌گیری‌های خود را انجام دهند. مشابه این امر در شورای شهر اول اتفاق افتاد كه شورا به دو بخش مشاركت و كارگزاران تقسیم شد. تلاش ما در شورای پنجم این است كه هرگز چنین اتفاقی نیفتد و تركیب سیاسی شورا هم به این هدف ما كمك می‌كند. اشاره كردم كه هیچ حزب سیاسی‌ای در شورای پنجم حایز اكثریت نیست. ما یك تكثر منطقی را مشاهده می‌كنیم. بنابراین شكل‌گیری یك فراكسیون پرقدرت و كنار زدن جمع دیگر و دو دستگی در شورا متصور نیست. اگر با همین روال كه تا به حال پیش رفتیم، ادامه دهیم نگرانی‌ای از این بابت وجود نخواهد داشت.
چطور می‌توان مراقبت كرد كه این فراكسیون‌های متضاد و بروز اختلافات به وجود نیاید؟
دو راه وجود دارد؛ یكی اینكه مراقبت داخلی بر رفتار شورا داشته باشیم. مدیریت شورا تلاش كند كه چنین قطب‌بندی‌هایی شكل نگیرد. روش دوم مراقبت از بیرون است یعنی ارگان‌هایی چون شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان كه جمع اصلاح‌طلبان را مدیریت می‌كند باید پایش و كنترل بر رفتار شورای شهر انجام دهد. به عبارت دیگر اعضای شورای شهر نسبت به شخصیت حقوقی بالادستی خود كه شورای عالی اصلاحات است، متعهد باشند و آن شورا هم مراقبت كند كه اگر در مقطعی چنین خطری شورا را تهدید كرد، عكس‌العمل نشان دهد.
پس شما قایل به نظارت شورای عالی اصلاحات بر شورای شهر هستید؟
بله. من فكر می‌كنم وجود چنین نظارتی می‌تواند خیلی مفید باشد. ممكن است مصادیق آن بسیار محدود باشد و در یك فاصله زمانی زیادی نیازی هم پیش نیاید اما اگر اعضای شورای شهر خود را متعهد بدانند كه در قبال بروز یك اختلاف مرجع بالاتری وجود دارد كه حرف آخر را می‌زند، می‌توانند كمك‌كننده باشد.
تا الان كه موضوع انتخاب شهردار مطرح بوده ارتباط شورای پنجم با شورای عالی سیاستگذاری در چه حدی بوده است؟
ما هنوز كارمان را قانونا آغاز نكرده‌ایم. یك ماه یا ۴۰ روز دیگر كارمان شروع می‌شود. در این مدت چون كارها شسته و رفته و با انضباط خاص خود شكل گرفته نیازی به مداخله یا نظارت یا پایش توسط شورای بالادستی نبوده است. در عین اینكه این ارتباط را كاملا حفظ كردیم. اولا برخی از اعضای شورا عضو شورای عالی سیاستگذاری هستند. ثانیا دیدارهایی با هیات رییسه شورای عالی اصلاحات و شخص آقای عارف و آقای خاتمی داشته‌ایم. این ارتباطات وجود دارد اما به دلیل اینكه چنین ضرورتی به وجود نیامده آنها در مورد مسائل داخلی شورای شهر نیازی به مشورت و دخالت ندیدند.
شورای پنجم برای اصلاح‌طلبان بسیار اهمیت دارد چرا كه بعد از مدت‌ها میدان فراهم شده برای اینكه اصلاح‌طلبان در مدیریت شهری نیز خودی نشان بدهند. برای اینكه مردم طعم مدیریت شهری اصلاح‌طلبانه را بچشند از چه آسیب‌ها و آفت‌هایی در شورای شهر باید دوری شود؟ شاكله شورای شهر اصلاح‌طلبانه كه قرار است نظر مردم را جلب كند، چیست؟
مهم‌ترین شاخصه دوری از سیاست‌زدگی و شایبه و رنگ سیاسی گرفتن شورای شهر است. باید مراقبت كنیم تا مردم احساس كنند كه این شورا در حوزه مدیریت شهری و حل مسائل و مشكلات شهر تهران توانمند و كارآمد است. هرگز نباید اجازه دهیم كه شورای شهر تبدیل به باشگاه سیاسی برای احزاب اصلاح‌طلب شود كه در این صورت این آهنگ مرگ شورای پنجم خواهد بود. اگرچه اعضای شورا همه اصلاح‌طلب هستند اما تلاش جدی ما این است كه بعد و جنبه تخصصی شورا را تقویت كنیم و حركت‌های سیاسی را به بیرون شورا منتقل كنیم. بحث‌های سیاسی به احزاب اصلاح‌طلب و جمع‌های دیگر برود. شورای شهر محل و باشگاهی برای ابراز نظر در مورد مسائل تخصصی شهری باشد.
