لزوم بازسازی دانشگاه های مدرن با الهام گرفتن از نوستالژی جندی شاپور

به گزارش سازه نیوز و به نقل از  ایسنا، دکتر حسین سلیمی در کنگره بین المللی جندی شاپور که امروز در ساختمان وزارت علوم در حال برگزاری است با بیان اینکه مفهوم دانشگاه با تحول دانشگاهی معنی پیدا می کند اظهار کرد: دانشگاه ها پدیده های مستقل اجتماعی نیستند بلکه نظام های معنایی، وجود و شیوه تاثیرگذاری آنها و علومی که درون این مراکز بر می خیزد به زیست جهانی بستگی دارد که از درون آن برآمده اند.

وی در ادامه تصریح کرد: در واقع دانشگاه ها محصول بستر اجتماعی و تاریخی هستند که در آن نقش آفرینی می کنند. دانشگاه مدرن که امروزه ما نمونه هایی از آن را در دنیا داریم و به نوعی ساختار دانشگاه های امروز را در جهان تشکیل می دهند محصول دوران تاریخی مدرنیزم است. دورانی که عطش تسلط بر طبیعت و جامعه و حتی تسلط بر موجودیت انسانی در آن شدت گرفته است. انسان در این دوره توانایی های مختلفی پیدا کرد و در عرصه های گوناگون طبیعت مسلط شد. به نوعی زیست اجتماعی و تاریخی خود را دگرگون کرده اما محصول دانشگاه این دوره فقط توسعه و پیشرفت نبوده است.

رئیس دانشگاه علامه طباطبایی تخریب طبیعت را محصول پیشرفت کنونی بشر دانست و گفت: تبدیل کردن جامعه انسانی به یک کارخانه بزرگ از جمله تبعات این پیشرفت است. کارخانه ای که گاهی بشر در آن صرفا به پیچ و مهره و چرخ دنده های صنعت بزرگ اجتماعی بدل می شود.

وی یادآور شد در این دوره دانشگاه مدرن فقط صنعت را وارد زندگی بشر نکرده، بلکه زندگی انسان به صنعت تبدیل شد و جامعه انسانی گاه به یک کارخانه بزرگی که در آن همه چیز تبدیل به اشیاه می شود مبدل شد.

دکتر سلیمی یادآور شد امروز انسان دانشگاهی جدید در اندیشه و فکر باز اندیشی در خصوص بنیاد دانشگاه و دانش و ماهیت علم است. برای این بازاندیشی چند گرایش متفاوت در دنیای امروز ما وجود دارد.

رئیس دانشگاه علامه طباطبایی همچنین خاطرنشان کرد: برخی به دنبال برانداختن و شالوده شکنی علم و دانشگاه مدرن هستند و دوران آن را پایان یافته می دانند و علم مدرن را نامشروع اعلام می کنند و دنبال برانداختن طرح دیگری هستند. برخی نیز دنبال احیای سنت ها و دانش های سنتی و جایگزینی آن به جای دانشگاه مدرن هستند.

سلیمی ادامه داد: به نظر می رسد ما نباید راه افراط و تفریط را در نگرش های فوق طی کنیم و شاید بتوانیم با استفاده از برخی نمادها و میراث تاریخی بشر به گونه ای دانشگاه جدید را بازسازی و بازپروری کنیم که هم میراث دانش مدرن را حفظ کنیم و هم از مضرات آنچه صنعت دانش و فرهنگ برای ما به ارمغان آوردند پرهیز کنیم.

رئیس دانشگاه علامه طباطبایی اظهار کرد: برای این بازاندیشی گاهی مواقع نوستالژی گذشته و یافته های تاریخی به ما کمک می کند که یکی از این نوستالژی ها دانشگاه جندی شاپور است. اگرچه تاریخ بازگشتنی نیست اما تاریخ و نوستالژی های تاریخی می توانند منبع الهام برای بازاندیشی ما باشد.

به گفته سلیمی، مدل تاریخی دانشگاه جندی شاپور می تواند منبع الهام بازسازی و بازاندیشی مسیر آینده دانشگاه ها باشد. در حالیکه برخی امروزه دانشگاه مدرن را نوعی گونه ای از تک فرهنگ گرایی و اروپا محوری در عرصه دانش، فرهنگ و اندیشه می دانند. ما با برگرفتن نوستالژی جندی شاپور می توانیم دانشگاه را دوباره به منشأ و مفهوم اصلی خود یعنی محل تعاملات علمی، فرهنگی و اندیشه برگردانیم. دانشگاهی که به نوعی محل گردآوری اندیشه های یونانی، هندی، پهلوی و گونه های دیگری از فرهنگ حتی از تمدن های چین باستان است می تواند مرکز تعاملات فرهنگی و تمدنی قرار می گیرد که آثار جاودانه ای مثل کلیله و دمنه را می توان ارائه دهد.

رئیس دانشگاه علامه طباطبایی اعلام کرد: ما فکر می کنیم دانشگاهی که امروز می تواند بر اساس نوستالژی دانشگاه جندی شاپور بازسازی شود می تواند مبنای تعاملات فرهنگی و اندیشه های گوناگون باشد و حتی می تواند مکانی برای سازگاری با طبیعت قرار بگیرد. به جای اینکه به جنگ طبیعت برویم و آن را نابود کنیم می توانیم چگونگی همسازی با طبیعت را در اندیشه های نوین دانشگاهی بازسازی کنیم.