کیفیت، رمز توسعه پایدار در پروژه‌های عمرانی
سازه نیوز :ناصر شعبانی مدیر کل آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک استان خوزستان در یادداشتی به مناسبت روز ملی کیفیت نوشت: امروز، در آستانه «روز ملی کیفیت» قرار داریم؛ روزی که می‌تواند نماد عزم ملی ما برای ساختن ایرانی آباد، ایمن و پایدار باشد. در این میان، نقش شرکت آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک وزارت راه و شهرسازی به‌عنوان نگهبانان خاموش کیفیت، نقشی حیاتی و غیرقابل انکار است. اینجانب به نمایندگی از خانواده بزرگ شرکت آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک در استان خوزستان، بر آن شدم تا بار دیگر اهمیت مقوله کیفیت و نقش بی‌بدیل خدمات آزمایشگاهی را در توسعه همه‌جانبه پروژه‌های عمرانی یادآور شوم.
کیفیت، فراتر از یک شعار
کیفیت در پروژه‌های عمرانی تنها به معنای استفاده از مصالح مرغوب یا اجرای دقیق نقشه‌ها نیست. کیفیت از همان لحظه نخست، یعنی از بستر پروژه آغاز می‌شود. خاک، به عنوان شالوده و پایه هر سازه‌ای، نخستین حلقه از زنجیره کیفیت است. بی‌دقتی در شناسایی ویژگی‌های ژئوتکنیکی خاک، می‌تواند به فاجعه‌ای جبران‌ناپذیر تبدیل شود؛ از نشست نامتقارن ساختمان‌ها گرفته تا تخریب کامل آن‌ها در برابر زلزله، و از ریزش تونل‌ها تا فرونشست جاده‌ها.
حوزه مسکن و ساختمان: ایمنی جان انسان‌ها در گرو کیفیت خاک
در حوزه مسکن، که مستقیم‌ترین ارتباط را با زندگی مردم دارد، خدمات آزمایشگاهی ما شامل آزمایش‌های تعیین مقاومت برشی، تراکم پذیری، نفوذپذیری و ظرفیت باربری خاک می‌شود. این داده‌ها به مهندسان این امکان را می‌دهد تا پی‌هایی مطمئن و متناسب با شرایط زمین طراحی کنند. یک گزارش آزمایشگاهی دقیق می‌تواند مانع از ساخت‌وسازهای غیراصولی در زمین‌های سست یا گسیخته شود و در نهایت، ایمنی جان هزاران خانواده را تضمین نماید. کیفیت در این حوزه، یعنی آرامش خاطر و امنیت جانی.
حوزه حمل و نقل زمینی و ریلی: پایداری شریان‌های حیاتی کشور
جاده‌ها، بزرگراه‌ها و خطوط ریلی، شریان‌های ارتباطی و اقتصادی کشور هستند. کیفیت اجرای این پروژه‌ها مستقیماً بر ایمنی تردد، کاهش هزینه‌های نگهداری و طول عمر مفید آن‌ها اثرگذار است. آزمایش‌های کنترل کیفیت مصالح از جمله قیر و آسفالت، آزمایش‌های تراکم خاکریزها، و بررسی پایداری شیب‌ها در مسیرهای کوهستانی، از جمله خدماتی است که توسط این آزمایشگاه ارائه می‌شود. یک آزمایش CBR (نسبت باربری کالیفرنیا) دقیق، ضامن طراحی صحیح ضخامت لایه‌های روسازی و جلوگیری از فرورفتگی‌ها و خرابی‌های زودرس خواهد بود.
حوزه حمل و نقل دریایی: استحکام در برابر امواج خروشان
استان خوزستان با برخورداری از خطوط ساحلی مهم، میزبان پروژه‌های بزرگ بندری و ساحلی است. ساخت اسکله‌ها، موج‌شکن‌ها و پایانه‌های دریایی نیازمند درک عمیق از رفتار خاک در محیط‌های دریایی است. آزمایش‌های ویژه برای بررسی اثر شوری آب بر خواص خاک، تحلیل پایداری در برابر نیروهای هیدرودینامیکی و کنترل کیفیت مصالح مورد استفاده در این سازه‌ها، از وظایف تخصصی این آزمایشگاه است. کیفیت در اینجا به معنای مقاومت در برابر خوردگی، فرسایش و اطمینان از عملکرد بی‌وقفه زیرساخت‌های دریایی کشور است.
حوزه حمل و نقل هوایی: دقتی در حد پرواز
فرودگاه‌ها نیز از این قاعده مستثنی نیستند. باندهای پرواز باید بتوانند در برابر بارهای دینامیکی و چرخ‌های سنگین هواپیماها مقاومت کنند. کوچک‌ترین نقص در بستر این باندها می‌تواند به فاجعه بینجامد. آزمایش‌های دقیق مکانیک خاک برای تعیین مدول الاستیسیته و دیگر پارامترهای دینامیکی خاک، اساس طراحی و اجرای باندهایی با بالاترین استانداردها را تشکیل می‌دهد. کیفیت در این بخش، یعنی تضمین ایمنی در اوج آسمان‌ها.
سخن پایانی: کیفیت، سرمایه‌گذاری است نه هزینه
در پایان باید تأکید کنم که هزینه کردن برای خدمات آزمایشگاهی و کنترل کیفیت، یک سرمایه‌گذاری بلندمدت و هوشمندانه است. این کار نه تنها از هزینه‌های گزاف تعمیر و بازسازی در آینده جلوگیری می‌کند، بلکه ضامن بهره‌وری اقتصادی، حفظ منابع ملی و مهم‌تر از همه، صیانت از جان انسان‌هاست.
اداره کل آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک استان خوزستان، با بهره‌گیری از کادری مجرب و تجهیزاتی به‌روز، خود را متعهد می‌داند تا همچون دژی استوار، بر استحکام و کیفیت پروژه‌های عمرانی این استان تاریخی نظارت کند. ما در این مسیر، نیازمند همراهی و باور همه دست‌اندرکاران، پیمانکاران و مهندسان ناظر به فرهنگ کیفیت هستیم.
باشد که در سایه توجه به کیفیت، ایران عزیزمان را بر بنیانی استوار بنا نهیم.
با احترام