برای تخصصی‌تر شدن راهكارهای مورد استفاده شورای شهر شما قایل به این هستید كه از تیم‌های كارشناسی و دانشگاهی برای رفع مشكلات شهری استفاده كنید؟ به خصوص برای حل معضلات زیست‌محیطی شهر چنین امری را متصور هستید؟
علاوه بر استفاده از نگاه و نظارت تخصصی دانشگاه‌ها در حوزه مدیریت شهری از نامزدهای اصلاح‌طلبی كه توفیق حضور در لیست ۲۱ نفره اصلاح‌طلبان را پیدا نكردند اما توانمندی‌های بالایی دارند و علاوه بر آن در حال بهره گرفتن از اطلاعات تخصصی شورای شهر سابق مستقل از جهت‌گیری‌ای سیاسی هستیم. همچنین از تخصص‌های شهری درون شهرداری استفاده خواهیم كرد. توجه داشته باشیم كه بدنه حدود ۶۰ هزار نفره شهرداری تهران در خود تعداد زیادی از متخصصین شهری را در رشته‌های مختلف جای داده است. برخی از آنها به دلیل اینكه مورد استقبال و توجه نگرفتند در گوشه‌ای زندگی خودشان را می‌گذرانند. اینها نیروهای توانمند و كارآمدی هستند كه می‌توان از وجود آنها استفاده كرد. شورای شهر اگر این بازوهای تخصصی را در اختیار خود نداشته باشد، هرگز نمی‌تواند با چالش‌های زیاد شهر تهران دست و پنجه نرم كند. بنابراین در تمام ۴ زمینه‌ای كه گفته شد تلاش می‌كنیم تا بهره بگیریم.
دیدارتان با آقای قالیباف بر حسب چه سرفصل‌هایی بود؟ شورای شهر مسائلی را در نظر داشته كه شما به عنوان نماینده‌ای از بین اعضای شورا با آقای قالیباف در میان بگذارید. این دیدار حول چه محوری بوده و چه هدفی داشته است؟
در ماه رمضان اعضای شورای شهر و آقای قالیباف دیداری داشتند كه معاونین آقای قالیباف هم حضور داشتند. در آن جلسه آقای قالیباف اطمینان داد كه تعهدات جدیدی برای آینده شهر ایجاد نكنند و بیان كرد كه آمادگی دارد تمام اطلاعات مورد نیاز شورای شهر پنجم را قبل از تشكیل شورا در اختیار قرار دهند. كما بیش این مطالب مورد عمل واقع شده اما در عین حال ما به مواردی برخوردیم كه احساس كردیم اتفاقاتی در شهرداری صورت می‌گیرد كه ایجاد تعهد برای مدیریت آینده است و بدهكاری‌هایی برای شهرداری آینده به وجود آمده است. گزارش‌هایی دریافت كردیم مبنی بر اینكه در مورد فروش املاك شهرداری و گزارش‌های مبنی بر هزینه كردن بیش از سقف چهار‌دوازدهم كه برای ۴ ماه شهرداری مجاز به هزینه بود آن هم در صورتی كه درآمد واقعا تحقق پیدا می‌كرد.
تخلف محسوب می‌شود؟
بله. گزارش‌هایی در مورد تخریب باغات دریافت كردیم. تماسی با آقای قالیباف گرفتم تقاضا كردم كه دیداری ترتیب داده شود تا این موارد شفاف‌سازی شود. این كار امروز (شنبه) انجام شد. ملاقات خوبی بود و من موارد را به اطلاع آقای قالیباف رساندم. ایشان بیان كرد كه این گزارش‌ها با واقعیت تطبیق ندارد. قرار بر این شد برای اینكه این ابهام برطرف شود كه گزارش‌ها واقعیت دارد یا خیر، گزارش با جزییات بیشتر در اختیار شهرداری قرار بگیرد تا دستور بررسی داده شود. اگر خلاف‌ها واقعیت داشته باشد جلوی آنها گرفته شود و اگر هم واقعیت ندارد شورای شهر از نگرانی دربیاید. اگر واقعیت داشته باشد، جلوی آنها گرفته می‌شود كه جلوی ضرر را از هر جایی بگیریم منفعت است. ولی اگر توهم باشد، اطمینان بیشتر پیدا می‌كنیم كه آقای قالیباف شهر را و این امانت را بدون تخریب و مشكل به آیندگان واگذار می‌كند. آقای قالیباف هم اعلام آمادگی كرد كه موارد تخلف را با جزییات مورد توجه قرار بدهد چون این احتمال هم هست كه در جریان اتفاقاتی كه افتاده نباشد. در عین حال اعلام آمادگی كرد كه در شورای پنجم حضور پیدا كند و با هماهنگی‌های لازم از ایشان دعوت به عمل بیاید.
