مدیریت موفق آب و سیلاب در دوران باستانی خوزستان

سازه نیوز - مجید کیوانی :خوب به این عکس ها ی  ارزشمند گرفته شده از دو محوطه تاریخی خوزستان  نگاه کنید.

خروج سیلاب از بالای غار تاریخی اشکفت سلمان ایذه ( آیاپیر) از دوران ایلام نو و سازهای آبی شوشتر از دوران ساسانیان.

با وجود سپری شدن قرن ها از پیدایش آنها و با همه بی رحمی های  طبیعی و انسانی همچنان پایدار مانده اند.

ماجرای ایجاد نیایشگاه مذهبی و حک تصاویر تاریخی در کنار آن غار شاید بخاطر موقعیت راهبردی آن محوطه در زمان وقوع حوادث طبیعی بوده است.

هرساله در زمستان و گاهی اوقات تابستان ها شاهد وقوع سیلاب و جاری شدن باران از بالای غار و کوه الهک نوراباد هستیم. اب ها با قدرت تمام بسمت دره های پایین دست هدایت می شود و در ادامه این سیلاب ها بسمت جلگه حاصلخیز ایذه در دو تالاب میانگران و بندون جمع میشود.

این انباشت آب در دریاچه های فصلی در طول سال باعث رونق کشاورزی و دامپروری در این سرزمین تاریخی از ۶ هزارسال پیش تا به امروز می شود.

اثر ذیگر ،سازه های تاریخی شوشتر است. نمادی از پیشرفت و ارائه تکنولوژی مهندسی اب در سطح جهان دیروز و شاید امروز باشد که در باب آن مقالات بسیاری نوشته و ارائه شده است.

ایراد کار امروز ما در هنگام وقوع سیلاب و بوجود آمدن تلفات جانی و مالی در طی ۱۰۰ سال گذشته  و اوج آن  بویژه در ۴۰ سال اخیر در چیست؟

مردمان ایلامی ساکن در دشت جلگه ای ایذه  به این آگاهی و علم رسیده بودند هرگز در مسیر حرکت سیلاب ها، آب های جاری و فصلی میراث تمدنی و زندگی خود  را آباد نکنند.

آنها دریافتند در این مسیر تنها به کشاورزی و دامپروری مشغول باشند و ساختن اماکن را در موقعیت های بالا دست و با فاصله زیاد از حاشیه تالاب ها و رودخانه ها انجام بدهند و با گذشت هزاران سال ما نسل صاحب علم امروز می توانیم تاریخ و گذشته آنها را ببینیم و گاهی نیز به داشتن چنین پیشینه ای به خود افتخار کنیم.

اما مدیریت امروز شهری و انرژی در ایران و بویژه استان خوزستان شاهد هدر رفتن سرمایه های بیشمار طبیعی و انسانی هستیم. 

صدها سد می سازیم. اما سدی بر روی کوه نمک یا بر پایه های سست گلی و اهکی....

 صدها خانه و شهرک می سازیم اما بدون داشتن زیر ساخت های فاضلاب شهری، رعایت حریم محیط زیست و توسعه فضای سبز کافی و امنیت جانی.

صدها کارخانه آب بر در وسط کویر کشور و  گاها دشت های حاصلخیز می سازیم که باعث کاهش آب های زیر زمینی می شود.

بجای رونق گردشگری و صنایع غیر الوده در هر شهرها و روستاها اقدام به راه اندازی پالایشگاه ها و کارخانه های فولاد، سیمان، گچ  و ...می کنیم.

این روز ها حکایت زندگی شهری و مسکونی در ایران و بویژه در خوزستان مثل ساختن خانه ای گرانقیمت اما بدون داشتن چاه توالت و خیابان استاندار است.

مدیریت شهری و عمرانی در خوزستان شبیه ساختن محله ای پررونق و گران قیمتی است که در آن مدیران شهری فراموش کرده اند خیابان بندی، فضای سبز، زیر ساخت های فاضلاب شهری را درست کنند و حالا مجبوریم بوی تعفن و لج آب منازل و مغازه ها را تحمل کنیم و حتی دیگر توان ساختن و جبران اشتباه خود را ندارند و ما نیز در نهایت توان مهاجرت به شهر های  مدرن را نداریم.

ما در جنوب ایران محکوم به ادامه این زندگی فاضلابی، سیلابی، ریزگردی، همیشه داغ و آلوده ی نفتی هستیم.