قربانیان کوچک در صنعت ساختمان

*سازه نیوز - امید نادری :آب به تنهایی و به اندازه کافی مزاحمت هایی برای ساختمان  ایجاد می کند ولی وقتی نمک هم به آن اضافه می شود مشکلات بیشتر می شود به خصوص در نقاطی که مواد و مصالح متخلخل وجود دارند مواد متخلخل میتوانند در اثر مکش مویین آب را تا عمق زیادی به خود جذب نمایند و وقتی آب بتواند تا عمق زیادی نفوذ کند باید منتظر اتفاقات بدی بود. 

در موادی مانند چوب بتون ملات گل و آهک و آجر خلل و فرج های بسیار ریزی یافت می شود و تمام این ها مصالح ساختمان سازی را تشکیل میدهند .هنگامی که مصالح ساختمانی متخلخل در تماس مستقیم با این خاک متخلخل قرار می گیرند آنها نیز مانند فتیله ی شمع آب را به داخل و رو به بالا جذب میکنند. 

پایه های ستون بتونی معمولا به طور مستقیم و بدون این که حایلی برای توقف خاصیت مویینگی وجود داشته باشد بر روی خاک قرار داده میشوند و در نتیجه آب رو به بالا در درون ساختار ساختمان جذب می شود. این پدیده را" رطوبت بالارونده" یا       rising damp می نامند. 

این بالا آمدن رطوبت یا آب زیرزمینی به روش مویینگی میتواند خسارت های جدی به ساختمان وارد کند. در ساختمان های جدید برای جلوگیری از این مشکل میتوان یک حایل مویین مدیریت بر قسمت فوقانی زیر ستون نصب نمود. ما پیش تر حایل های مویین را زیر تخته های بتونی. سنگها یا غشای ورقه ای مانند پلی اتیلن و بر روی سطح خارجی دیوارهای پی با پوشاندن آن توسط قیر انجام می دادیم. 

آب و نمک محلول در خاک در اثر جریان مویین درون یک ماده متخلخل حرکت میکند. تا به سطحی میرسد که از آنجا تبخیر می شود وقتی آب مویین تبخیر شد نمک روی سطح بر جا می ماند با تداوم تبخیر آب از سطح غلظت نمک درون ماده نیز افزایش پیدا میکند.افزایش غلظت نمک نظم مواد را بر هم می زند و برای این که تعادل دوباره برقرار شود آب به سمت نمک حرکت میکند تا غلظت آن را کاهش دهد. این پدیده ها موجب ایجاد فشارهای هیدوراستاتیک عظیمی در درون ماده متخلخل میشود.

این پدیده را بعنوان فشار اسمزی هم می شناسند. فشارهای اسمزی ممکن است از استحکام چسبندگی در اغلب مواد  متخلخل بیشتر شده و موجب متلاشی شدن آن ها شوند. 

رسوب سفید نمک های معدنی را شوره می نامند. یک راه حل عالی برای مشکلات شوره زدن بندکشی مجدد آجر با استفاده از ملات آهکی ضعیف از آسیب دیدن آجر جلوگیری میکند . ملات خود را برای محافظت از آجر "قربانی" میکند. بندکشی مجدد آجر با استفاده از ملات آهکی "قربانی " در طول زمان تکامل یافت و موجب شد که این ملات بصورت یک پوشش قربانی بر روی تمام سطح آجر اعمال شود.

References:

1.Hutcheon,N.B.and G.O.Handegord.1983.Building Science for a Cold Climate...

2.Straube ,I.F.and E.F.P.Burnett.2005.Building Science for Building Enclosures.Westford,Mass:Building Science Press.