اثبات گزارش‌ها از چه طریقی دنبال خواهد شد؟
فرض كنید گزارشی به ما داده‌اند كه یك بنای ۱۲ طبقه در منطقه ۲۲ ساخته شده كه مجوز ساخت ندارد و در همین ایام از دوره انتقال استفاده كرده‌اند و ۷ طبقه هم به آن اضافه كرده‌اند. وقتی محل آن مشخص باشد در اسناد شهرسازی می‌توان پیگیری كرد كه واقعیت دارد یا خیر. وقتی بیان می‌كنند كه ۳۰ میلیارد تومان از بودجه مربوط به ماده ۱۷ كه ۸ میلیارد تومان آن هزینه شده و بقیه آن نیز تقاضای هزینه كرد داده شده قابل راستی‌آزمایی و كنترل است. وقتی با مشخصاتی بیان می‌كنند كه زمینی در منطقه شرق تهران در حال واگذار شدن به بانك شهر است، قابل بررسی است.
بنابراین شورای پنجم در گام اول تكلیف خود را با شورای شهر و شهرداری قبلی مشخص كرده است؟
همین طور است. كار دیگری كه در حال انجام آن هستیم این است كه گزارش‌هایی را از بدنه شهرداری و از شورای شهر سابق دریافت می‌كنیم و آنها را به وسیله متخصصین شهری كنترل می‌كنیم. بنای ما بر این است كه در یك افق سه‌ماهه بعد از شروع كار گزارش شفاف و روشنی به مردم ارایه دهیم كه شهر تهران را در چه شرایطی تحویل گرفتیم.
حدودا تا چه زمانی تكلیف این گزارش‌هایی كه قرار است به مردم برسد مشخص می‌شود؟
زمان دقیقی نمی‌توان گفت. البته این‌طور كه آقای قالیباف می‌گفت همه كارها كامپیوتری شده و اتوماسیون جایگاه خاصی در شهرداری پیدا كرده و این ابهامات به سرعت قابل برطرف شدن است نیاز به زمان طولانی ندارد.
اعضای شورای شهر در مورد ویژگی‌های شهردار آینده بر چه موضوعاتی تاكید داشته‌اند؟ شما فكر می‌كنید چه شاخصه‌هایی باید حتما در شهردار آینده وجود داشته باشد؟
ما ۱۶ مشخصه برای شهردار تهران برشمردیم و احصا كردیم كه البته غیر از شرایط اولیه‌ای بود كه در قانون آمده است. در قانون چارچوب های كلی مانند سن، مدرك تحصیلی و نداشتن محكومیت كیفری و التزام به قانون اساسی آمده است. این شرایط را افراد زیادی دارند ولی طبیعتا برای اداره كلانشهری مثل تهران كه با چالش‌های فراوانی مواجه است احتیاج به ویژگی‌های بیشتری داریم. بعد از چند جلسه از مذاكره به ۱۶ مشخصه رسیدیم كه مساله پاكدستی، داشتن دید استراتژیك، برنامه‌ریز بودن، عادت به كار جمعی و دوری از خود محوری، قانون‌گرا بودن و نظیر اینها در قالب ۱۶ مشخصه ما به تفاهم رسیدیم. بنا بر این شاخص‌ها كاندیداهایی را كه یا خودشان ابراز تمایل كرده بودند یا اعضای شورای شهر برای دعوت از نامزدی در لیستی ۲۴ نفره آوردیم. روش كار این بود كه هر كدام از اعضای شورای شهر اجازه داشت كه ۳ نفر كاندیدا را با شرایط ۱۶گانه سازگاری داشتند دعوت كند. به این ترتیب به یك لیست ۲۴ نفره رسیدیم. بحث‌های مختلفی در مورد افراد صورت گرفت و قرار شد كه با رای مخفی ۷ نفر از آنها را كه بالاترین امتیاز را دارند، برگزینیم. این كار ده روز قبل تقریبا انجام شد. به لیست ۷ نفره‌ای رسیدیم. قرار شد كه ظرف دو هفته برنامه خودشان را برای اداره شهر تهران بیاورند.
جزییات آن را به اطلاع‌شان رساندیم و ذكر كردیم كه این برنامه مشتمل بر چه مطالبی باید باشد. الان منتظر هستیم كه كاندیداها برنامه‌های خود را بیاورند. در هفته سوم مرداد ماه موقعیتی را فراهم خواهیم كرد كه نامزد‌ها در شورای شهر بیایند و برنامه‌های خود را در حضور اعضای شورای شهر و خبرنگاران ارایه دهند. بعد از استماع گزارش رای‌گیری می‌كنیم و از میان ۷ نامزدی كه برنامه دادند ۲ نفر با بالاترین امتیاز را جدا خواهیم كرد. فاز بعدی كارما عبارت از این خواهد بود كه از میان این دو نامزدی كه به این مرحله رسیده‌اند، بعد از مذاكرات و گفت‌وگو‌های بیشتر و شاید با وجود یك گفت‌وگوی میزگردی نهایتا به نامزد نهایی خود برسیم. اینها را قبل از شروع كار رسمی‌مان انجام می‌دهیم. بنابراین در نخستین روزی كه شورای شهر جدید تشكیل می‌شود، امیدوار هستیم در همان روز اول رای‌گیری برای معرفی شهردار تهران به عمل بیاید.
آیا استعلامی از مراجع چهارگانه برای شهردار لازم است؟
این كاری است كه وزیر كشور باید انجام دهد. البته ما كارهای مقدماتی خود را انجام دادیم برای اینكه به بن بست نخوریم. بعد از اینكه شهردار تهران به وسیله شورای شهر به وزیر كشور برای صدور حكم معرفی شد، وزیر كشور جزو وظایفش است كه از مراجع مربوطه استعلام‌های لازم را بگیرد.
پس احتمال رد گزینه شهردار هم وجود دارد؟
بله.
ممكن است كه از نهادی بالاتر با گزینه‌هایی كه الان برای شهرداری مطرح هستند مخالفت شود؟
آنها خواستند و ما اسامی را برای بالا فرستادیم. الان دوهفته است كه فرستادیم و هیچ فیدبكی دریافت نكردیم.
احتمال شهردار شدن آقای محسن هاشمی چقدر است؟
مطرح نیستند.
قرار شده كه پای میثاقنامه بماند. خودش هم مایل به این موضوع بود؟
به هر حال تصمیم جمعی این‌طور بود.
عملكرد كنونی شورای شهر پنجم چقدر می‌تواند در ادامه مسیر اصلاحات موثر باشد؟ به خاطر اختلافاتی كه در شورای شهر اول بروز كرد در حضور جریان اصلاحات در نهادهای انتخابی بی‌تاثیر نبود. این شورا چقدر از این لحاظ مهم است؟
نقش شورای شهر در تداوم اصلاحات نقش حیاتی و كلیدی است. مخصوصا در دو كار اصلی‌ای كه باید انجام دهد كه یكی معرفی فرد مناسب برای شهرداری و دوم نظارت بر شهرداری اگر موفق باشد، بازتاب این حركت مثبت در انتخابات سال ۹۸ و ۱۴۰۰ تاثیر كلیدی خواهد داشت. چرا كه تهران با جمعیت قابل توجه و اینكه یك چهارم تولید ناخالص داخلی ایران در اینجا شكل می‌گیرد و جایگاهی كه در نظام جمهوری اسلامی دارد عملكرد شهردار و شورای شهر سرنوشت و آینده جریان اصلاح‌طلبی را رقم خواهد زد. بنابراین سرنوشت و آینده اصلاحات در عملكرد شورای شهر و شهرداری رقم خواهد خورد. به همین دلیل ما محكوم به پیروزی هستیم و راهی جز آن نداریم.
چطور می‌توان تمهید كرد كه شورای شهر به حاشیه رانده نشود و عملا به شورای شهرداری تبدیل نشود؟
این نكته ظریفی است كه هم شورای شهر و هم شهردار منتخب باید به آن بیندیشند و الگوی مثبتی در این زمینه ارایه كنند. تجربیات ۴ شورای گذشته و تعاملی كه در این زمینه وجود داشته و نواقص زیادی كه شاهد آن بودیم ما را به این می‌رساند كه رابطه شفاف‌تر و روشن‌تری را بین شهرداری و شورای شهر تعریف كنیم. قانون شوراها نواقص زیادی در این زمینه دارد كه باید آنها را بر طرف كرد. طبیعتا قانون شوراهاست كه باید این رابطه را تبیین كند. تا زمانی كه قانون اصلاح نشده بنای ما بر این است كه در قالب نوشتارها یا پیمان‌نامه یا سوگندنامه از این قبیل، این رابطه را تعریف كنیم. علاوه بر آن در تهران شورای شهر چون متعلق به خانواده اصلاح‌طلبی است و طبیعتا شهردار برآمده از شورا نیز برآمده از آن است، ما در این زمینه راهكارهایی را پیدا خواهیم كرد كه حتی در خودمان به مشكل برخوردیم بتوانیم از طریق حكمیت یك مرجع بالا دستی مشكل را حل كنیم.
نوشتن تفاهمنامه بین شهرداری و شورای شهر چقدر می‌تواند موثر باشد؟
اگر روابط و ضوابط و قوانین روشن باشد احتیاجی به این میثاقنامه‌ها و تفاهمنامه‌ها نیست اما به دلیل ابهاماتی كه وجود دارد و خصوصیت فردی كه ممكن است برخی افراد داشته باشند، می‌تواند ما را از مسیر اصلی باز دارد و ما را دچار مشكلاتی كند. می‌توان تمهیداتی اندیشید كه اگر چنین اشكالاتی پیش‌اید با درایت و هوشمندی مناسب بر طرف شود و اتفاقی مانند شورای شهر اول دیگر تكرار نشود. اینها امكان‌پذیر است و در این زمینه بررسی‌های لازم را انجام دادیم. نعمت بزرگ وجود شورای عالی اصلاحات است كه در شورای شهر اول وجود نداشت. من مطمئن هستم كه اگر در آن مقطع شورای عالی اصلاحات داشتیم و حكمیت بین اختلافات اعضای شورا و شهرداری می‌كرد، آن اتفاقات تلخ نمی‌افتاد.
امروز اصلاح‌طلبان توانسته‌اند علاوه بر شورای شهر نقش موثری در روی كار آمدن رییس‌جمهور نیز داشته باشند. در بخش نخست به نحوه تعامل اصلاح‌طلبان به عنوان عقل منفصل شورا پرداختیم. حال به این نقش در دولت روحانی بپردازیم. دولت روحانی با شراكت سیاسی و ائتلاف با اصلاح‌طلبان روی كار آمد. طرفین چه ارتباطی باید به سبب آن شراكت سیاسی داشته باشند؟
من به دلیل اینكه درگیر مسائل شورای شهر هستم كمتر در این مسائل ورود می‌كنم اما در یك نگاه كلی می‌توانم بگویم كه اصلاح‌طلبان به دنبال سهم خواهی از دولت نیستند ولی به دنبال شكل‌گیری دولتی كارآمد كه بتواند مطالبات رای‌دهندگان ۲۴ میلیونی را پوشش بدهد، هستند. بنابراین عمده نقدی كه این روزها در مورد تركیب كابینه وجود دارد به این دلیل نیست كه چرا چهره‌های اصلاح‌طلب در كابینه حضور ندارند بلكه بیشتر دغدغه و نگرانی روی این موضوع است كه چرا افراد كارآمد و پرتحركی كه از نظر تخصصی و تجربی در سطح بالایی هستند به اندازه كافی به كار گرفته نمی‌شوند و بیشتر از چهره‌های قدیمی و مسن در كابینه استفاده می‌شود. كمرنگ بودن تعداد زنان در كابینه به نظر من به عنوان نقد جدی می‌تواند مورد توجه قرار بگیرد.
آیا اصلاح‌طلبان مصداقا افرادی را به آقای روحانی معرفی كرده‌اند یا بیشتر در حد توصیه‌های كلی بوده است؟
من بر مبنای شنیده‌ها می‌گویم كه اگر درست باشد دو نگرانی در مورد دولت وجود دارد. یكی بی‌توجهی به جوانان و نسل جدید برای گرفتن مسوولیت‌ها و تكیه كردن بر نسل گذشته است. دوم هم بی‌توجهی به زنان و به كارگیری زنان كارآمد و مناسب برای كابینه است.
به نظر شما رابطه حاكمیت و اصلاح‌طلبان نسبت به ۴ سال گذشته بهبود پیدا كرده است؟
به صورت قطعی و روشن نمی‌توانم در این زمینه صحبت كنم ولی تصور می‌كنم كه نقار وكدورتی كه از انتخابات سال ۸۸ به وجود آمد و دو تفسیر و برداشت متضاد در مورد این اتفاقات در ذهن اصلاح‌طلبان و بخش‌هایی از حاكمیت شكل گرفت، هنوز بر جای خود باقی است. تا زمانی كه در گذشته بمانیم و هر كدام از طرفین خود را حق مطلق بداند و طرف مقابل خلاف منافع ملی و مصلحت تشخیص دهد، عارضه‌های منفی خود را تحمیل خواهد كرد. امیدوار هستم كه همه متعهد شویم تا به آینده كشور فكر كنیم و در گذشته در جا نزنیم.
*در انتخابات شورای شهر دیدیم كه برخی از چهره‌های اصلاح‌طلب حركت‌های موازی با شورای عالی داشتند و دیدیم فردی از هیات رییسه شورای عالی سیاستگذاری از لیست دیگری حمایت كرد. برای اینكه چنین اتفاقاتی در آینده نیفتد شورای عالی چه موضعی باید بگیرد؟ آیا برخورد شورای عالی با این نوع تخلف‌ها به جا بوده است؟
ما راه بسیار سخت و دشواری را طی كردیم و پیش آمدیم. با وجود نكته‌ای كه گفتید و به عنوان نقطه ضعف در انتخابات اردیبهشت ۹۶ مطرح است اما نتایج انتخابات نشان می‌دهد كه جریان اصلاح‌طلبی توانسته به قوام لازم و برند پرتوان دست پیدا كند. به نحوی كه با فاصله رای حدود چهارصد هزار رای از اصولگرایان فاصله گرفت. در عین اینكه آن نقطه ضعف خوب نبوده و قابل توجیه نیست اما اینكه جریان اصلاح‌طلبی برخلاف گذشته كه چندتكه می‌شد الان توانسته به یك جریان پرقدرت تبدیل شود، پیشرفت بزرگی است كه باید قدر آن را بدانیم. به نظر من در آینده این انسجام بهتر خواهد شد. البته اینكه همیشه شورای اصلاحات داشته باشیم و جبهه‌ای حركت كنیم خوشبین نیستم و آن را حركت مباركی نمی‌دانم. ثانیه شماری می‌كنم كه هر چه زودتر احزاب در كشور پا بگیرند و به جای اینكه یك جبهه اصلاح‌طلبی داشته باشیم بتوانیم حزب پرقدرت فراگیر اصلاح‌طلبی داشته باشیم. برای اینكه در آنجا شاخص‌ها و ضوابط روشن حزبی تصمیم‌گیر است؛ نه چانه زدن‌های اینچنینی. همه اینها می‌تواند در قالب یك حزب فراگیر اصلاح‌طلبی شكل پیدا كند و از این فضای گذار كه مجبور شدیم به آن پناه ببریم به یك ساختمان بتون آرمه قوی كه همان جریان تحزب در كشور است دست پیدا كنیم.
گذار به سمت تحزب با حركت جبهه‌ای تسریع می‌شود یا مانعی در برابر آن است؟ برخی چهره‌ها معتقدند شورای عالی، احزاب را ضعیف می‌كند.
این مثل این است كه عادت كنید از درآمد ناسالمی مثل نفت در اقتصاد استفاده كنید این درآمد شما را گرفتار می‌كند و نمی‌گذارد به سمت درآمد‌های سالم بروید. در عین حال اگر هم بخواهید آن را قطع كنید تمام كارها متوقف می‌شود. در مورد شورای عالی و تحزب هم همین بحث است. من قبول دارم كه وجود شورای عالی اصلاحات رقیبی برای تحزب است. درعین حال این واقعیت را در نظر بگیریم كه اگر از این ابزار استفاده نكنیم باید صحنه سیاسی كشور را به جریان‌های اصولگرا یا پایداری واگذار كنیم. باید آشتی‌ای بین شورای عالی اصلاحات و تحزب به وجود آورد. اگر باور جدی داشته باشیم و به طرف تحزب پیش برویم، قدم به قدم می‌توان این مسیر را طی كرد. اشخاص كلیدی اصلاحات می‌توانند در عین حضور در جبهه، همیشه در این اندیشه باشند كه به طرف حزب واحد اصلاح‌طلبی پیش بروند.
بازدید:۱۱۸۴
لینک کپی شد
